Vergi Usul Kanunu’nda yapılan düzenlemelere göre mükellef, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek veya tüzelkişidir. Vergi sorumlusu ise, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. Vergi Usul Kanununda  geçen "mükellef" tabiri vergi sorumlularına da şamildir.

Katma değer vergisi uygulamasında vergi sorumlusuna ilişkin düzenlemelere ise KDVK’nun 9’ncu maddesinde yer verilmiştir. Buna göre  mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
Kanun maddesinin incelenmesinden de anlaşılacağı üzere vergi sorumluluğunun asıl amacı vergi alacağını güvence altına almaktır. Bununla birlikte kanun koyucu vergi sorumlularını ve sorumluluk hallerinin açık bir şekilde saymamış ve bu konuda Maliye Bakanlığı’na belirleme yetkisi vermiştir.

O halde Maliye Bakanlığı iki halde sorumlu belirleyebilir.
1. Mükellefin Türkiye’de ikametgahı, işyeri, kanun merkezi ve iş merkezinin bulunmaması halinde yasal zorunluluk olarak
2.Bunların dışında gerekli gördüğü diğer hallerde de bazı şahısları sorumlu tutabilecektir. Bu haller sınırlı olmayıp mükelleflerin idarece takibinin güç olduğu dolayısıyla vergi tarh, tahakkuk ve tahsilatında kaybın veya gecikmenin mümkün olduğu hallerdir.


Bu bağlamda Maliye Bakanlığı tarafından vergi sorumluluğu kapsamına alınan işlemler aşağıdaki gibidir.

1.Gelir Vergisi Kanunu’nun 18’nci maddesi kapsamına giren telif kazançları istisnası kapsamındaki teslim ve hizmetler (19 Seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

2.Bazı kiralama işlemleri (kiraya verenin başka faaliyetleri dolayısıyla gerçek usulde KDV mükellefiyetinin bulunmaması, kiralayanın gerçek usulde KDV mükellefi olması. 30 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

3.Bazı reklam verme işlemlerinde (30 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

4.Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde (51 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

5.Bakır, çinko ve alüminyum alışımlarında (96 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

6. Bazı akaryakıt teslimlerinde (68 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

7.Sınır ticareti yoluyla ithal edilen malların satışında  (83 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

8.Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik- mimarlık, etüd-proje hizmetlerinde (89 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

9.Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetlerinde (91 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

10. Özel güvenlik hizmetlerinde (91 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

11. Yemek ve  servis hizmetlerinde (91seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

12.Danışmanlık ve denetim hizmetlerinde (91 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

13. Basit usulde vergilendirilen mükelleflerde (73 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

14.Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimlerinde (107 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

15. Büyük ve küçükbaş hayvan etlerinin tesliminde (108 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

16.Turizm acentesi, rehber ve benzerlerince verilen hizmetler (110 seri Nolu KDV Genel Tebliğ)

Nexia