2022 sayılı Kanun’a göre Sosyal Güvenlik Kurumu Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü tarafından, yaşlılık aylığı 65 yaşını doldurmuş muhtaç kimselere, özürlü aylığı 18 yaşını doldurmuş %40 ila %69 arası engelli olanlara, bakıma muhtaç özürlü aylığı 18 yaşını doldurmuş %70 ve üzeri engelli olanlara, özürlü yakını aylığı 18 yaşını doldurmamış engelli yakını olanlara bağlanan aylık olmak üzere 4 çeşit aylık bağlanmaktadır.

II- AYLIK BAĞLANMASI İÇİN BAŞVURULAR NASIL YAPILIR?

Aylık talebinde bulunan kişi ikamet ettiği ilçenin mal müdürlüğünden ilde defterdarlıktan veya SGK il müdürlüklerinden temin edecekleri 2022 sayılı Kanun’a göre hazırlanmış olan başvuru formu doğdurularak Sağlık Kurulu Raporu ile birlikte mal müdürlüğüne veya defterdarlığa teslim edildikten sonra il/ilçe idare kurulu başvuru sahibi ile ilgili inceleme yaparak ilgili kişinin muhtaç olup olmadığına karar verir muhtaç olduğuna kara verilmesi halinde aylık talebine ait başvuru evrakları Sosyal Güvenlik Kurumu Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü’ne gönderilerek aylık talebi işleme alınmaktadır.

III- SAĞLIK RAPORUNUN ALINMASI

Sağlık raporu Sağlık Bakanlığı’na bağlı özürlü raporu vermeye yetkili sağlık tesisi tarafından verilmiş olması gerekmektedir. Sağlık raporu almak için İlçede mal müdürlüklerine ilde defterdarlığa müracaat ederek sevk kağıdı ile sağlık tesisine müracaat edilmesi halinde sağlık tesisleri tarafından rapor ücreti talep edilmemesi gerekmektedir.

IV- AYLIK BAĞLANMASI İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR

Yaşlılık aylığı için, 2022 sayılı Kanun’a göre yaşlılık aylığı başvuru formu aylık talebinde bulunan kişi tarafından doldurulup imzalandıktan sonra bu formda yer alan muhtaçlık belgesi il/ilçe idare kurulunca doldurularak vukuatlı nüfuz kayıt örneği ve ikametgah ilmühaberi adrese dayalı nüfuz kayıt sisteminden il/ilçe mahalli maliye teşkilatları tarafından alınarak aylık talebi yapılır aylık talebi vasi tarafından yapılmış ise mahkemeden alınan vasilik kararının bulunması gerekmektedir.

Özürlü, bakıma muhtaç özürlü, özürlü yakını aylığı başvurularında, 2022 sayılı Kanun’a göre özürlü, bakıma muhtaç veya özürlü yakını aylığı başvuru formu talepte bulunan kişi tarafından doldurulup imzalandıktan sonra, bu formda yer alan muhtaçlık belgesi il/ilçe idare kurulunca doldurularak (özürlü yakını aylığı için muhtaçlık kararının özürlü yakını adına alınmış olması gerekir.) vukuatlı nüfuz kayıt örneği ve ikametgah ilmühaberi adrese dayalı nüfuz kayıt sisteminden il/ilçe mahalli maliye teşkilatları tarafından alınır ve özürlü yakını aylığı için çocuk adına, özürlü aylığı için özürlü adına alınmış sağlık kurulu raporu, Türkiye İş Kurumu’na başvuru yapıldığına dair belge (özür oranı %40 ila 69 arasında olanlar için) ile aylık talebi vasi tarafından yapılıyor ise mahkemeden alınan vasilik kararının veya özürlü yakını aylığı için velayet kararının bulunması gerekmektedir.

V- AYLIK BAĞLANMASI VE KESİLMESİ

Sosyal Güvenlik Kurumu Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü tarafından bağlanan aylıklar 2022 sayılı Kanun’un 1. maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu hesaplanmaktadır. Maaş artışları kanunda belirtilen gösterge rakamı veya memur maaşı aylık katsayısındaki güncellemelere göre artmaktadır.

Bağlanan aylıklar; ölüm, feragat, muhtaçlığın ortadan kalkması, özürlülük oranının %40’ın altına düşmesi, özürlü yakını aylığından yararlanan özürlünün 18 yaşını doldurması, zamanaşımı, aylığın iki yıl süresince aralıksız olarak alınmaması ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı olunması bir işte çalışmaya başlanılması (engelliler için bir takvim yılı içinde 90 günü aşan çalışma var ise) gibi durumlarda sona ermektedir.

VI- SAĞLIK HİZMETLERİ

2022 sayılı Kanun’a göre aylık bağlanan kişiler; 3816 sayılı Yeşil Kart Kanunu kapsamında sağlanan sağlık hizmetlerinin katılım payları il veya ilçe sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarından alabilmektedirler. Bakıma muhtaç özürlülere resmi veya özel bakım merkezlerinde ya da ikametgahlarında bakım hizmetleri verilmekte bu hizmetler Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu il/ilçe müdürlükleri tarafından sağlanmaktadır. Ayrıca ağır özürlü ve evde bakıma muhtaç vatandaşlara SHÇEK tarafından evde bakım aylığı verilmektedir. Bu aylık ağır özürlü sınıfına giren engelli vatandaşa bakmayı kabul etmiş vasisi veya bakıcısına verilen bir aylıktır.

VII- SONUÇ

2022 sayılı Kanun’a göre aylık almaya hak kazanmış vatandaşlara; aylık verilmesinin yanı sıra bu vatandaşlar özürlü kimliği alarak kamu kurum ve kuruluşlardan indirimli yararlanabildikleri gibi engelli çocuklar ve ailelerine rehabilitasyon hizmeti verilmesi, huzurevi hizmeti verilmesi, özel eğitim araçlarının sağlanması, valilik oluru ile şartlar uygunsa acil olarak durumuna uygun sosyal hizmet kuruluşuna yerleştirilmesi gibi hizmetlerde alabilmektedirler.

Murat UĞUR*
Yaklaşım

* İstanbul, Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezi Müdür Yrd.