Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 21/c maddesinde belirtilen gider ve ödemelerin KDV matrahı açısından değerlendirilmesi nasıl oluyor ! Sorusu hiçbir zaman gündemden düşmüyor.

Dış ticaret ve gümrük işlemleri ile iştigal edenler, hata antrepo ve lojistik faaliyeti gösterenler bu soruyu daima sorarlar.

Bu konuda, Türkiye gümrük bölgesine getirilerek, serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacak eşyalar için iki ayrım söz konusu oluyor.

1-Taşıttan(gemi ambarı, tankı, güvertesinde bulunan eşya veya konteynerler ile uçak tren, tır, kamyon gibi araçlardan) alınarak geçici depolama yerleri veya antrepoya konulan eşyalar,

2- Özelliği nedeniyle geçici depolama yerleri ve antrepoya alınmayarak, gümrüğün gözetimi altında sahibine teslim edilen; dökme eşyalar (Dökme eşya ifadesinden; maden cevheri, mineraller, hurda demir, kömür, hububat, hayvan yemi, küspe, çimento, kilinker, ponzo, suni gübre, mucur gibi ambalajlanmamış ve genellikle yükleme ve boşaltması mekanik vasıta ve tesis gerektiren her nevi gaz, sıvı ve katı maddeler, anlaşılır),

Getirildiği mahalde bulunan geçici depolama yeri ve antrepoya konulamayacak ağırlıkta ve hacimdeki dökme olmayan eşya (Dökme olmayan eşya ifadesinden ; levha, kangal, profil, kütük, firkete, her türlü boru, rulo sac, pik gibi ambalaj olarak sayılabilen veya ambalajlanmış eşya anlaşılır), veya konulması halinde boşaltılması ve teslimi sırasında gümrük idaresi, işletici ve yükümlü açısından külfet doğurabilecek ağırlıkta ve hacimde ya da kırılabilir, telef ve zayi olabilir nitelikte dökme olmayan eşyayla boşaltılması ve taşınması özel düzenekli araç ve taşıt gerektiren eşyanın, getirildiği mahalde konulmasına ve korunmasına yönelik özel düzenek ve yapı bulunmayan petrol ürünleri ile yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı, yanmayı artırıcı, tehlikeli ve zararlı kimyasal maddeler ile gıda maddeleri, gümrüğün izniyle tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul olan taşıt üstü gümrük işlemine tabi tutuluyor).

Deniz taşımacılığında verilen hizmetler ile alınan ücretler ve harçlar

1-Armatöre / operatöre verilen hizmetler karşılığı olarak; Klavuzluk ücreti, römorkaj ücreti, palamar ücreti (bağlama+çözme), bekleme ücreti alınıyor.

Bunların yanında; Sağlık Bakanlığı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü tarafından alınan sağlık resmi, Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından alınan fener ücretleri ve tahlisiye, deniz ticaret odaları tarafından alınan navlun hasılatı DTI Payı, Denizcilik Müsteşarlığı'nca alınan; Yola Elverişlilik Belgesi Harcı ve Denize Elverişlilik Belgesi Harcı söz konusu oluyor.

3065 sayılı KDV kanunu'nun 13/b maddesinde deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında verilen hizmetlerin KDV' den istisna olduğu hükme başlanmıştır. Dikkat edildiğinde görüleceği gibi yukarıda yer alan ücret ve harçların hemen hepsi taşıma araçları içindir. Bu bağlamda ithalatta alınan KDV ile bir ilgisi bulunmuyor. Mantıksal açıdan bakıldığında bu giderlerin hepsi geminin maliyetini oluşturmakta, taşıdığı yük için düzenlenen navlun faturası içerisinde ithalatçıya yansıtıldığından zaten vergilendirilmiş oluyor.

2-İthalatçıya(ithal eşyaya) verilen hizmetler; Yükleme, Boşaltma, Tartım, Depolama, İstifleme, Hamaliye eşya ile ilgili giderlerden oluşuyor.

Katma Değer Vergisi Kanunu ve ilgili hükümleri

Katma Değer Vergisi; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nda tanımlanan mufiyet ve istisnalar dışında, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan tüm teslim ve hizmetlerin konu edildiği, ithalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve payların matraha eklendiği, ithalat vergilerinin tahakkuk sırasına göre sonuncusunu oluşturan, genel nitelikli bir tüketim vergisi oluyor.

3065 sayılı Kanununda yer alan "Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler" ve 16/c maddelerindeki "Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar" ile ilgili hizmetler madde hükümlerinde istisna kapsamında gösterilen eşyalara ilişkin giderler eşya ithalata konu olduğunda, aynı Kanunun 21/c maddesi, "Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler……" hükmüne göre şartlar oluştuğunda, KDV Matrahına dahil ediliyor.

Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulde (taşıt üstü gümrük işlemi) KDV

Gümrüğün izniyle tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul olan taşıt üstü gümrük işlemine tabi tutulan eşyalar, serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescilinden sonra gemiden tahliye ediliyor. Gemi yükünün tamamı boşaltıldıktan sonra eşya miktarı belli oluyor. Tahakkuk işlemi de, boşaltılan miktar üzerinden yapılıyor.

Bu çerçevede, tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul olan taşıt üstü gümrük işlemine tabi tutulan eşyalar için yapılan tahmil tahliye gibi giderler, serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden sonra yapıldığından, Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 21/c maddesi gereğince ithalatta KDV matrahına dahil edilemiyor.

Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün tasarruflu yazılarında; Taşıt üstü işlemlere tabi tutulan eşya ithalatında tahmil ve tahliye ücretlerinin katma değer vergisi matrahına katılması ve "ödeme" ibaresi nakden veya hesaben ödeme ile birlikte belli bir meblağın borçlanılmak üzere tahakkuk etmesini de kapsadığı, bu nedenle liman işletmelerinin başlangıçta "depozito" adı altında tahsil edip, gümrük beyannamesinin tescilinden sonra makbuzunu verdikleri ya da gümrük beyannamesinin tescilinden sonra tahsil ettikleri ücretlerin, Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 21'nci maddesinde belirtilen 'ödeme' ibaresi içinde görülerek, katma değer vergisi matrahına dahil edilmesi gerektiği, taşıt üstü gümrük işlemlerinde beyanname tescil tarihine kadar gerçekleştirilen tahmil, tahliye vb. hizmetler karşılığında ödenen veya borçlanılan tutarların KDV matrahına dahil edilmesi, gümrük beyannamesinin tescil tarihinden sonra yapılan aynı mahiyetteki gider ve ödemelerin ise KDV matrahına dahil edilmemesi şeklinde işlem tesisi uygun bulunduğu belirtiliyor.

Antrepoya Alınan Eşyaların Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine Tabi Tutulmasında KDV

Antrepoya alınan eşyalardan KDV alınıp alınmayacağını üç ayrı durumda değerlendirebiliyor.

Birinci durumda, KDV Kanunu'nun 21/c maddesine göre, serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihine kadar geçen süre için KDV alınıyor.

İkinci durumda, antrepoya alınan eşya için, Gümrük beyannamesinin tescil tarihinden sonra yapılan gider ve ödemlerden KDV alınamıyor.

Üçüncü durum ise, eşyanın beyannamenin tescil tarihinden sonrada kısa bir süre antrepoda kalması ve antrepo giderlerinin beyannamenin tescil tarihinden sonra belli olması halidir. Aslında, ithalatçı eşyasını antrepoya aldığında antrepo giderlerinin ne kadar olduğunu daha baştan bilmiyor. Bu nedenle, serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihine kadar eşyanın antrepoda kaldığı süreyi göz önüne alarak hesaplayacağı antrepo ücretlerini beyan etmesi gerekiyor. Aksi halde beyan etmediği bu giderler sonradan tespit edildiğinde, serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan giderler için KDV'si cezası ile birlikte tahsil ediliyor.

Serbest dolaşıma giriş rejimine tabii tutulacak eşya ile ilgili demuraj gideri ve KDV

İthalatçılara ait eşyalar geminin tamamı olabileceği gibi, konteynerlerle de taşınabiliyor. Eşyaların varış yerine gelişinden itibaren belirli süre içinde gemi yükü olanlarda geminin tamamının, konteyner içinde gelenlerde konteynerden boşaltılması gerekiyor. Belirlenen süreler içinde eşyanın boşaltılmaması halinde, navlun sözleşmesi uyarınca gemilerin veya konteynerlerin fazladan bir süre beklemesi gerekebiliyor. Bu ek süreler için, taşıyıcı veya temsilcisi tarafından bir demuraj faturası düzenlenerek navlun ücretinden ayrı bir ücret tahsil edilebiliyor.

Eşyanın giriş liman veya mahalline varışından önceki demuraj giderlerinin (özellikle yükleme limanında yapılan bu kabîl giderlerin) gümrük kıymetine dahil edilmesi, eşyanın giriş liman veya mahalline varışından sonraki demuraj giderlerinin ise KDV matrahına dahil edilmesi, doğru yol olarak gözüküyor.

Demuraj giderleri serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescilinden önce mi yapılmış sonra mı yapılmış sorusu, KDV Kanunu'nun 21/c maddesi hükmü gereği yine karşımıza çıkıyor. Diğer bir problem de, Faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenebilmesi durumu oluyor. Serbest dolaşıma giriş beyannamesi tescilinden önce yapılan demuraj giderleri için bile faturanın 7 gün içinde kesilebilmesi nedeniyle sanki demuraj sonradan yapılmış gibi olabiliyor. Böyle bir durumla karşılaşıldığında, demuraj giderlerinin hangi tarihleri kapsadığını belge üzerinde görmek en doğru yol olabiliyor.

Demurajla ilgili diğer bir husus da, demuraj faturası yurt dışındaki firmaya kesilmiş olmakla birlikte, fatura tutarının ithalatçı tarafından ödenmesidir. Demuraj faturası, ithalatçı tarafından ödenmişse matraha dahil edilmesi ve beyannamenin tescil tarihine kadar olan kısmının KDV matrahına dahil edilmesi gerekiyor.

Sonuç olarak; Ekonomideki gelişmeler ile Ülkemizin Avrupa Birliği üyelik sürecinde olması gerek gümrük mevzuatında gerekse vergi mevzuatında yapısal değişikliklere neden olmakta ve bu değişiklikler bazen öngörülemeyen sonuçlar ortaya çıkarabiliyor. Önemli olan, gerekli değişiklikleri zamanında yaparak akıllardaki soru işaretlerini gidermektir.


http://www.dunyagazetesi.com.tr/dis-ticaret-ve-gumruk-isleml...