I- GENEL AÇIKLAMALAR

            Bağış ve yardımlar esas itibariyle 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b), (c), (ç), (d) ve ileri teknoloji bentlerinde, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının 4, 5, 6, 7, 8 ve 10. bentleri ile 40.Maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendinde düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra bazı özel kanunlar ile de gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınacak bağış ve yardımlara yer verilmiştir.     

            5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (2) numaralı fıkrası ile aynı şekilde 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin son fıkrasına göre; Bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse VUK’ nu hükümlerine göre Takdir Komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınacaktır.     

            Bağış ve yardımlar ile ilgili makalemiz 2 bölümden oluşacaktır. Birinci bölümde konu ana hatları ile açıklanmıştır. İkinci bölümde ise bağış ve yardımların özellik arz eden ve tartışmalı yönlerine değinilecektir.       

            II- GELİR VERGİSİ VE KURUMLAR VERGİSİ KANUNLARINDA BAĞIŞ      VE YARDIMLAR

            1- SPONSORLUK HARCAMALARI (BKZ.III/3)

            5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi ile aynı şekilde 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendine göre; 3289 Sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 Sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının sözü edilen Kanunlar uyarınca tespit edilen amatör spor dalları için Tamamı, Profesyonel spor dalları için % 50’si, Kurumlar Vergisi ile Gelir Vergisi Matrahının tespitinde, Kurumlar Vergisi veya Gelir Vergisi Beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, beyan edilen kazançtan indirilir. 

            Sponsorluk harcamaları ve uygulama esasları Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen Sponsorluk Yönetmeliği (1) ile belirlenmiştir.      Bu yönetmelik, gerçek ve tüzel kişilerin; federasyonlara, gençlik ve spor kulüplerine, sporculara, gençlik ve spor tesisleri ile faaliyetlerine sponsor olmaları ve reklam vermeleri ile ilgili usul ve esasları düzenlemektedir.

            Sponsorluk alan ile sponsorlar arasında tarafların hak ve yükümlülüklerini içeren yazılı sözleşme yapılması zorunludur. Sponsorlarla sözleşme yapmaya sponsorluk hizmetini alan kişi, kurum veya kuruluş yetkilidir. Sponsorluk sözleşmelerinin imzalanmasını müteakip bir sureti 10 gün içerisinde sponsorluğu alan tarafından Genel Müdürlüğe gönderilir. Sponsorluk süresinin bitiminden sonraki 10 gün içerisinde, sponsorun yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediğine ilişkin bilgiler, sponsorluğu alan tarafından Genel Müdürlüğe gönderilir.

            Sponsorluk, ayni veya nakdi olarak yapılabilir. Ayni sponsorlukta harcamalar sponsor tarafından bizzat yapılarak harcama belgeleri sponsor adına tanzim edilir. Sponsorluğun nakdi yapılması halinde ise, sponsorluk bedeli sponsorluk alanın banka hesabına yatırılır.               

            Vergi veya sosyal güvenlik kuruluşlarına borcu nedeniyle takibata uğrayan gerçek veya tüzel kişiler sponsorluk yapamazlar. [uygulama için yönetmeliğe bkz. (1) ]  

            2- AŞAĞIDAKİ KURUMLARA MAKBUZ KARŞILIĞI YAPILAN BAĞIŞLAR

            5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (1) numaralı fıkrasının ileri teknoloji bendine göre; Genel (2) ve Özel (3) Bütçeli Kamu İdarelerine, İl Özel İdarelerine (4), Belediyelere (5) ve Köylere (6), Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflara (7) ve Kamu Yararına Çalışan Dernekler (8) ile Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Faaliyetinde Bulunan Kurum ve Kuruluşlara (9) makbuz karşılığında (10) bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5’ine kadar olan kısmı Kurumlar Vergisi Matrahının tespitinde, Kurumlar Vergisi Beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, beyan edilen kazançtan indirilir. 

            193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendine göre; Genel ve Özel Bütçeli Kamu İdareleri, İl Özel İdareleri, Belediyeler, Köyler ile Kamu Yararına Çalışan Dernekler ve Bakanlar Kurulunca  Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında (10) yapılan bağış ve yardımlar Gelir Vergisi Matrahının tespitinde, Gelir Vergisi Beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, beyan edilen kazançtan indirilir. 

            Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Faaliyetinde Bulunan Kurum ve Kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar GVK’da yapılan düzenleme içerisinde yer almadığından sadece kurumlar vergisi mükellefleri tarafından indirim konusu yapılabilecektir. Diğer taraftan, yapılan düzenlemede herhangi bir ayırım yapılmadığından kurumlar vergisi mükelleflerinin kalkınmada öncelikli yörelere yapacakları bağışlarda da % 5 oranın uygulanacağı tabiidir. 

            3- AŞAĞIDAKİ KURUMLARA MADDEDE SAYILANLARLA SINIRLI ŞEKİLDE YAPILAN NAKDÎ VE AYNÎ BAĞIŞLAR

            5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi ile aynı şekilde 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendine göre; Genel ve Özel Bütçeli Kamu İdarelerine, İl Özel İdarelerine, Belediyelere ve Köylere, bağışlanan okul, sağlık tesisi, 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı. Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Matrahının tespitinde, Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, beyan edilen kazançtan indirilir. 

            Beyan edilen kazancı aşan kısım, başka bir ifadeyle indirilemeyen bağış ve yardım tutarı gelecek yıllara devredemez ve gelecek yıllarda indirim konusu yapılamaz. Çünkü

            Bağış ve yardımlar ticari kazancın elde edilmesi veya idamesi için yapılan bir harcama olmadığından gider niteliğine sahip değildir. Ayrıca, bağış ve yardımlar gelirin elde edilmesi ile de değil harcanması ile ilgilidir. (11)   

            Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun yukarıda belirtilen maddelerinde sayılan bağış ve yardımlar kamu kurum ve kuruluşları ile sınırlı olduğundan örneğin, Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflara ve Kamu Yararına Çalışan Dernekler  ile Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Faaliyetinde Bulunan Kurum ve Kuruluşlara bu madde kapsamında yapılacak nakdi ve ayni bağış ve yardımlar beyan edilen kazançtan indirilemez.

            4- AŞAĞIDAKİ KURUMLAR TARAFINDAN YAPILAN  VEYA KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI’NCA DESTEKLENEN KÜLTÜR VE SANAT FAALİYETLERİNE İLİŞKİN BAĞIŞ VE YARDIMLAR

            5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (1) numaralı fıkrasının (d) bendi ile aynı şekilde 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendine göre; Genel ve Özel Bütçeli Kamu İdareleri, İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Köyler, Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflar ve Kamu Yararına Çalışan Dernekler ile Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Faaliyetinde Bulunan Kurum ve Kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen;

            a- Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticari olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine,

            b- Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarisi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel, işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yut dışında dağıtımı ve tanıtımının sağlanmasına,

            c- Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,

            ç- 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması, röleve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlerine,

            d- Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarına, 

            e- Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye’ye getirilmesi çalışmalarına,

            f- Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,

            g- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile güzel sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılması ve güvenliklerinin sağlanmasına,

            h- Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve faaliyetler ile bu alanlarda araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatının tedariki ile film yapımına,

            ı- Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültür ve sanat faaliyetlerinin sergilendiği tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon çalışmalarına,  İlişkin harcamalar ile makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların % 100’ü. (Bakanlar Kurulu, bölgeler ve faaliyet türleri itibariyle bu oranı, yarısına kadar indirmeye veya kanuni seviyesine kadar getirmeye yetkilidir) Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Matrahının tespitinde, Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, beyan edilen kazançtan indirilir. 

            Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin bağış ve yardımların belgelendirilmesinin hangi usulle temin edileceği belli değildir. Maliye Bakanlığı bu konuda bir tebliğ yayınlamamıştır. Bu kapsamdaki bağışların sadece makbuzla belgelendirilmesi yeterli olmayıp, ayrıca bağış ve yardıma ilişkin projenin ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmesi veya Kültür ve

Turizm Bakanlığı’nca desteklenmesi veya projenin desteklenmesinin uygun görülmesi gerekmektedir. Restorasyonu yapılacak binaların tarihi eser niteliğinde olup olmadığı İl Turizm Müdürlüklerinden alınacak yazıyla belgelendirilmelidir (12).           

            5- BAKANLAR KURULU KARARINA GÖRE DOĞAL AFETLER DOLAYISIYLA YAPILAN NAKDİ VE AYNİ BAĞIŞLAR

            5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (1) numaralı fıkrasının ileri teknoloji bendi ile aynı şekilde 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendine göre; Bakanlar Kurulu’nca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığı ile makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamı Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Matrahının tespitinde, Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, beyan edilen kazançtan indirilir. 

            6 – GIDA BANKACILIĞI KAPSAMINDA YAPILAN BAĞIŞLAR

            193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendine göre; Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı Gelir Vergisi Matrahının tespitinde, Gelir Vergisi Beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, beyan edilen kazançtan indirilir. 

            193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde gıda bankacılığı ile ilgili yapılan düzenleme ayrıca Gelir Vergisi Kanunu’nun 40.Maddesinin 1.fıkrasının 10 numaralı bendinde de düzenlenmiş bulunmaktadır. Buna mukabil 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinde gıda bankacılığı ile ilgili bir düzenleme yoktur. Bunun anlamı şudur. 5520 Sayılı KVK’ nun 6.Maddesinin (2) numaralı fıkrasına göre, safi kurum kazancının tespitinde, GVK’ nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanacağından dolayı GVK’ nun 40.Maddesinde yapılan düzenlemeden Kurumlar Vergisi Mükellefleri de yararlanacaktır. Başka bir ifadeyle GVK’ nun 40.Maddesinde yapılan düzenleme olmasaydı Kurumlar Vergisi Mükellefleri bu konuda uygulama dışı kalacaklardı.      

            Konu ile ilgili açıklamalar 251 Seri No’ lu GVKGT’ de yapılmıştır. Genel Tebliğin yayınlanmasından daha sonra 5281 Sayılı Kanunla GVK’ nun 40 ve 89.Maddelerinde değişiklik yapılmış ve gıda maddelerinin yanı sıra temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri de kapsama alınmıştır. Bu nedenle Genel Tebliğdeki açıklamaları 5281 Sayılı Kanunla yapılan eklemeleri de kapsayacak şekilde anlamak gerekmektedir.

            Bağışın Yapılacağı Dernek veya Vakıflar

            Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi bağışlarının dernek veya vakfa yapılmış olması gerekmektedir. Ancak, bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir. Bununla beraber, dernek veya vakfın başka alanlarda da faaliyet gösteriyor olmasının, kamuya yararlı dernek veya vergiden muaf vakıf olup olmamasının uygulama açısından herhangi bir önemi yoktur.           

            b- Bağışa Konu Olacak Mallar ve Bağışın Niteliği

            Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışların gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğinde olması gerekmektedir. Yapılacak bağışlar şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılmalıdır.

            Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğini taşımayan veya şartlı olarak yapılmayan bağışlar, gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağış olarak değerlendirilmez.

            c- Bağışı Yapanlarca Düzenlenecek Belge

            GVK’ nun 40.Maddesine eklenen hüküm çerçevesinde indirim konusu yapılacak bağışlar, bağışa konu mal bedeli VUK’ nun 232.Maddesinde belirtilen fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir.

            Bağışlanan mala ilişkin bilgilerin eksiksiz olarak yazıldığı fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir. Faturada mal bedeli olarak, KDV hariç bağışlanan malın maliyet bedeli yazılacaktır. 

            Faturada “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır” ibaresinin yazılması zorunludur.

            Ç- Dernek ve Vakıflarca Düzenlenecek Belge

            Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir.

            Ticari faaliyetle uğraşanlarca düzenlenen faturalar dernek ve vakıf tarafından muhafaza edilecektir.

            d- Defter Kayıt Düzeni, KDV İstisnası ve Beyannamelerde Gösterilmesi

            Ticari işletmeye dahil malların (gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin) bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli GVK’ nun 40/10.Maddesi çerçevesinde hem gelir vergisine hem de kurumlar vergisine tabi işletmelerce gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gider bir yandan da gelir kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir. 

            Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar KDVK’ nun 17/2-b maddesine göre KDV’den müstesnadır. KDV mükellefleri, bir vergilendirme döneminde yaptıkları bağışların toplam tutarını ilgili dönem KDV beyannamesinin 6 ve 7.satırlarına dahil etmek suretiyle beyanda bulunacaklardır.  

            KDVK’ nun 30/a ve 32. Maddelerine göre, kısmi istisna mahiyetindeki bu teslimin (gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi bağışlarının) bünyesine giren KDV tutarının indirim konusu yapılması mümkün değildir. Bu nedenle, bağışın yapıldığı dönemde, bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV tutarının hesaplanması ve aynı döneme ait KDV beyannamesinin 20.satırına dahil edilmesi, aynı tutarın defter kayıtlarında “İndirilecek KDV” hesaplarından çıkarılarak, gider hesaplarına aktarılması gerekmektedir.

            Bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin işletmeye dahil olmaması halinde ise, söz konusu malların KDV dahil maliyet bedelinin GVK’ nun 89/6.Maddesi çerçevesinde yalnızca gelir vergisi mükellefleri tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesinin bağış ve yardımlara ilişkin bölümüne yazılarak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınır.   

            III- DİĞER KANUNLARDAKİ BAĞIŞ VE YARDIMLAR (13)

            Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunlarının dışında da bazı özel kanunlarda bağış ve yardımların gelir vergisi ve kurumlar vergisi matrahlarından indirilmesi ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Bu bölümde izah edilmeye çalışılacak bağış ve yardımlarda bir sınırlama söz konusu olmadığından yapılan bağış ve yardımların tamamı beyan edilen kazançtan indirilebilecektir.

            1- Üniversitelere ve Yüksek Teknoloji Enstitülerine Yapılan Bağışlar (3) 

            2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun 56/b Maddesine göre; “Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Üniversitelere ve İleri teknoloji Enstitülerine Makbuz Karşılığında Yapılacak Nakdi ve Ayni bağışlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazancından indirilir”.

            Buna mukabil 2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun Ek:7.Maddesinde vakıflarca kurulacak yüksek öğretim kurumlarının da 56.Maddedeki mali kolaylık, muaflık ve istisnalardan aynen istifade edecekleri hükmü yer aldığından, buna göre Vakıf Üniversitelerine makbuz karşılığında yapılan bağışlar da yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazancından indirilebilecektir.   

            2- SSK ve Bağ-Kur Hastaneleri İle Emekli Sandığına Yapılacak Bağışlar

            SSK ve Bağ-Kur’un bütçeleri özerk bütçe olduğu için bu kurumlara veya bu kurumların sağlık tesislerine yapılan bağış ve yardımların Gelir ve Kurumlar Vergisi uygulamasında, gider veya indirim konusu edilmesi mümkün değildir.

            Emekli sandığı ise özel bütçeli bir sosyal güvenlik kurumudur. 5434 Sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’na 2665 Sayılı Kanun ile eklenen EK:44.Maddeye göre, emekli sandığına ait dinlenme ve bakımevlerine yapılacak bağış ve yardımlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.

            5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu’nda ise “Sosyal Güvenlik Kurumu” na yapılan bağışların gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinden indirilmesine ait bir düzenleme yapılmamıştır.

            3- Spor Kulüplerine Yapılan Bağış ve Yardımlar (BKZ.II/1)

            Spor kulüpleri statüleri itibariyle dernek hükmündedir. Kamuya yararlı dernek (8) statüsünde bulunmayan spor kulüplerine yapılan bağışlar gelir ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden indirilemez.

            Spor kulüplerinin Anonim Şirket şeklinde kurulması halinde de yapılan bağışların vergi uygulamasında gider kabul edilmesine imkan yoktur

            Bu nedenle; spor kulüplerine yapılacak bağış ve yardımların sponsorluk sözleşmesi çerçevesinde yapılması gerekir.

            4- 222 Sayılı İlköğretim Kanunu’na Göre İlköğretim Kurumlarına Yapılan         Bağışlar

            222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 76/g maddesine göre “Gelir ve Kurumlar Vergisi yükümlüleri tarafından makbuz mukabilinde yapılacak para bağışları, yıllık bildirim ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazançlarından indirilir.”

            222 Sayılı Kanun’un 76/g maddesi hükmü, okul bağışlarıyla ilgili GVK’ nun 89/5 ve KVK’ nun 10/1-ç maddeleri karşısında etkinliği kalmamıştır.         

            5- Sekiz Yıllık Kesintisiz Eğitimle İlgili Bağış ve Yardımlar

            4306 Sayılı Kanun’un geçici 1/F Maddesi, konuyla ilgili 97/1 No’ lu tebliğe göre, sekiz yıllık kesintisiz ilköğretim giderlerini karşılamak amacıyla yapılacak bağış ve yardımlar için Ziraat Bankası  ve Halk Bankası Merkez Şubelerinde açılan hesaplara yapılan bağış ve yardımların beyan edilen gelirden indirilmesi veya gider yazılmasında bir sınırlama olmadığı ve hiçbir kurumdan da izin alınmasına gerek olmadığı belirtilmiş olup 4306 Sayılı Kanun’un geçici 1.Maddesinin yürürlük süresi 31.12.2010 tarihinde sona ermektedir. 

            4306 Sayılı Kanunla ilgili bağışların, okul bağışlarıyla ilgili GVK’nun 89/5 ve KVK’nun 10/1-ç maddeleri karşısında fazla bir önemi kalmamıştır.

            6- 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle             Yapılacak Yardımlara Dair Kanun

            7269 Sayılı Kanun’un 33/c maddesinde her yıl İktisadi Devlet Teşekkülleri ile en az yarı sermayesi Devlet elinde bulunan banka ve müesseselerin yıl sonu bilanço kârlarının % 3’ünün bu kanun uyarınca kurulan fona (Afet Fonu) ödeneceği 44.Maddesinde ise, fona verilen hisselerin verildikleri yılın yıllık beyannamesiyle bildirilecek gelirlerden ve kurum kazançlarından indirileceği hükme bağlanmıştır. 45.Maddesinde afetlerden zarar görenlere yardımda bulunmak üzere kurulan Milli Yardım Komitesi ile mahalli yardım komitelerine makbuz karşılığı yapılacak bağış ve yardımların her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olduğu gibi bunların gelir ve kurumlar vergileri mükellefleri tarafından masraf kaydı da caizdir. Hükmüne yer verilmiştir.

            7- 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Hakkında Kanuna göre, makbuz karşılığı yapılan nakdi bağışlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir,

            3294 Sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Fonuna ve Bu adla Kurulan Vakıflara yapılan ayni veya nakdi bağışlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir. 3308 Sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu gereği kurulan Çıraklık Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu’na yapılan bağış ve yardımlar gider olarak kaydedilecektir.

            2876 Sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu gereği yüksek kuruma ve bağlı kuruluşlarına yapılan ayni veya nakdi bağışlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.

            4122 Sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu çerçevesinde yapılan ağaçlandırma ve erozyonu kontrolü harcamaları gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.

            278 Sayılı Kanun’a göre Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumuna (TÜBİTAK) makbuz karşılığı yapılan nakdi bağışlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.

            3388 Sayılı Kanun’un 3.Maddesine göre Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfına yapılacak ayni veya nakdi bağışlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.

            2847 Sayılı Türkiye Emekli Subaylar, Emekli Astsubaylar, Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri ile Muharip Gaziler Dernekleri Hakkında Kanun çerçevesinde kurulan dernekler kamu menfaatine yararlı dernek sayıldıkları için bu derneklere yapılan bağış ve yardımlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.

            3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’na göre Kanun kapsamında kurulacak sağlık işletmelerine yapılacak bağış ve yardımlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.

            3454 Sayılı Adalet Teşkilatını Güçlendirme Fonu Kurulmasına Dair Kanun gereği fona yapılacak bağış ve yardımlar, beyan edecek gelirin % 5’ini geçmemek şartıyla gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.

İbrahim GÜLER                                                                      

ASMMM Odası Vergi Mevzuatıİnceleme Komisyonu Başkanı

DİPNOTLAR VE YARARLANILAN KAYNAKLAR

___________________________________________________________________________

(1) 13.09.2001 tarih ve 24522 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan sponsorluk yönetmeliği, 16.06.2004 tarih ve 25494 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikle yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni yönetmelik ise 10.11.2004 tarih ve 25639 sayılı, 22.12.2005 tarih ve 26031 sayılı Resmi Gazete’lerde yayınlanan yönetmeliklerle değişikliğe uğramıştır.

(2) Genel bütçeli kamu idareleri (5018 sayılı kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu eki (I) sayılı cetvel-Liste.) BKZ. http://www.basbakanlik.gov.tr  (e-mevzuat, kısa yollar,kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu’ na ekli (I) sayılı cetvel-liste-, şu anda 50 adettir)

(3) Özel bütçeli kamu idareleri (5018 sayılı kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu eki (II) sayılı cetvel-Liste.) BKZ. http://www.basbakanlik.gov.tr  (e-mevzuat, kısa yollar,kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu’ na ekli (II) sayılı cetvel-liste-, A- Bölümü-Yüksek öğretim kurulu, Üniversiteler ve İleri teknoloji enstitüleri,şu anda 70 adettir, B- Bölümü- Özel bütçeli diğer idareler şu anda 31 adettir)

(4) İl özel idareleri (5302 sayılı il özel idaresi kanunu) BKZ. http://www.basbakanlik.gov.tr  (e-mevzuat, kanunlar,5302)

(5) Belediyeler (5393 sayılı belediye kanunu) BKZ. http://www.basbakanlik.gov.tr

 (e-mevzuat, kanunlar,5393)

(6) Köyler (442 sayılı köy kanunu) BKZ. http://www.basbakanlik.gov.tr

 (e-mevzuat, kanunlar,442)

(7) Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflar Listesi (şu anda 235 adettir)

BKZ. http://www.basbakanlik.gov.tr/index.php?id=406

(8) Kamu Yararına Çalışan Dernekler ( şu anda 481 adettir)

BKZ.  www.dernekler.gov.tr/-dernekler/wpx/kamu.htm

(9) Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara vergi muafiyeti tanınması ile ilgili usul ve esaslar, 15.02.1990 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Ayrıca bkz. bakanlar kurulunca çıkarılan 86/10942 sayılı yönetmelik

(10) Makbuz karşılığı yapılan bağışlar nakdi ve ayni olabilir, BKZ.64 Seri No’ lu KVKGT, ayrıca BKZ. 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu 3.Maddesi ve yardım toplama kanunu’ nun uygulama esasları hakkındaki yönetmelik

(11) Hasan YALÇIN, Giderler 3.Baskı, Kasım 1996, Sh.443, maliye hesap uzmanları derneği yayınları.

(12) Sakıp ŞEKER, Dönem sonu işlemleri cilt 1, sh.329, yaklaşım yayınları.