1. Giriş

01.02.2017 tarihinden geçerli olmak üzere yeni bir istihdam teşviki hayata geçirildi. İşveren maliyet unsurları içerisinde şüphesiz ki en önemli unsurlardan birisi işçi maliyetleridir. Bu maliyetlerde işçiye ödenen maaşlar ve devlete karşı olan yükümlülüklerdir. Yapılan bu düzenleme bugüne kadar uygulanan prim teşviklerinden en avantajlılarından birisi olarak görünmektedir. Makalemizde henüz yeni çıkarılan bu düzenlemenin ayrıntılarını açıklamaya çalışacağız.

2.Yeni Teşvikten Faydalanma Şartları

4447 sayılı Kanunun Geçici 17'nci maddesinde öngörülen işveren desteğinden yararlanılabilmesi için,

Sigortalı yönünden;

' 1/2/2017 ila 31/12/2017 tarihleri arasında işe alınmış olması,

' Türkiye İş Kurumu'na kayıtlı işsiz olması,

' Sigortalının işe giriş tarihi itibariyle, işe alındığı tarihten önceki üç aylık dönemde 5510 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri, Ek 6'ncı maddesi ve Ek 9'uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamında 10 günden fazla (11 gün ve üzerinde) Kuruma bildirilmemiş olması,

' İşe giriş tarihi itibariyle işe alındıkları tarihten önceki üç aya ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı olmaması,

İşveren yönünden

' Özel sektör işverenine ya da 5510 sayılı Kanunun Ek 9'uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki işverene ait olması,

' Sigortalının işe alındığı işyerine ait 2016  yılı Aralık ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması,

' Aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmesi,

' Tahakkuk eden sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi,

' Yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması,

' Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmaması

şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

' Ancak Sosyal Güvenlik Kurumuna olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48'inci maddesine  göre tecil ve taksitlendiren veya ilgili diğer kanunlar uyarınca yapılandıran işverenler bu taksitlendirme ve yapılandırma devam ettiği sürece teşvikten faydalanabileceklerdir.

' Bu teşvikten işverenler; aynı sigortalı için aynı dönemde diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamayacaklar.

3.Üç Aylık Dönemin Tespitinde Dikkate Alınmayacak Haller

' Aday çırak, çırak veya işletmelerde meslekî eğitim görmesi nedeniyle 7 veya 42 nolu belge türü seçilmek suretiyle,

' Meslekî ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46'ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmaması nedeniyle 22, 43, 49 ve 50 nolu belge türü seçilmek suretiyle,

' Türkiye İş Kurumunca düzenlenen kurslara katılmış olması nedeniyle 25, 44 veya 46 nolu belge türü seçilmek suretiyle,

düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgeleri ile Kuruma bildirilmiş olması halinde, bu süreler işe giriş tarihinden önceki üç aylık süre içinde Kuruma bildirilmiş süre olarak dikkate alınmayacaktır.

4.Teşvikin Uygulanmayacağı Alanlar

Yeni teşvik bazı alanlarda ve sigortalılarda uygulanmayacaktır.

' Kamu idarelerine ait işyerleri,

' 5335 sayılı Kanunun 30'uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri, ¹

' 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri,

' 4734 sayılı Kamu İhale Kanundan istisna olan  alım  ve  yapım  işlerine  ilişkin  işyerlerinde uygulanmayacaktır. Yanı bu kapsamda iş yapan işverenler faydalanamayacaktır.

' Bunun yanında; Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmayacaktır.

5.Teşvikin İşverenlere Sağladığı Avantajlar

Sigortalıların işe alındıkları tarihten itibaren 31/12/2017 tarihine kadar geçerli olmak üzere sigortalının aylık prim ödeme gün sayısının 22,22 TL ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri sigortalı hisseleri dahil tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle işverene destek ödemesi yapılacaktır. Destek tutarı İşsizlik Fonundan karşılanacaktır.

30 gün üzerinden bildirilen bir sigortalı için işverene 22,22 x 30 = 666,60 TL destek verilecektir. Burada konunun daha iyi anlaşılması için bir sigortalının işverene maliyetini açıklamakta fayda bulunmaktadır. Aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere asgari ücretle çalışan bir sigortalı için işveren tarafından 399,94 TL işveren payı olarak prim ödenmektedir. Sigortalı payı olarak ta 266,63 TL ödenmektedir. İkisinin toplamı olarak 666,60 TL prim olarak ödenmektedir.  Görüldüğü  üzere  getirilen  yeni  teşvik tutarı ile işveren ve sigortalı hissesinin tamamının  devletçe  karşılanacağı  anlamına gelmektedir. Burada yine önemli bir husus ise işsizlik priminin de hesaba katılmasıdır.

Yine teşvikte asgari ücretin baz alındığını da görmekteyiz. Prime esas kazancı asgari ücretin üzerinde olan sigortalılar için de işverenler  ancak  asgari  ücret  tutarı  üzerinden hesaplanan 666,60 TL teşvik alabilecekler.

İşverenlere yine aynı düzenleme kapsamında vergi teşviki de getirilmiştir. Bu kapsamda 2017 yılında uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarının prim ödeme gün sayısına isabet eden tutarı üzerinden hesaplanan gelir vergisinin asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra kalan kısmı, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilecektir.

Bu madde kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlananlar, diğer kanunlarda yer alan benzer nitelikli gelir vergisi stopajı teşviklerinden yararlanamayacaklardır.

Vergi ile ilgili işverenlere sağlanan avantaj ise aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere 30 gün üzerinden bildirilen bir sigortalı için 93,32 TL'dir.

Yine, ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen kâğıtlara ait damga vergisinin aylık brüt asgari ücretin prim ödeme gün sayısına isabet eden kısmı beyan edilmeyecek ve ödenmeyecektir. Bu tutar aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere 13,49 TL'dir.

Getirilen yeni düzenlemenin işverenler için sağladığı toplam avantaj 666,60 TL prim teşviki, 93,32 TL gelir vergisi teşviki ve 13,49 TL damga vergisi muafiyeti ile birlikte 773,41 TL olacaktır. Buradan da anlaşılacağı üzere yeni sigortalı işe alan işverenler sadece işçinin maaşını ödeyecek, primleri ve vergileri devlet tarafından finanse edilecektir. Primler işsizlik fonundan karşılanacak, gelir vergisi ise terkin edilecektir.

İşverenlerce yeni işe alınan bir sigortalı asgari ücret tutarında yani geçerli olan 1.777,50 TL prime esas kazançla bildiriliyorsa bu durumda 666,60 TL (prim oranı işçi ve işveren payı toplam % 37,5 olarak alınmıştır) toplam prim ödenmesi gerekiyor. Yeni teşvikle birlikte bu prim tutarından 666,60 TL düşürülecek. İşverenler prim ödemeyeceklerdir. Bu prime esas kazanç tutarı için ödenecek gelir vergisi ise asgari geçim indirimi düşüldükten sonra 93,32 TL olacaktır. Bu tutardan yeni teşvik uygulaması ile getirilen vergi indirimi düşürüldükten sonra işverenler gelir vergisi ödemeyeceklerdir. 13,49 TL damga vergisi de ödenmeyecektir. 1.777.50 TL tutarında maaş (brüt) alan bir sigortalının yeni teşvikle birlikte işverene maliyeti 1.404,06 TL olacaktır. Bu teşvik uygulanmaması halinde prime esas kazancı asgari ücret tutarında olan bir sigortalının işverene maliyeti ise 2.177,44 TL'dir. ²

İşverenlerce yeni işe alınan bir sigortalı asgari ücretin üstünde ve 3.000 TL prime esas kazançla bildiriliyorsa bu durumda 1.125 TL (prim oranı işçi ve işveren payı toplam % 37,5 olarak alınmıştır) toplam prim ödenmesi gerekiyor. Yeni teşvikle birlikte bu prim tutarından 666,60 TL düşürülecek. İşveren 1.125 – 666,60 = 458,40 TL prim ödeyecektir. Bu prime esas kazanç tutarı için ödenecek gelir vergisi ise asgari geçim indirimi düşüldükten sonra 249,19 TL olacaktır. Bu tutardan yeni teşvik uygulaması ile getirilen vergi indirimi ve damga vergisi düşürüldükten sonra işverenler 249,19 – (93,32 +13,49) = 142,38 TL gelir vergisi ödeyeceklerdir. 3.000 TL tutarda maaş (brüt) alan bir sigortalının yeni teşvikle birlikte işverene maliyeti 2.901,69 TL olacaktır. Bu teşvik uygulanmaması halinde asgari ücret tutarında prime esas kazancı olan bir sigortalının işverene maliyeti ise 3.675 TL'dir.2

|------------------------------------------------------------------|

|                                                                  |

|          BİR SİGORTALININ İŞVERENE MALİYETİ (TL/AY)              |

|              (01.01.2017-31.12.2017 Dönemi)                      |

|------------------------------------------------------------------|

|BRÜT ÜCRET (AYLIK)                                   1.777,50 TL  |

|------------------------------------------------------------------|

|                               |         | Günlük   | Aylık       |

|                               | Oran    | Tutarlar | Tutarlar    |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| İşçi Primi (*)                | 14 %    | 8,30 TL  | 248,85 TL   |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| İşçi İşsizlik Primi           | 1 %     | 0,59 TL  | 17,78 TL    |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| Toplam Prim (İşçi Hissesi)    | 15 %    | 8,89 TL  | 266,63 TL   |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| İşveren Primi (**)            | 20,5 %  | 12,15 TL | 364,39 TL   |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| İşveren İşsizlik Primi        | 2 %     | 1,19 TL  | 35,55 TL    |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| Toplam Prim (İşveren Hissesi) | 22,50 % | 13,33 TL | 399,94 TL   |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| Gelir Vergisi Matrahı         |         | 50,36 TL | 1.510,88 TL |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| Gelir Vergisi                 | 15 %    | 7,55 TL  | 226,63 TL   |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| Damga Vergisi Matrahı         |         | 59,25 TL | 1.777,50 TL |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| Damga Vergisi                 | 7,59 %  | 0,45 TL  | 13,49 TL    |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| VERGİ TOPLAMI                 |         | 8,00 TL  | 240,12 TL   |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| Asgari Geçim İndirimi (***)   |         | 4,44 TL  | 133,31 TL   |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| AGİ Sonrası GV.               |         | 3,11 TL  | 93,32 TL    |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

| AYLIK TOPLAM NET ÜCRET (****) |         |          | 1.404,06 TL |

|-------------------------------|---------|----------|-------------|

(*) İşçi Hissesinin içerisinde % 9 Uzun Vadeli Sigorta Kolları (UVSK) + % 5 Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi bulunmaktadır.

(**) İşveren Hissesinin içerisinde %11 Uzun Vadeli Sigorta Kolları (USVK) + % 7,5 Genel Sağlık Sigortası (GSS) + % 2 Kısa Vadeli Sigorta Kolları (KVSK) bulunmaktadır.

(***) Gelir Vergisi Hesaplamasında; 193 sayılı G.V. Kanununun 32. maddesi uyarınca işçinin, bekar ve çocuksuz olduğu ve sadece kendisi dikkate alınarak, Asgari Geçim İndirimi uygulanmıştır

(****)Net ele geçen asgari ücrete (133,31) (2017 yılı için geçerli) TL asgari geçim indirimi ilave edilmiştir.

6. Sonuç ve Değerlendirme

Yeni teşvik düzenlemesi işverenler için çok önemli avantajlar getirmektedir. Yeni sigortalı işe alan işverenler sadece işçinin maaşını ödeyecek, primleri ve vergileri devlet tarafından finanse edilecektir. Primler işsizlik fonundan karşılanacak, gelir vergisi ile damga vergisi ise terkin edilecektir. Burada önemli olan husus sigortalıların, 01.02.2017 tarihinden itibaren işe alınmış olması, işe alındıkları tarihinden itibaren geriye doğru 3 aylık dönemde 10 günden fazla (11 gün ve üzerinde) sigortalı olarak bildirilmemiş olmaları ve Aralık/2016 dönemine ilave olarak çalıştırılmaları gerekmektedir. Yine diğer teşvik uygulamalarından farklı olarak vergi teşviki de getirilmektedir. Şu anki düzenleme çerçevesinde teşvik 31.12.2017 tarihine kadar geçerli olacak. Yine belirtmeliyiz ki teşvikte prime esas kazanç tutarı olarak asgari ücret baz alınmış, bunun üzerinde geliri olan sigortalılar için yine aynı tutarda teşvik ödenecek. Şimdiye kadar getirilen teşvik düzenlemelerinin en avantajlılarından birisi olarak dikkat çekmektedir. Ahmet ARAS SGK E. İşverenler Daire Başkanı/Lebib Yalkın Yayımları

Kaynakça

-687 sayılı "Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" (R.G. Tarih: 09.02.2017 - Sayı: 29974)

-Sosyal Güvenlik Kurumunun 01/03/2017 tarihli 2017/10 sayılı Genelgesi

-Sosyal Güvenlik Kurumunun 04/04/2017 tarihli 2017/17 sayılı Genelgesi

---------o---------

1.    5335 sayılı Kanunun 30'uncu maddesinin ikinci fıkrası; "Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar."

2.    5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin (ı) bendi kapsamındaki % 5 prim teşviki dikkate alınmamıştır.

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.