Gelir vergisi tahsilatı, 2010 yılının ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.6 oranında artarak 9 milyar 439 milyon TL'den 9 milyar 590 milyon TL'ye yükseldi. 2010 yılı üç aylık gelir vergisi tahsilatı yüzde 9.56 olarak gerçekleşen yıllık TÜFE'den arındırıldığında, reel bazda devletin kasasına giren gelir vergisinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8.1 gerileme yaşandığı görüldü. Mart ayında gelir vergisi tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 30.4 artışla 3 milyar 629 milyon TL oldu.

2010 yılının üç aylık döneminde kurumlar vergisinde yüzde 15.1 oranında cari artış yaşanırken, reel bazda artış oranı yüzde 4.1 olarak gerçekleşti. 2009 yılının ilk çeyreğinde 4 milyar 18 milyon TL kurumlar vergisi tahsilatı yapan devlet, bu yıl aynı dönemde 4 milyar 626 milyon TL'yi kasasına koydu.

En önemli dolaylı vergi kalemi sayılan ve tüketim eğiliminin başlıca göstergesi kabul edilen katma değer vergisinde (KDV) yılın ilk çeyreğinde baz etkisinin de katkısıyla yüzde 40 artış yaşandı. Bu dönemde KDV tahsilatı 4 milyar 155 milyon TL'den 5 milyar 815 milyon TL'ye yükseldi. Yıllık enflasyon arındırıldığında, KDV tahsilatında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.1 oranında artış yaşandı. Mart ayı verilerine bakıldığında KDV tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 101.8 artışla 923'ten 1 milyar 862 milyon TL oldu.

MOTORLU TAŞITLARA İLİŞKİN ÖTV YÜZDE 45.8 ARTTI

Yılın ilk üç ayında ayında KDV gibi tüketicilerin satın aldıkları ürünlerinin fiyatı içinde tahsil edilen özel tüketim vergisinde (ÖTV) yüzde 33.7'lik bir artış yaşandı. Reel bazda ise yüzde 21 oranında artış görüldü. Özel tüketim vergisi tahsilatı yılın ilk çeyreğinde 11 milyar 683 milyon TL olarak gerçekleşirken, 2009'un aynı döneminde 8 milyar 738 milyon TL olmuştu.

Motorlu taşıtlara ilişkin ÖTV, yılın ilk üç ayında geçen yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla yüzde 45.8 oranında artarken, söz konusu gelir enflasyondan arındırıldığında artış reel bazda yüzde 31.9'a indi. Geçen yıl Ocak-Mart döneminde bu kalemde gerçekleştirilen ÖTV tahsilatı 606 milyon TL iken, 2010'un aynı döneminde 883 milyon TL'ye yükseldi. Söz konusu dönemde dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV geliri de geçen yıla göre yüzde 116.6 artış gösterdi.

Dayanıklı tüketim mallarından devletin topladığı gelir, enflasyondan arındırıldığında, geçen yıla göre vergi gelirindeki artış yüzde 95.6 olarak gerçekleşti. 2009 yılının ilk üç ayında dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV'den 164 milyon TL'lik gelir elde eden Maliye Bakanlığı'nın, 2010 yılının aynı döneminde 355 milyon TL gelir elde ettiği belirlendi. Mart ayında ise dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV geliri ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 102.6 artışla 132 milyon TL oldu.

Geçen yıl talep daralması nedeniyle ithalatın azaldığı petrol ve doğal gaz ürünlerinden elde edilen ÖTV geliri, hükümetin yaptığı vergi artışları nedeniyle 2010 yılın ilk çeyreğinde yüzde 30.5 oranında yükseldi. Geçen yıl 3 aylık dönemde petrol ve doğalgaz ürünlerinden 4 milyar 908 milyon TL ÖTV geliri elde edilirken, bu yıl aynı dönemde 6 milyar 403 milyon TL'lik ÖTV tahsil edildi. Söz konusu tahsilat enflasyondan arındırıldığında geçen yılın aynı dönemine göre reel bazda yüzde 18'lik bir artışa işaret etti.

Mart ayı gerçekleşmelerine bakıldığında petrol ve doğalgaz ithalatından alınan ÖTV'nin yüzde 41.5 artışla 2 milyar 153 milyon TL olduğu görüldü. Kolalı gazoz, alkollü içki ve tütün mamullerine ilişkin yapılan ÖTV tahsilatı, 3 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32.1'lik bir artışla 3 milyar 60 milyon TL'den 4 milyar 42 milyon TL'ye yükseldi. Kolalı gazozlardan elde edilen ÖTV geliri enflasyondan arındırıldığında geçen yıla göre yüzde 19.5'lik bir artış gerçekleşti.

Üç aylık dönemde vergi gelirlerinde artış görülen bu grupta, Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18.7 oranında gerileme yaşandı. Geçen yıl devletin kasasına giren ÖTV geliri 963 milyon TL iken, bu yıl aynı ayda 783 milyon TL'ye geriledi. Bu gerilemede tütün ve tütün mamüllerinden alınan ÖTV gelirinin Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37.1 oranında düşüşle 808 milyon TL'den 508 milyon TL'ye gerilemesi etkili oldu.

Ocak ve Şubat aylarında tütün ve tütün mamüllerinden devletin kasasına giren ÖTV gelirleri sırasıyla 1 milyar 337 milyon TL, 1 milyar 524 milyon TL olarak gerçekleşmişti. Mart ayındaki düşüşte, yüksek vergi oranları nedeniyle sigara kaçakçılığında yaşanan artış gösteriliyor.

Yılın ilk çeyreğinde tütün ve tütün mamüllerinin ÖTV'si olarak devletin kasasına giren vergi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32.1 artış gösterdi. 2009'un Ocak-Mart döneminde tütün ve tütün ürünlerinden 2 milyar 551 milyon TL tahsilat yapan devlet, 2010 yılının aynı döneminde 3 milyar 370 milyon TL gelir elde etti. Alkollü içeceklere yapılan zamların etkisi ve denetimlerin sıkı tutulmasıyla 2010 yılının 3 aylık döneminde alkollü içkilerden devletin kasasına giren ÖTV gelirinde yüzde 33.9 oranında artış yaşandı. Geçen yıl ilk çeyrekte elde edilen ÖTV geliri bu kalemde 476 milyon TL iken, bu yıl 638 milyon TL'ye yükseldi. Enflasyondan arındırıldığında tütün ve tütün ürünlerinde artış yüzde 19.5, alkol ve alkollü içeceklerde ise yüzde 21.1 oldu. Mart ayında ise alkollü içeceklerden alınan ÖTV geçen yılın aynı ayına göre yüzde 83.1 artışla 263 milyon TL'yi buldu.

2010 yılının ilk çeyreğinde ithal ürünlerden yapılan KDV tahsilatı yüzde 57.6 arttı. Geçen yıl aynı dönemde 4 milyar 867 milyon TL'lik ithal ürünlerden KDV tahsilatı yapılırken, bu yıl ilk çeyrekte 7 milyar 69 milyon TL'lik gelir elde edildi. Anılan dönemde ithal ürünlerde KDV tahsilatının toplam tutarı reel bazda yüzde 42.6 artış gösterdi. Gümrük vergileri ve diğer işlem vergileriyle birlikte ilk çeyrekte dış ticaretten elde edilen toplam vergi geliri yüzde 53.8 artışla 8 milyar 380 milyon TL'ye yükseldi.

Ocak-Mart döneminde cep telefonu ile yapılan konuşma bedelleri üzerinden faturalara yansıyan özel iletişim vergisinde toplam tahsilat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12.2 oranında gerilemeyle 1 milyar 99 milyon TL'den 964 milyon TL'ye indi. Reel bazda gerileme ise yüzde 20.6 düzeyinde gerçekleşti.

Resmi dairelerde yapılan çeşitli işlemler dolayısıyla yurttaşlardan yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre 21.9 artışla 1 milyar 268 milyon TL damga vergisi tahsilatı yapıldı. Banka ve sigorta muamelesi vergi (BSMV) ödeyenler 3 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16 oranında azalışla devlete toplam 917 milyon TL, şans oyunu oynayanlar yüzde 4.8 artışla 116 milyon TL vergi verdi. Devlet dairelerinde yapılan çeşitli işlemler, çıkarılan ya da yenilenen resmi belgeler dolayısıyla yurttaşlardan 3 ayda toplam 1 milyar 945 milyon TL harç alındı. Tahsilat tutarı reel olarak geçen yılın aynı dönemine göre BSMV'de yüzde 24, şans oyunlarında yüzde 5.2 oranında azalırken, damga vergisinde yüzde 10.3, harçlarda yüzde 46 artış oldu.

Vergi gelirleri (milyon TL)

Ocak-Mart Değişim

2010 2009 Cari Reel(*)

DOĞRUDAN VERGİLER 16.276 15.164 7.3 -2.9

Gelir Vergisi 9.590 9.439 1.6 -8.1

Kurumlar Vergisi 4.626 4.018 15.1 4.1

Mülkiyet Üz. Al. Verg. 2.060 1.706 20.7 9.2

DOLAYLI VERGİLER 31.626 22.980 37.6 24.5

Dahilde Alınan KDV 5.815 4.155 40.0 16.1

Özel Tüketim Vergisi 11.683 8.738 33.7 21.0

Petrol ve Doğalgaz 6.403 4.908 30.5 18.0

Motorlu Taşıtlar 883 606 45.8 31.9

Alkollü İçkiler 638 476 33.9 21.1

Tütün Mamulleri 3.370 2.551 32.1 19.5

Kolalı Gazozlar 34 33 5.0 -5.0

Dayanıklı Tük. ve Diğ. 355 164 116.6 95.9

BSMV 917 1.092 -16.0 -24.0

Şans Oyunları Vergisi 116 111 4.8 -5.2

Özel İletişim Vergisi 964 1.099 -12.2 -20.6

Dış Ticaretten al. Verg. 8.380 5.450 53.8 29.1

Gümrük Vergileri 695 574 21.2 9.6

İthalde Alınan KDV 7.669 4.867 57.6 42.6

Diğer Dış Ticaret Gelir. 16 9 65.2 49.5

Damga Vergisi 1.268 1.040 21.9 10.3

Harçlar 1.945 1.203 61.8 46.3

Başka Yerde Sınıf. Ver. 537 93 476.2 421.2

TOPLAM VERGİ GELİRİ 47.902 38.144 25.6 13.6

DOLAYLI VERGİ YÜKÜ (yüzde) 66.0 60.2

**/

(*)Yıllık enflasyon yüzde 9.56 olarak alınmıştır.(ANKA)