I- GİRİŞ

6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun  (TTK)(1) genel gerekçesinde de belirtildiği gibi yeni Kanun’da şirketlerin tür değiştirmeleri ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Bu yeni hükümlerle sadece söz konusu yapısal değişikliklerin güvenli, şeffaf ve basit bir işlemler zinciri içinde gerçekleşmeleri sağlanmakla kalınmamış; aynı zamanda, alacaklılar ve diğer hak ve menfaat sahipleri de korunmuştur. www.ozdogrular.com

Yeni TTK’ya göre; “Bir şirket hukuki şeklini değiştirebilir. Yeni türe dönüştürülen şirket eskisinin devamıdır.” (md. 180). Tür değiştirme, farklı şirket türleri arasında gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin; bir sermaye şirketi başka türde bir sermaye şirketine ya da bir kooperatife; kollektif bir şirket bir sermaye şirketine, bir kooperatife ya da bir komandit şirkete; bir komandit şirket bir sermaye şirketine, bir kooperatife ya da bir kollektif şirkete; bir kolektif şirket de bir sermaye şirketine dönüşebilmektedir.

Bu makalede, yeni TTK hükümleri ışığında, uygulamada daha sık rastlanan limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi konusu ele alınacaktır.

II- TÜR DEĞİŞTİRMEDE YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER 

A- LİMİTED ŞİRKETİN YÖNETİM ORGANI TÜR DEĞİŞİKLİĞİ YAPILMASI YÖNÜNDE KARAR ALMALIDIR

Limited şirketin yönetim organı olan Müdürler Kurulu; şirketin yeni TTK’nın 180-193. maddeleri hükmüne göre nev’i değiştirerek anonim şirkete dönüştürülmesine, bunun için de öncelikle şirket öz varlığının ilgili mahkemece tespit ettirilmesine karar vermelidir.

Kararın;

“Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan Limited Şirketimizin Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 180-193. maddeleri ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 ve 20. maddelerine göre tür değiştirmek suretiyle tüm aktif ve pasifiyle bir bütün halinde Anonim Şirkete dönüştürülmesine, tür değişikliğinin …… tarihi itibariyle çıkartılacak ara bilançoya göre yapılmasına, oy birliği ile karar verilmiştir.”

şeklinde alınması uygun olacaktır. Kararda bilanço tarihinin de belirtilmesi gerekmektedir. İşbu karar, noter tarafından da tasdik edilecektir. www.ozdogrular.com

B- BİLANÇO/ARA BİLANÇO ÇIKARTILMALIDIR

Tür değiştirmede, yeni türün kuruluşuna ilişkin hükümler uygulanacaktır (md. 184/1). Tür değiştiren şirketin bilanço günü (31 Aralık) çıkarttığı bilanço esas alınacaktır. Ancak bilanço günüyle tür değiştirme raporunun düzenlendiği tarih arasında altı aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançonun çıkarıldığı tarihten itibaren şirketin mal varlığında önemli değişiklikler meydana gelmişse ara bilanço çıkartılacaktır (md. 184/2). Ara bilançoda fiziki envanter çıkartılması gerekli değildir (md. 184/3). Ara bilanço çıkartılmasında yıllık bilançoya ilişkin hüküm ve ilkeler uygulanacaktır (md. 184/3).

C- DÖNÜŞTÜRÜLECEK ŞİRKETİN (ANONİM ŞİRKETİN) ANA SÖZLEŞMESİ HAZIRLANMALIDIR

Dönüştürülecek anonim şirketin ana sözleşmesinde, tipik kuruluş sözleşmesinde bulunması gereken; “kuruluş”, “şirket unvanı”, “amaç ve konu”, “şirketin merkezi”, “şirketin süresi”, “sermaye ve pay senetlerinin türü”, “yönetim kurulu ve süresi”, “şirketin temsili ve yönetim kurulu üyelerinin görev dağılımı”, “genel kurul”, “ilan”, “hesap dönemi”, “kârın tespiti ve dağılımı”, “yedek akçe”, “kanuni hükümler” mutlaka yer almalıdır.

Ancak dönüştürülecek anonim şirket ana sözleşmesinde, tipik ana sözleşmeden farklı olarak “kuruluş” ve “sermaye”ye ilişkin hükümlerin bazı ifadeleri kapsayacak şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. www.ozdogrular.com

Örneğin, kuruluşa ilişkin maddede şirketin; “….. Ticaret Sicili Müdürlüğü’nün ……. sayısında kayıtlı  ………… Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 180 ila 193. maddelerine göre tür değiştirmesi suretiyle kurulduğu” belirtilmelidir.

Sermayeye ilişkin maddede ise; “Sermayenin eski şirketin ödenmiş sermayesi olduğu, bunun da tür değiştirmeye esas ………… tarihli ara bilançosunda ve ticaret sicilinde belli olduğu, halen limited şirket bünyesinde mevcut olan bu sermayenin Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 180 ila 193. maddeleri uyarınca anonim şirketin sermayesi olarak kabul edildiği” belirtilmelidir.

Diğer taraftan “tür değişikliği ve ara vermeksizin faaliyete devam” hususunu açıklayan ayrı bir maddeye de ihtiyaç bulunmaktadır. Bu maddede şirketin “limited şirketin tür değişikliği yolu ile kurulduğu; Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 180 ila 193. maddesi uyarınca eski şirketin devamı olduğu; bu itibarla limited şirketin bütün aktif ve pasifinin, mal varlığının, bütün hak ve vecibelerinin, taahhütlerinin yeni şirkete başkaca bir işleme ihtiyaç kalmaksızın devrolduğu, şirketin faaliyetine ara vermeksizin devam edeceği” belirtilmelidir.

D- MÜDÜRLER KURULU TARAFINDAN TÜR DEĞİŞTİRME PLANI HAZIRLANMALIDIR

Limited şirketin müdür ya da müdürler kurulu tarafından bir “tür değiştirme planı” hazırlanmalıdır. Bu plan, yazılı şekle yeni TTK’nın 189. maddesi gereğince genel kurul onayına tabidir (md. 185/1).www.ozdogrular.com

Tür değiştirme planının;

1- Şirketin tür değiştirmeden önceki ve sonraki ticaret unvanını, merkezini ve yeni türe ilişkin bilgileri,

2- Dönüştürülecek anonim şirketin sözleşmesini,

3- Ortakların tür değiştirmeden sonra anonim şirketteki sahip olacakları payların sayısına, cinsine ve tutarına ilişkin açıklamaları

içermesi gerekmektedir.

E- MÜDÜRLER KURULU TARAFINDAN TÜR DEĞİŞTİRME RAPORU HAZIRLANMALIDIR

Şirketin müdür veya müdürleri tarafından tür değiştirme hakkında yazılı bir rapor hazırlanır (md. 186).

Raporda;

1- Anonim şirkete dönüşmenin amacı ve sonuçlarına,

2- Anonim şirkete ilişkin kuruluş hükümlerinin yerine getirilmiş bulunduğuna,

3- Anonim şirketin sözleşmesine,

4- Anonim şirkette ortakların sahip olacakları paylara dair değişim oranına,

5- Varsa ortaklar ile ilgili olarak anonim şirkete dönüşmesinden kaynaklanan ek ödeme ile diğer kişisel edim yükümlülükleri ve kişisel sorumluluklara,

6- Ortaklar için tür değiştirmeden ötürü doğan yükümlülüklere

ilişkin hususlar, gerekçeleri gösterilmek suretiyle hukuki ve ekonomik yönden açıklanır. www.ozdogrular.com

Ancak tüm ortakların kararı ile küçük ve orta ölçekli şirketler tür değiştirme raporunun düzenlenmesinden vazgeçebilmektedirler.

F- TÜR DEĞİŞTİRME PLANI VE TÜR DEĞİŞTİRME RAPORU DENETLENMELİDİR

Şirket, tür değiştirme planını ve tür değiştirme raporunu, tür değiştirmede esas alınacak bilançoyu işlem denetçisine denetlettirecektir (md. 187). Şirket, bu denetim için gerekli tüm bilgi ve belgeleri şirket denetçisine vermek zorundadır. Şirket denetçisi, tür değiştirmeye ilişkin şartların gerçekleşip gerçekleşmediğini, bilançonun gerçeğe uygun olup olmadığını ve tür değiştirmeden sonra ortakların hukuki durumlarının korunup korunmadığını denetleyecektir.

Tür değiştirme raporunda olduğu gibi tüm ortakların onaylaması halinde, küçük ölçekli şirketler bu denetimden vazgeçebilmektedir.    www.ozdogrular.com

G- TÜR DEĞİŞTİRME İŞ VE İŞLEMLERİ İNCELEMEYE AÇILMALIDIR

Şirket, genel kurulda karar alınmasından otuz gün önce merkezinde ve halka açık anonim şirketlerde Sermaye Piyasası Kurulu’nun istediği yerlerde aşağıdaki hususları ortakların incelemesine sunmalıdır (md. 188).

1- Tür değiştirme planı,

2- Tür değiştirme raporu,

3- Varsa denetleme raporu,

4- Son üç yılın finansal tablolarını ve varsa ara bilanço.

İsteyen ortaklara anılan belgelerin kopyaları bedelsiz verilebilmektedir. Şirket, ortakları, uygun bir şekilde inceleme haklarının bulunduğu hususunda bilgilendirilmelidir. Uygulamada bilgilendirmeyi, her bir ortağa iadeli - taahhütlü yazılacak mektupla yapmakta fayda vardır.

H- TÜR DEĞİŞTİRMENİN ONAYLANMASI İÇİN GENEL KURUL YAPILMALIDIR

Müdürler Kurulu, başlıklar halinde ifade ettiğimiz tüm işlemler tamamlandıktan ve ortaklara incelenme hakkı tanınmasından itibaren otuz gün sonra, tür değiştirme planını genel kurulun onayına sunacaktır. Yeni TTK ile eskisinden farklı olarak limited şirketlere, genel kurul yapma zorunluluğu getirilmiştir.www.ozdogrular.com

Tür değiştirme kararı limited şirketlerde, sermayenin en az dörtte üçüne sahip bulunmaları şartıyla ortakların dörtte üçünün kararıyla alınmaktadır (md. 189/1-c).

Müdürler kurulu, tür değiştirmeyi ve yeni şirketin sözleşmesini tescil ettirir. Tür değiştirmenin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için tescil şarttır. Tür değiştirme kararı genel kurul tarafından onaylandıktan sonra Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilmektedir (md. 189/2).

III- SONUÇ

“Güven” ve “şeffaflık” ilkelerinin daha çok öne çıktığı ve bu amaçla tekrar kaleme alınan 6102 sayılı Yeni TTK çerçevesinde limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi için yapılması gereken işlemleri kısaca ele aldık.

Şirketlerin tür değiştirme işlemleri açısından değerlendirdiğimizde, yeni Kanun eski Kanun’a göre birtakım farklar içeriyor. Bunlar dikkat edilmesi gereken nüanslar olarak göze çarpıyor. www.ozdogrular.com

Örneğin; limited şirketlerin genel kurul yapma şartı bulunmamakta iken yeni kanun, böyle bir zorunluluk getiriyor. Keza dönüştürülecek anonim şirket ana sözleşmesinde “kuruluş” ve “sermaye”ye ilişkin maddelerde tür değiştirmeye ilişkin ifadelerin yer alması, bizleri tipik ana sözleşme formatının dışına çıkarıyor.

Zuhal KIZILOT*
Yaklaşım

*           Avukat

(1)        14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.