(09.07.2007 Tarih ve B.07.1.GİB.0.0.85/8513-9/060700 sayılı Maliye Bakanlığı Özelgesi)
 ‘Türkiye mukimi şirketin, yurt dışından sağladığı danışmanlık hizmetlerinin serbest meslek faaliyeti olarak kabul edilmesi ve bu kapsamda temin edilen danışmanlık hizmeti karşılığında yapacağı ödemelerin, serbest meslek ödemesi olarak değerlendirilmesi ve vergilemede ÇÖVA hükümlerinin dikkate alınması gerektiği.

Dilekçenizde, (FF) International (İngiltere) ve (REC) (Macaristan) firmalarının katılımıyla bir iş ortaklığı tesis ettiğiniz, İğneada koruma alanına ilişkin olarak aldığınız ihale işi kapsamında, iştirak eden yurtdışı firmalardan danışmanlık hizmeti temin ettiğiniz belirtilerek, bu ortaklara danışmanlık hizmeti karşılığında yapılan ödemelere uygulanacak tevkifat hususunda Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.

Türkiye mukimi şirketin yurtdışından sağladığı danışmanlık hizmetlerinin serbest meslek faaliyeti olarak kabul edilmesi ve bu kapsamda, İngiltere ve Macaristan firmalarından temin edilen danışmanlık hizmeti karşılığında yapacağı ödemelerin serbest meslek ödemesi olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Bu türden ödemeler üzerinden yapılacak vergi kesintisi, ilgili ülke ile ülkemiz arasında akdedilmiş bulunan ÇVÖA hükümleri çerçevesinde ayrı ayrı değerlendirilmiş olup, görüşlerimiz aşağıda belirtilmiştir.

Türkiye-Birleşik Krallık ÇVÖA Yönünden
Bilindiği üzere, “Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Gelir ve Sermaye Değer Artış Kazançları Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması” 1.1.1989 tarihinden itibaren uygulanmaktadır.

Söz konusu Anlaşmanın “Serbest Meslek Faaliyetleri”ni düzenleyen 14. maddesinin 2. fıkrası;
“2. Bir Akit Devlet teşebbüsünün serbest meslek faaliyetleri veya benzer nitelikteki diğer faaliyetler dolayısıyla elde ettiği gelir, yalnız ilk bahsedilen Devlette vergilendirilebilecektir. Bununla beraber, eğer bu faaliyetler diğer Devlette icra edilirse ve eğer:
a) Teşebbüs, bu faaliyetleri icra etmek üzere bu diğer Devlette bir işyerine sahip olursa veya
b) Faaliyetlerin icra edildiği süre veya süreler, herhangi bir kesintisiz 12 aylık dönemde toplam 183 günü aşarsa,
söz konusu gelir, aynı zamanda bu diğer Akit Devlette de vergilendirilebilir.

Böyle bir durumda olayına göre, ya yalnızca söz konusu işyerine atfedilebilen gelir, ya da yalnızca bu diğer Devlette icra edilen faaliyetlere atfedilebilen gelir, bu diğer Devlette vergilendirilebilir. Her iki durumda da bu teşebbüs, söz konusu gelir dolayısıyla bu diğer Akit Devlette bu Anlaşmanın 7. maddesi hükümlerine göre vergilendirilmeyi, yani söz konusu gelir bu diğer Devlette bulunan işyerine atfedilebilirmiş gibi vergilendirilmeyi tercih edebilir. Bu tercih bu diğer Devletin söz konusu gelir üzerinden tevkifat suretiyle vergi alma hakkını etkilemeyecektir.”
hükmünü amirdir.

Bu hükme göre, Birleşik Krallık mukimi teşebbüsün Türkiye kaynaklı elde edeceği serbest meslek kazancının Türkiye'de vergilendirilmesi için,
- anılan teşebbüsün bu faaliyeti icra etmek amacıyla Türkiye'de bir işyerine sahip olması ya da,
- serbest meslek faaliyetinin Türkiye'de icra edildiği süre veya sürelerin, kesintisiz 12 aylık dönemde 183 günü aşması,
gerekmektedir.

Yukarıdaki koşulların birinin gerçekleşmesi durumunda, Birleşik Krallık'ta mukim firmaya yapılan ödemeler, iç mevzuat hükümlerimiz çerçevesinde vergilendirilecektir.

Faaliyetlerin Türkiye'de icra edilmesi durumunda, yaptıkları ödemeler üzerinden vergi tevkifatı yapmak zorunda olan vergi sorumluları, tevkifat yükümlülüğünün doğduğu sırada, istihkak sahibi teşebbüsün faaliyetini icra etmek amacıyla Türkiye'de herhangi bir kesintisiz 12 aylık dönemde toplam 183 günü aşan bir süre kalıp kalmadığını bilme imkanına sahip olmadıklarından, söz konusu ödemeler üzerinden vergi tevkifatı yapmak durumundadırlar.
Ödemenin yapıldığı herhangi bir kesintisiz 12 aylık dönem itibariyle, Birleşik Krallık teşebbüsünün Türkiye'de 183 günden az bir süre kalması durumunda, vergi sorumlusu tarafından tevkif edilerek vergi dairesine yatırılan vergilerin iadesi için, Birleşik Krallık teşebbüsünün veya yetkili temsilcisinin düzeltme zamanaşımı süresi içinde tevkifatın ödendiği vergi dairesine başvurması gerekmektedir.

Birleşik Krallık teşebbüsünün Türkiye'de serbest meslek faaliyeti icrası için kaldığı sürenin herhangi bir kesintisiz 12 aylık dönemde 183 günü aşıp aşmadığının tespitinde;
- Türkiye'de birden fazla teşebbüse serbest meslek faaliyeti sunuyorsa, bu faaliyetlerin tümü ve
- Hizmetin, Türkiye'ye gönderilen birden fazla personel vasıtasıyla icra edildiği takdirde, bunların Türkiye'de toplam kalma süreleri, dikkate alınacaktır.

Türkiye-Macaristan ÇVÖA Yönünden

“Türkiye Cumhuriyeti ile Macaristan Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması” 01.01.1993 tarihinden itibaren uygulanmaktadır.

Söz konusu Anlaşmanın “Serbest Meslek Faaliyetleri”ni düzenleyen 14. maddesinin 1. fıkrası;
“Bir Akit Devlet mukiminin serbest meslek faaliyetleri veya bağımsız nitelikteki diğer faaliyetler dolayısıyla elde ettiği gelir, bu kişi diğer Akit Devlette faaliyetlerini icra etmek için sürekli kullanabileceği sabit bir yere sahip olmadıkça, yalnızca ilk bahsedilen Devlette vergilendirilebilecektir. Eğer kişi böyle bir sabit yere sahip olursa, gelir bu diğer Devlette, söz konusu sabit yere atfedilebilen miktarla sınırlı olmak üzere vergilendirilebilir.”
hükmünü amirdir.

Buna göre, Macaristan mukimi firmanın faaliyetleri nedeniyle elde ettiği serbest meslek kazancı prensip olarak Macaristan'da vergilendirilecektir. Söz konusu firmanın Türkiye'de vergilendirilebilmesi için, firmanın Türkiye'de icra edeceği faaliyetlerini Türkiye'de bulunan sabit bir yer vasıtasıyla gerçekleştirmesi gerekmekte olup; sabit yer bulunmadığı sürece vergilendirmenin Türkiye tarafından yapılması söz konusu değildir.

Kurumlar Vergisi Kanununun 30. maddesinin birinci fıkrasında, dar mükellefiyete tabi kurumların maddede sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından % 15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı belirtilerek; anılan maddenin sekizinci fıkrasında Bakanlar Kuruluna, vergi kesintisi oranını belli sınırlar dahilinde tespit etme yetkisi verilmiştir. Anılan yetkiye dayanılarak çıkarılan 30.12.2006 tarihli ve 2006/11447 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.01.2007 tarihinden itibaren serbest meslek kazançları üzerinden yapılacak kurumlar vergisi kesintisi oranı % 20 olarak yeniden belirlenmiştir.

Anlaşma hükümlerinin Türkiye'den elde edilen kazançlara uygulanabilmesi için, kendisine ödeme yapılanların ödeme tarihinde Anlaşmaya taraf diğer Devlette tam mükellef olduğunun ve tüm dünya kazançları üzerinden vergilendirildiğinin o Devletin yetkili makamlarından alınacak bir belge ile kanıtlanması ve bu belgenin aslı ile birlikte Türkçe tercümesinin Noter veya ilgili ülkedeki Türk Konsolosluklarından tasdikli birer örneğinin vergi sorumlularına veya ilgili vergi dairesine ibrazı gerekmektedir.

Nexia