22 Mart 2010

MADDE 1- 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

Bu maddede veya diğer kanunlarda yer alan harçtan muafiyete ilişkin hükümler, bu Kanunun (1) sayılı Tarifesinin "A) Mahkeme Harçları" bölümünün (V) numaralı fıkrasındaki "eşif harcı"ve (1) sayılı Tarifesinin ) İcra ve iflas harçları bölümünün (III) numaralı fıkrasındaki haciz, teslim ve satış harcı bakımından uygulanmaz.

MADDE 2- 492 sayılı Kanunun (1) sayılı Tarifesinin "A) Mahkeme Harçları"bölümüne aşağıdaki (V) numaralı fıkra ve (1) sayılı Tarifesinin ) İcra ve iflas harçları bölümüne aşağıdaki (III) numaralı fıkra eklenmiştir.


I- Keşif harcı: 120 TL

(Mahkemelerce re' en veya istem üzerine verilen keşif
ya da tespit kararlarını yerine getirmek için)

II- Haciz, teslim ve satış harcı: 40 TL

(Yukarıdaki (I) ve (II) numaralı fıkralarda yer alan
icra ve iflas işlemlerinin daire dışında memur eliyle
yerine getirildiği her bir işlem için)

MADDE 3- 8/5/1991 tarihli ve 3717 sayılı Adli Personel ile Devlet Davalarını Takip Edenlere Yol Gideri ve Tazminat Verilmesi ile 492 Sayılı Harçlar Kanununun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

MADDE 2- Daire dışında yapılması gereken her keşif ve icra işlemi için; hâkimlere, Cumhuriyet savcılarına, askerî mahkemelerdeki subay üyelere, adlî tabiplere, icra müdürleri ve yardımcıları ile icra işlemlerini yapmakla yetkili memurlara, hazine avukatlarına, hazine avukatı olmayan il ve ilçelerde davaları takibe yetkili daire amirleri ve 3402 sayılı Kadastro Kanununa göre yetkili kılınan kişilere (275); yazı işleri müdürlerine, hâkim veya Cumhuriyet savcısının kararı üzerine görevlendirilen sosyal çalışmacı, psikolog ve pedagoglara, muhakemat hizmetlerinde görev yapan memurlara, zabıt katipleri ile ceza ve infaz kurum personeli hariç olmak üzere diğer adlî ve idarî yargı personeline (200); mübaşir ve hizmetlilere (150) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar yol tazminatı ödenir.

Bu madde uyarınca yol tazminatı bütçenin ilgili tertibinden her ayın sonunda ödenir ve ayrıca yevmiye ödenmez.

Bir kişinin alacağı aylık yol tazminatı tutarı, en yüksek Devlet memuru aylığının ek gösterge dahil iki katını geçemez.

Kamu adına takibi gereken işler ile hazine avukatlarına, hazine avukatı olamayan il ve ilçelerde davaları takibe yetkili daire amirlerine ödenecek yol giderleri ile yol tazminatı, bu madde hükümlerine göre bütçenin ilgili tertibinden ödenir.

Bu madde uyarınca ödenen yol tazminatı damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.

Yol giderleri ilgili kişiler tarafından karşılanır. Görülen işler birden fazla ise ödeyecek yol gideri uzaklıkla orantılı şekilde hesaplanır.

MADDE 4- 3717 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE 2- 21/11/2008 tarihinden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu Kanunun 2 nci maddesi uyarınca banka hesaplarına yatırılan paralar, bu süreler içinde çalışan personele çalışma süresi dikkate alınarak 21/11/2008 tarihinden önce yürürlükte bulunan Kanun hükümlerine göre dağıtılır. Bu şekilde yapılacak ödemelerin Kanunda öngörülen üst sınırı aşması durumunda, artan miktar Hazineye gelir kaydedilir.

MADDE 5- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 6- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

GENEL GEREKÇE

8/5/1991 tarihli ve 3717 sayılı Adli Personel ile Devlet Davalarını Takip Edenlere Yol Gideri ve Tazminat Verilmesi ile 492 Sayılı Harçlar Kanununun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanuna, 19/8/1991 tarihli ve 449 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle eklenen ortak hesabın teşkilini ve dağıtım usulünü düzenleyen hükümler, Anayasa Mahkemesinin 17/5/2007 tarihli ve E. 2004/46, K. 2007/60 sayılı Kararıyla, dayanak yetki kanununun iptaline bağlı olarak iptal edilmiştir. Bu iptal kararı 21/11/2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3717 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre, tebliğden başka bir işlem yapmak için makamından uzaklaşma durumunda olan hâkimler ve savcılar ile adlî personele yol giderlerinden başka 2 nci maddede gösterilen miktarda yol tazminatı ödenmektedir. Tahakkuk eden yol tazminatının ise yarısı ilgili kişiye ödenmekte, diğer yarısı da o yerdeki bir bankada açılan ortak hesaba yatırılmaktadır. Bu iptal kararı sebebiyle, yargıda haciz ve keşifler karşılığı toplanan ortak hesaptan yapılan ödemeler, iptal Kararının yürürlüğe girdiği 21/11/2008 tarihinden itibaren yapılamamaktadır.

Anayasa Mahkemesinin, 3717 sayılı Kanunun ortak hesabı düzenleyen hükmünü iptal etmeden önceki dönemde toplanan bu paralar, yol tazminatından eşit şekilde yararlanamayan personelin mağduriyetini gidermek için yargı çalışanları arasında eşit şekilde bölünerek her ay dağıtılmaktaydı. Ancak, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye, 21/3/2006 tarihli ve 5473 sayılı Kanunla eklenen ek 3 üncü maddenin üçüncü fıkrasıyla, denge tazminatı olarak adlandırılan ek ödemenin ortak hesaptan yapılan ödemelerden mahsup edileceğine ilişkin bir hüküm getirilmiştir. Bu hüküm, Türkiye genelinde adliyelerde dağıtılan ortak hesap tutarının ortalama 60 ila 80 lira civarında olması nedeniyle, ortak hesabı fiilen anlamsız hale getirmiştir. Yukarıda belirtilen Anayasa Mahkemesinin iptal kararı uyarınca, yapılması zorunlu görülen düzenlemeyle yargıda, mahallinde oluşturulan ortak hesaplar kaldırılmaktadır. Ayrıca söz konusu ortak hesap kaldırıldığından, 21/11/2008 tarihinden bugüne kadar ortak hesapta biriken paraların personele dağıtılması amacıyla bir düzenleme de yapılmıştır.

Yukarıda belirtilen amaçlarla bu Kanun Tasarısı hazırlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- Maddeyle, Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinde ve diğer kanunlarda yer alan bir takım harç muafiyetlerinin, mahkemelerce res' en veya istem üzerine verilen keşif ya da tespit kararlarını yerine getirmek için alınan keşif harçları ile icra ve iflas işlemlerini daire dışında memur eliyle yerine getirmek için alınan haciz, teslim ve satış harcı bakımından uygulanmaması amaçlanmaktadır.

MADDE 2- Maddeyle, 492 sayılı Harçlar Kanunun ekindeki (1) sayılı Tarifeye yeni harçların eklenmesi öngörülmektedir. Buna göre, keşif veya haciz talebinde bulunan bir kişi, bu talebinin yerine getirilmesi için maktu bir keşif veya icra harcı ödeyecektir. Bu düzenlemeyle birlikte, Devlet bütçesinin tekliği ilkesine uygun olarak, keşif ve haciz masraflarının ödenmesi ve bu paralardan hak eden kişilere ödeme yapılması bütçe üzerinden gerçekleşecektir. Getirilen harçlar, vatandaş için yeni bir mali yüke sebep olmayacaktır. Zira, 3717 sayılı Kanuna göre keşif ve haciz bedeli olarak alınan miktarlar ile yeni düzenlemeye göre alınacak harç miktarları ortalama olarak aynı tutulmuştur.

MADDE 3- Maddeyle, daire dışında yapılması gereken her bir keşif ve icra işlemi için ödenen yol tazminatları bakımından yeni bir sisteme geçilmektedir. Buna göre, daire dışında yapılması gereken her keşif ve icra işlemi için, bu işlemi gerçekleştiren ilgili kişilere, belirli bir gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar yol tazminatı ödenecektir. Bunun yanında, yargıda mahallinde oluşturulan ortak hesaplar ile bu ortak hesaplardan belli bir oranda kesilerek Adalet Bakanlığı merkez teşkilatında çalışan hâkim ve savcı dışındaki personele eşit oranda ödemelerin yapıldığı ortak hesap kaldırılmaktadır. Böylece büyük bir kırtasiyecilik ve bürokratik işlem yükünden de kurtulunmuş olunmaktadır. Ayrıca ek ödeme almayan memurlara verilen tazminata hak kazanan hâkim ve savcı dışındaki yargı personelinin denge tazminatını gecikmeden ve doğrudan alması sağlanmaktadır. Yine son yıllarda kabul edilen çeşitli kanunlarla yargıda görevlendirilen sosyal çalışmacı, psikolog ve pedagoglara da yol tazminatı ödenmesine imkân tanınmaktadır.

Öte yandan, bir kişiye ödenebilecek aylık yol tazminatının üst sınırı, en yüksek Devlet memuru aylığının ek gösterge dahil iki katı olarak belirlenmiştir.

MADDE 4- Maddeyle, 3717 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde yapılan değişiklikten önce banka hesaplarına yatırılan tutarların bu süreler içinde çalışan personele çalışma süresi dikkate alınarak 21/11/2008 önce yürürlükte bulunan Kanun hükümlerine göre dağıtılması amaçlanmaktadır.

MADDE 5- Yürürlük maddesidir.

MADDE 6- Yürütme maddesidir.