1 Ocak 1976'da sigortalı işe girip 1 Nisan 2000'de emekli oldum. 7230 günüm vardı ve primlerim tavandan ödendi. Ancak buna rağmen 720 YTL emekli aylığı almaktayım. Aylığımı kestirip yeniden emekli olsam geçmiş yıllara ait TÜFE ve Gelişme Hızı'ndan yeni duruma göre faydalanabilir miyim? (Bilal Akdemir, Gaziantep)

2000 yılında emekli olduktan sonra aylıklarınız her ay (şu aralar 6 ayda bir) TÜFE (enflasyon) oranı kadar artarak bugün 720 yeni liraya gelmiş. Ancak geçen 7,8 yıl süresince de Türkiye büyüdü. 2000'den bu yana büyüme oranlarının bileşik toplamı yüzde 43'tür. Ülkenin büyümesinden ise 2000'den beri size herhangi bir pay verilmemiştir, bundan sonra da kanunlar değişmezse verilmeyecektir. Emekli aylığından başka geliri olmayan bir emeklinin de ülkenin büyümesinden pay alabilmesi ancak ve ancak büyüme oranı kadar emekli aylığının artırılması ile mümkündür. Şayet geçmiş 7-8 yıllık dönemdeki yüzde 43'lük büyüme oranı emekli aylığınıza yansıtılmış olsaydı bugün ayda 720 değil 1.030 yeni lira alacaktınız. Yani büyüyen bu ülkede siz, diğer vatandaşlara göre her yıl küçülecekseniz ve en tabana ineceksiniz. Tıpkı 1980 ve 1990'lı yıllarda ömürleri boyunca tavandan prim ödemiş ama bugüne kadar emekli aylıklarına gelişme hızı yansıtılmadığı için 600 YTL kadar emekli aylığı alanlar gibi. Aslında bu kişilerin de alması gereken emekli aylığı bugün 1.200-1.300 yeni lira civarındadır. Çünkü 1980 veya 1990'lı yıllardan bugüne kadar geçen zamandaki gelişme hızı toplamları yüzde 100'lerden fazladır.
 

İstifayı düşünen öğretmen, rahat emeklilik için 10 yılı doldurmalı

9 yıllık ilkokul öğretmeni olan eşim, görevi bırakmak istiyor. Milli Eğitim'den istifa eden biri, bir yerde sigortalı olup primlerini ödemeye devam ederse emekli olma hakkı kazanabilir mi? Başka nasıl emekli olabilir? (Selim Ü., Ordu/Ünye)

9 yıldır kamuda öğretmenlik yapan eşiniz 10 yılı tamamlayıp işinden istifa ederse 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu'nun 12'nci maddesine göre 6 ay içinde müracaat etmek şartıyla isterse dışarıdan isteğe bağlı olarak Emekli Sandığı keseneklerini ödeyebilir. Ödemelerle 20 tam yılı tamamlamak ve 45 yaşını bitirip 46 yaşından gün almak kaydıyla da öğretmen gibi emekli olur ve bugünkü rakamlarla en az 720 YTL emekli aylığı alır. Üstelik çalıştığı sürenin ikramiyesini de alır. Veyahut da, ister 9 ister 10 yılı tamamlayınca olsun öğretmenlikten istifa edip SSK'lı olarak bir işe girip en az 3,5 yıl (1260 gün) SSK primi ödemek ve memuriyet ile SSK toplamında en az 5300 günü tamamlamak şartıyla 45 yaşını tamamlayınca SSK'dan emekli olur, bugünkü rakamlarla en az 547 yeni lira emekli aylığı alır. Bu arada SSK'ya dışarıdan isteğe bağlı ödemenin ön şartı en az 1080 gün çalışarak SSK primi ödemesi olduğundan isteğe bağlı SSK ödeyemez. Veyahut da istifa ettikten sonra evinde oturup isteğe bağlı olarak Bağ-Kur'a prim ödeyebilir ki bu durumda da memuriyet ve Bağ-Kur toplamında 20 tam yılı tamamlamak şartıyla yine 45 yaşında emekli olur ve emekli olduğunda Bağ-Kur'dan bugünkü rakamlarla 420 yeni lira emekli aylığı alır.
 

KEY ödemeleri 5 değil, 6 lira

Geçen hafta bir tablo yayınladık ve konut edindirme yardımı (KEY)'nın başladığı 1987 yılı başından bittiği 1995 yılı sonuna kadar her çalışan adına işverence veya devletçe ödenen KEY toplamının 5 lira kadar olduğunu ifade etmiştik; ama dikkatli okurlarımızdan emekli memur Helim Tomakin bizi hemen uyardı. KEY'in nominal değeri yani kişi başına ana para rakamı 5 değil aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere 6 liradır.

[OKUR SORULARINA KISA CEVAPLAR]

Tülay Gençtürk: 26 Ağustos 1963 doğumlu bir bayan olup, 10 Ocak 1984 Bağ-Kur'a başlangıcınızla Bağ-Kur ve SSK toplamında 5000 günü tamamlamak ve son 2520 günlük prim ödeme süresi içinde en az 1260 günün (3,5 yılın) SSK'da olması şartıyla SSK'dan emekli olabilirsiniz. Bu nedenle ödediğiniz primlerin ne kadarının Bağ-Kur'a sayıldığını hesaplattırın ve ona göre ödememe hakkınızı kullanın. Ahmet Okuş: 2002 yılında vefat eden dedenizin var olan 169 gününün üstüne bir de 720 günlük askerlik süresini borçlanıp ödeseniz bile 889 gün ediyor, yani 900 günü tamamlayamıyorsunuz. 20 günlük askerlikle ilgili olmayan süre deyiminizi ise anlayamadım.

Abdullah Altun: 2 Şubat 1954 doğum tarihiniz ve 1 Mayıs 1987 SSK başlangıcınızla normal şartlarda 1 Mayıs 2012 günü 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlayınca var olan 6335 günle SSK'dan emekli olacaksınız. Askerliği yazmamışsınız, eğer 1987 yılından önce askerlik ifa etmişseniz borçlanıp-öderseniz emeklilik gününüz ödediğiniz askerlik süresi kadar öne gelir. Mesela 20 ay askerlik yapmışsanız 1 Eylül 2010 günü emekli olursunuz. Ancak, yaşlılık emekliliğiniz askerliği borçlansanız da borçlanmasanız da 58 yaşında yani 2 Şubat 2012 günü doluyor.

http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=611596