Cep Telefonu-Kontör-Jeton ve Hat Satışlarında Vergi ve Muhasebe Uygulamaları
01 Eylül 2003
I- GİRİŞ
85 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile gelir idaresi, Katma değer Vergisi Kanunu’nun 23/f bendinde kendisine tanınan özel matrah şekli belirleme yetkisini kullanmıştır. Bu nedenle halk arasında kontörlü kart olarak bilinen ön ödemeli hazır kart satışları da dâhil olmak üzere, her türlü kart ve jeton satışı işlemlerinin özel matrah şekline göre vergilendirilmesi uygulaması 19.03.2002 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesine rağmen bu hususta uygulamada hâlâ tereddütler olduğu, özellikle KDV matrahının tespitinde karışıklık olduğu tarafımızdan tespit edilmiştir. Konuyu örneklerle anlatmadan önce 85 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’ne göz atmakta fayda görmekteyiz.
85 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’ne göre; “…Buna göre, perakendeci bayiler tarafından yapılan telefon kartı ve jeton satışlarına ait katma değer vergisinin bayi kârına isabet eden katma değer vergisini de ihtiva edecek şekilde perakendeci bayilere telefon kartı ve jeton teslimi yapan kuruluşlar tarafından beyan edilmesi gerekmektedir. ”
Bu durumda perakendeci bayiler belirtilen kapsamdaki telefon kartı ve jeton satışları için ayrıca vergi hesaplamayacaklardır.
Öte yandan telefon kartı ve jeton satışları dahil bütün işlemleri özel matrah şekline göre vergilendirilenlerin katma değer vergisi mükellefiyeti tesis ettirmelerine gerek bulunmamaktadır.
4481 sayılı Kanun’un 4605 sayılı Kanunla değişik 8. maddesinde; “özel işlem vergisi mükellefinin cep telefonu işletmecileri olduğu, bu verginin katma değer vergisi matrahına dahil edilmeyeceği hükme bağlanmıştır. ”
Bu hüküm uyarınca cep telefonu işletmecileri tarafından verilen (ön ödemeli kart satışları dahil) tesis, devir nakil ve haberleşme hizmetlerine ilişkin olarak özel işlem vergisi mükellefi olan cep telefonu işletmecilerinin düzenleyeceği faturalarda hesaplanan özel işlem vergisi katma değer matrahına dahil edilmeyecektir.
Ancak cep telefonu işletmecilerinin verdiği haberleşme hizmetlerinde kullanılan kartların satışını yapanların, özel işlem vergisi mükellefi olmamaları nedeniyle cep telefonu işletmecilerinin hesapladığı özel iletişim vergisini katma değer vergisi matrahından indirmeleri söz konusu değildir.
Perakendeci bayiye mal teslim eden kuruluş artık kendi satış fiyatı üzerinden değil, perakendecinin satması gereken fiyat üzerinden KDV hesaplayacak ve beyan edecektir. Bu suretle, perakendeci bayilerin perakende olarak kontörlu kart satışları için ayrıca KDV hesaplayıp beyan etmelerine gerek kalmayacaktır.
Özel işlem vergisi uygulamalarına yönelik açıklamalara yer verilmiştir. Tebliğ’deki açıklamalara göre, yaygın adıyla kontörlü kart olarak bilinen ön ödemeli kart satışları da dahil olmak üzere, tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetlerine ilişkin olarak özel iletişim vergisi mükellefi olan GSM işletmecisi ana firmaların düzenleyeceği faturalarda hesaplanan özel iletişim vergisi katma değer vergisi matrahına dahil edilmeyecektir. Ancak, ana firmaların verdiği haberleşme hizmetlerinde kullanılan kartların satışını yapanların, önceki aşamalarda bir kez ödenmiş olan özel iletişim vergisini katma değer vergisi matrahından indirmeleri söz konusu değildir. Bir başka ifadeyle, kontörlü kart satışları da dahil olmak üzere, GSM işletmecisi ana firmaların yaptıkları mal ve hizmet satışlarında ana firmalar KDV matrahına özel iletişim vergisini dahil etmeyeceklerdir. Ancak, GSM işletmecisi ana firma dışında satış halkasında yer alan diğer ana bayi ve bayilerin KDV matrahları daha önceki aşamada ödenmiş olan özel iletişim vergisi dahil edilecek şekilde oluşturulacaktır.
85 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile, perakendeci bayilerin satın aldığı kontörlü kartlar için toptancı bayi tarafından düzenlenen faturalarda yer alan KDV’yi indirim, indirilecek KDV olarak dikkate almayacak olmalarıdır. Bu suretle ödenen ancak indirilmeyen KDV’ler genel hükümlere göre kontörün maliyetine ilave edilecektir.
II- MUHASEBE UYGULAMALARI
A-TALİ BAYİNİN HAT ALIMI
Örnek: 06.08.2003 tarihinde Türkuaz Limited Şirketi’nden bir adet muhabbet paket (cep telefonu hattının kendisi) alınsın.
MUHABBET PAKET2.076. 271
T. G. M. RUHSAT VERGİSİ3. 550.000
EĞİTİME KATKI PAYI7.000.000
ÖZEL İŞLEM VERGİSİ16.000.000
TOPLAM28.626. 271
KDV (2.076. 271x 0,18)373.728
GENEL TOPLAM.29.000.000
––––––––––––––––––– 06.08.2003 –––––––––––––––––––––––
153 TİCARİ MALLAR HESABI 28.626.272
153.01 Kontörlü Hat
191 İNDİRİLECEK KDV 373.728
191 03 % 18’lik KDV 320 SATICILAR HESABI 29.000.000
Kontörlü Hat Alımı
––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––
Alınan bu hattı perakendeci bayi aldığı fiyata verebilir, 30 milyona verebilir, ya da 28 milyona verebilir. Burada ana bayi hat başına uygulamada 2 milyon prim vermektedir. 27 milyona satıp 2 milyon prim almışsa;
Satış Faturası ayrıntıları şöyle olsun:
Muhabbet paket450.000
Özel İşlem vergisi16.000.000
T.G.M. Ruhsat vergisi3. 550.000
Eğitime katkı Payı7.000.000
KDV 450.000/1.1868.644
––––––––––––––––––– 10.08.2003 –––––––––––––––––––––––
100 KASA HESABI 27.000.000 600 YURTİÇİ SATIŞLAR HES. 26.931.356 600 01 Kontörlü Hat 391 HESAPLANAN KDV 68.644 391 03 % 18’lik KDV
Kontörlü Hat Satımı
––––––––––––––––––– 10.08.2003 –––––––––––––––––––––––
320 SATICILAR 2.360.000 649 DİĞER GELİRLER 2.000.000 649 01 Hat Satış Primi 391 HESAPLANAN KDV 360.000 391 03 % 18’lik KDV
Hat Satış Primi
––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––
Burada dikkat edilmesi gereken husus, 85 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde “Kart ve jeton” satışlarında KDV’nin malın içinde ve satıcı fiyatının içinde olacağı belirtilmiştir. Oysa hat satışlarında KDV hesaplanacaktır.
B- SABİT HAT (KONTÖRSÜZ) HAT ALIMI
Örnek: 06.08.2003 tarihinde 10.000.000.TL KDV ile 11.800.000 TL bir hat alınmıştır. Aynı gün aynı fiyata satılmıştır.
––––––––––––––––––– 06.08.2003 –––––––––––––––––––––––
153 TİCARİ MALLAR HESABI 10.000.000
153 02 Sabit Hat
191 İNDİRİLECEK KDV 1. 800.000 320 SATICILAR HESABI 11.800.000
Sabit Hat Satımı
––––––––––––––––––– 06.08.2003 –––––––––––––––––––––––
100 KASA HESABI 11.800.000 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 10.000.000 600 02 Sabit Hat 391 HESAPLANAN KDV 1.800.000
Sabit Hat Satımı
––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––
Görüldüğü gibi sabit hat alımında sadece KDV bulunmakta bunun dışındaki vergiler ise kullanıcıya ilk faturasında ilave edilmektedir.
C- TALİ BAYİNİN KONTÖR ALIMI
Örnek: 06.08.2003 tarihinde kazı konuş 100 kontörlük bir adet hazır kartı Genpa A.Ş.’den 9.050.000 TL almıştır. Aynı gün 10.000.000 TL satmıştır.
Örnek: GSM şirketi tarafından 10.08.2003 tarihinde fatura edilen ve aynı gün ödenen faturanın ayrıntısı şöyledir:
Aylık Hat ücreti900.000
Kullanım ücreti25.000.000
Diğer ücretler100.000
Gecikme bedeli500.000
KDV matrahı26.500.000
Yasal kesintiler:
KDV %184. 680.000
Özel iletişim vergisi6.625.000
Diğer vergiler harçlar1.280.000
Devlete verilecek kesintiler toplamı12.585.000
Genel toplam39.085.000
Bu faturanın muhasebe kaydı ise,
––––––––––––––––––– 10.08.2003 –––––––––––––––––––––––
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 34.405.000
191 İNDİRİLECEK KDV 4. 680.000 100 KASA HESABI 39.085.000
Fatura Ödenmesi
––––––––––––––––––– 10.08.2003 –––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––– 10.08.2003 –––––––––––––––––––––––
950 K.K.E. GİDERLER 6.625.000
951 K.K.E.G. KARŞILIĞI 6.625.000
Özel İşlem Vergisi
––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––
Görüldüğü gibi özel işlem vergisi gider kaydedilmemiştir. Bunun dışındaki cep telefonu ile ilgili olarak ödenen vergilerin tamamı gider yazılabilir.
E- ANA YA DA TALİ BAYİNİN CEP TELEFONU ALIP SATMASI
Örnek: 06.08.2003 tarihinde bir adet x marka cep telefonu 150.000.000 TL, KDV ile 177.000.000 TL almıştır. Aynı gün, KDV dahil 200.000.000 TL’ye satmıştır.
