I.GİRİŞ

13/3/2010 tarih ve 27520 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesinin dördüncü ve altıncı fıkrası değiştirilmiştir.

Söz konusu Yönetmeliğin dördüncü fıkrası “Kurumun denetim ve kontrolle görevli memuru, işveren ve varsa alt işverenin yasal defter ve belgelerinin ibrazını yazı ile ister. Defter ve belgelerin ibraz süresinin bitiminden itibaren Kurumun denetim ve kontrolle görevli memuru üç ay içinde gerekli incelemeyi yaparak konuya ilişkin rapor düzenler. Raporun üniteye intikal tarihinden itibaren onbeş gün içinde gerekli işlem yapılır. Buna göre;

  a) İşverenin ve varsa alt işverenlerin borcunun bulunmadığının anlaşılması halinde, ilişiksizlik belgesi idareye gönderilir.

  b) İşverenin ve varsa alt işverenlerin borcunun bulunduğunun anlaşılması halinde, borcun niteliği ve miktarı ayrı ayrı belirtilerek bir yazı ile idareye bildirilir. İdare, bu yazının alındığı tarihten itibaren en geç bir ay içinde kesin teminatı paraya çevirerek Kurumun hesabına yatırmak ve yatırılan paranın tutarını, tediye mahallini, ödeme tarihini, banka hesap numarasını, işyerinin sicil numarasını, işverenin adını ve soyadını, işveren tüzel kişilik ise unvanını yazı ile ilgili üniteye bildirmekle yükümlüdür. Şu kadar ki, teminatın nakde çevrilmesine kadar, söz konusu teminat idare nezdinde mahfuz kalmak ve bir defadan fazla olmamak üzere borç, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilebilir. Bu fıkra uyarınca yapılan tecil ve taksitlendirme devam ettiği sürece idare nezdindeki kesin teminat paraya çevrilmez ve işverene iade edilmez. Tecil ve taksitlendirmenin bozulması halinde, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde durum ünitece idareye bildirilir. İdare, bu bildirimin kayıtlarına intikal tarihinden itibaren en geç bir ay içinde kesin teminatı paraya çevirerek Kurum hesabına yatırır ve bu fıkrada belirtilen şekilde Kuruma bildirir.” Altıncı fıkrası ise “İşveren tarafından borçlarını karşılayacak miktarda, bankalar ve özel fınans kurumları tarafından verilen teminat mektupları ile Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler teminat olarak verildiği takdirde, ünitece ilişiksizlik belgesi verilir. Ancak, Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler nominal bedele faiz dahil edilerek ihraç edilmiş ise bu belgeler anaparaya tekabül eden satış değerleri üzerinden teminat olarak kabul olunur. Ünitece alınan teminat, en geç verildiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar nakde çevrilerek tahsil edilir. Bu fıkra uyarınca teminat gösterilen durumlarda, teminatın, nakde çevrilmesine kadar talepte bulunulması ve teminatın borcu karşılayacak miktarda olması kaydıyla bir defaya mahsus olmak üzere borç 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilebilir. Tecil ve taksitlendirmenin bozulması halinde, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren en geç bir ay içerisinde teminat nakde çevrilerek borç tahsil edilir.” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu makalede yapılan son düzenlemeler çerçevesinde ilişiksizlik belgesi verilmesi usul ve esaslarından bahsedilecektir.

II-İLİŞİKSİZLİK BELGESİ VERİLMEDEN BORÇLARIN TECİLVE TAKSİTLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesi talep eden işverenlere, ihale konusu işten dolayı yeterli işçilik bildiriminde bulunmuş olduklarının ve ihale konusu işle ilgili Kuruma borçlarının bulunmadığının anlaşılması kaydıyla ilişiksizlik belgeleri verilecektir.

Kurumun denetim elemanlarınca yapılan tespitlerden veya Kurumun ilgili Ünitesince yapılan araştırma işlemi yahut 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetki verilmiş serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen raporlardan ihale konusu işten dolayı yeterli işçilik bildiriminde bulunulmadığının anlaşılmasına ve söz konusu fark prim borcunun tahsil aşamasına gelmesine karşın ödenmemesi halinde, idare nezdindeki teminat nakde çevrilmek suretiyle borç tahsil edilmektedir. Bununla birlikte söz konusu Yönetmelikte yapılan değişiklik sonucunda, fark işçilikten kaynaklanan borçlarının ödeneceğini beyan eden, ancak çok zor durumda bulunduğundan dolayı borçlarının tamamını tanınan süre içinde ödeyemeyecek durumda olan işverenlere, söz konusu borçlarını 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine istinaden taksitler halinde ödeme imkânı getirilmiştir.

Bu durumda, fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanan prim borçları 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmiş olan işverenlerin, tecil ve taksitlendirmeye konu borçlarının tamamını ödemelerinin ardından ilişiksizlik belgelerini almaları mümkün olabilecektir.

a) Borçların Tecil ve Taksitlendirilmesi

Kurumun Ünitelerince yapılan araştırma işlemi sonucunda ihale konusu işten dolayı yeterli işçilik bildiriminde bulunmadıkları anlaşılan işverenlerce, tebliğ edilen borçların tebliğ tarihinden itibaren bir aylık süre içinde ödeneceği ve daha sonra Kurumun denetim elemanlarınca inceleme yapılmasının istenilmeyeceği bir dilekçe ile bildirildiği takdirde, prim borcu kesinleşmiş olacağından, söz konusu borç, belirtilen bir aylık süre içinde ödenmediği takdirde, bu sürenin bitiminden itibaren en geç onbeş gün içinde ilgili Ünitece yazılacak bir yazıyla, nezdindeki teminatın nakde çevrilmek suretiyle tahsili amacıyla İdareye bildirilecektir.

Ancak, söz konusu Yönetmelikte yapılan değişiklik ile fark işçilikten kaynaklanan borçlarını Kurumca yapılan tebligat üzerine bir aylık süre içinde ödeyeceğini beyan eden, ancak çok zor durumda bulunmaları nedeniyle borçlarının tamamını bir aylık süre içinde ödeyemeyecek durumda olan işverenler, bahse konu borçlarını, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden taksitler halinde ödeyebileceklerdir.

Yine, serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen raporlara istinaden fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanan prim borcunun, tebliğ tarihinden itibaren bir aylık süre içinde ödeneceğinin ve daha sonra Kurumun denetim elemanlarınca inceleme yapılması istenilmeyeceğinin beyan edilmesi halinde, söz konusu borçlar için de tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulabilecektir. Borcun kesinleşmesine karşın, bir aylık süre içinde ödenmemesi veya 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda da bulunulmaması halinde, bir aylık sürenin bittiği tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde ilgili Ünitece yazılacak bir yazıyla, nezdindeki teminat nakde çevrilmek suretiyle tahsil edilmek üzere borç İdareye bildirilecektir.

Ünitece yapılan araştırma işlemi sonucunda tebliğ edilen prim borcunun, tebligatta belirtilen süre içinde ödenip ödenmeyeceği hususunun Kuruma bildirilmemesi veya söz konusu borcun ödenmeyeceğinin bildirilmesi halinde, yeterli işçilik bildiriminde bulunulup bulunulmadığının Kurumun denetim elemanlarınca tespiti yönüne gidilecek olup konuya ilişkin düzenlenen raporun ilgili Üniteye intikal ettiği tarihten itibaren onbeş günlük süre içinde gerekli işlemler yapılacaktır.

Kurumun denetim elemanlarınca düzenlenen raporlardan;

- Yeterli işçilik bildiriminde bulunmuş olduğu tespit edilen ve bu ihale konusu işten dolayı Kuruma borcunun bulunmadığı anlaşılan işverenlere ilişiksizlik belgeleri verilecektir.

- Yeterli işçilik bildiriminde bulunmadığı tespit edilen işyeri işverenlerine ise, tespit edilen fark işçilik borçları gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tebliğ edilerek, söz konusu borçların tebliğ tarihinden itibaren bir aylık süre içinde ödenmesi istenilecektir.

Fark işçilikten kaynaklanan prim borçları Kurumun denetim elemanlarınca tespit edilmiş olan işverenlerin ilişiksizlik belgelerini alabilmeleri, tebliğ tarihinden itibaren bir aylık süre içinde borçlarını peşin olarak ödemeleri veya 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunarak tecile konu borçlarının tamamını ödemeleri halinde mümkün olabilecektir.

Kurumun denetim elemanlarınca tespit edilen fark işçilikten kaynaklanan prim borçları, işverene tebliğinden itibaren bir aylık süre içinde itirazda bulunulmadığı ve aynı süre içinde ödenmediği veya tecil ve taksitlendirme başvurusunda da bulunulmadığı takdirde, bir aylık sürenin bitiminden itibaren en geç onbeş gün içinde Ünitece yazılacak bir yazı ile, nezdindeki teminat nakde çevrilmek suretiyle tahsil edilmek üzere borç İdareye bildirilecektir.

İdareler, ihale konusu işten kaynaklanan borçlardan dolayı işverenlerin teminatlarının nakde çevrilmesine ve Kurum hesaplarına aktarılmasına ilişkin Kurumca düzenlenen yazıyı aldıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde kesin teminatı nakde çevirerek, Kurum hesabına yatırmak ve yatırılan paranın tutarını, tediye mahallini, ödeme tarihini, banka hesap numarasını, işyerinin sicil numarasını, işverenin adını ve soyadını, işveren tüzel kişilik ise unvanını yazı ile Kurumun ilgili Ünitesine bildirmekle yükümlüdür.

Bununla birlikte, Kurumca teminatın nakde çevrilmesi amacıyla durum ilgili İdareye bildirildikten sonra, teminatın nakde çevrilmesine kadar, işverenlerce, 6183 sayılı Kanunun 48  nci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulması mümkün bulunduğundan, yapılan tecil ve taksitlendirme başvurusuna istinaden “İşveren tarafından 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulduğu, bu nedenle henüz nakde çevrilmemiş ise teminatın ikinci bir yazıya kadar nakde çevrilmemesi ve işverene de iade edilmemesi gerektiği” hususu bir yazıyla ilgili İdareye bildirilecektir.

İşverenlerin fark işçilikten kaynaklanan borçları yanında, ihale konusu işe ait son hakediş tutarı ödendiği halde çeşitli nedenlerle hakedişten mahsup edilmemiş olan borçları ile fark işçilik borçlarının Kurumun denetim elemanlarınca yapılan tespitler veya serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen rapor sonucu anlaşılması halinde Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ile (e) bendinin (4) numaralı alt bendi uyarınca tahakkuk eden idari para cezalarından kaynaklanan borçları da bulunabilmektedir.

Dolayısıyla, fark işçilik borçlarından dolayı tahakkuk eden prim borçları için, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunan işverenlerin, idari para cezası ve varsa son hak ediş tutarı ödenmiş olmakla birlikte çeşitli nedenlerle hakedişten mahsup edilmemiş olan borçlarının da taksitlendirme işlemine dahil edilecektir.

5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesinde, Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacakları hakkında 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörüldüğünden, yalnızca yasal ödeme süresi geçmiş borçların 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Dolayısıyla, fark işçilikten kaynaklanan borçların yasal ödeme süresi sona ermemiş ise, bu borçların 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmesi mümkün bulunmadığından, yasal ödeme süresi geçmemiş borcu bulunan işverenler, ilişiksizlik belgelerini, bahse konu borçlarını ödemelerinin ya da fark işçilikten kaynaklanan borcun tahsili için öngörülen süreç içinde borç muaccel hale gelir ise, muaccel hale geldikten sonra 6183 sayılı Kanun uyarınca tecil ve taksitlendirilerek, taksit tutarlarının tamamını ödemelerinin ardından alabileceklerdir.

Fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanan prim borcunun, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmesi halinde, ilişiksizlik belgelerinin alınması, tecile konu borçların tamamının ödemesinin ardından mümkün olabilecektir.

Tecil ve taksitlendirme işlemi, her bir işyeri bazında ayrı ayrı değil, başvuruda bulunan işverenin ilgili Ünitede işlem gören tüm işyerleri dikkate alınmak suretiyle yapılmaktadır. Bu nedenle fark işçilik borçları için tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunan işverenlerin, varsa ilgili Ünitede işlem gören diğer işyerlerinin yasal ödeme süresi geçmiş borçları da tecil ve taksitlendirme işlemine dahil edilecektir.

b) Tecil ve Taksitlendirilen Borçlar İçin Alınacak Teminat

İhale konusu işten kaynaklanan muaccel borçlar ile varsa diğer işyerlerinden kaynaklanan muaccel borçların 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilebilmesi için, Kurumca, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci Maddesine Göre Yapılacak Tecil ve Taksitlendirmelerin Usul ve Esaslarının açıklandığı Kurumun 2009/20 ve 2009/36 sayılı Genelgelerinde belirtilen şartların sağlanmış olması gerekmektedir.

İhale konusu işten kaynaklan borçları için tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunmuş, ancak Kurumca yapılan incelemede çok zor durumda bulunmadığı anlaşılan veya yeteri kadar teminat göstermeyen ya da ilk taksit tutarını tam olarak ödemeyen borçluların başvuruları ilgili Ünitece reddedilecektir.

İhale konusu işten kaynaklanan borçları için 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan işverenlerin,

ba) İhale konusu işten kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş borçları ile varsa diğer işyerlerinden dolayı tahakkuk etmiş yasal ödeme süresi geçmiş borçlarının toplamının 50.000,00 TL’nin altında olması halinde, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden ayrıca teminat alınmayacaktır.

bb) İhale konusu işten kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş borçları ile varsa diğer işyerlerinden dolayı tahakkuk etmiş yasal ödeme süresi geçmiş borçlarının toplamının 50.000,00 TL’nin üzerinde olması halinde,

bb.1) Sadece ihale konusu işten kaynaklanan borcunun olması (dolayısıyla ihale konusu iş haricinde 6183 sayılı Kanun kapsamında tecil ve taksitlendirmeye dahil edilebilecek başkaca bir işyerinden borcunun bulunmaması) halinde; ilave teminat alınıp alınmayacağı hususu, borç tutarından, 6183 sayılı Kanuna göre teminat alınması gerekmeyen 50.000,00 TL düşüldükten sonra, kalan tutarın yarısı kadar İdare nezdinde teminatının bulunup bulunmadığına bakılacak ve bu tutarda veya üzerinde teminatın bulunduğunun anlaşılması halinde, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre ayrıca teminat alınmayacaktır. Aksi halde, zorunlu teminat tutarı ile İdare nezdindeki teminat tutarı arasındaki fark kadar Kuruma 6183 sayılı Kanuna göre ilave teminat gösterilmesi istenilecektir.

bb.2.1) İdare nezdindeki teminat, ihale konusu işten kaynaklanan borcun yarısı veya üzerinde bir tutarda ise; ihale konusu işten kaynaklanan borç için 6183 sayılı Kanuna göre ayrıca teminat gösterilmesi gerekmeyeceğinden, ihale konusu iş haricindeki diğer işyerleri için, borcun tutarına göre icap ediyor ise, Kurumun 2009/20 sayılı Genelgesi hükümlerine göre ayrıca teminat gösterilmesi istenilecektir.

bb.2.2) İdare nezdindeki teminat, ihale konusu işten kaynaklanan borcun yarısından daha az bir tutarda ise; ihale konusu işten kaynaklanan borç ile ihale konusu işyeri haricindeki işyerlerinden kaynaklanan borç tutarları toplanıp, teminat gösterilmesi gerekmeyen 50.000,00 TL düşüldükten sonra kalan tutarın yarısı kadar teminat gösterilmesi gerektiğinden, bu tutardan, İdare nezdindeki teminat tutarının tamamı düşüldükten sonra bakiye tutar kadar 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre ilave teminat alınacaktır.

Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelik uyarınca ihale konusu işten kaynaklanan borcun tecil ve taksitlendirilebilmesi için İdare nezdindeki teminatın muhafaza edilmesi gerektiğinden, ihale konusu işten dolayı İdarece alınmış olan teminat mektuplarının süresiz ve kesin olması gerekmektedir. İdareler tarafından alınmış olan teminatların süreli olması halinde, söz konusu teminat mektupları süresiz ve kesin teminat mektubuna çevrilmediği sürece tecil ve taksitlendirme başvuruları kabul edilmeyecektir.

Bunun yanında, ihale konusu işten kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek amacıyla başvuruda bulunan işverenlerin, ilgili Ünitede işlem gören ve yasal ödeme süresi geçmiş borcu bulunan diğer işyerlerinin arasında, başka bir ihale konusu işe ait borçların da bulunması halinde, diğer ihale konusu işe ait borçlar da, bu işe ait son hak ediş tutarının ödenmiş olması kaydıyla taksitlendirme işlemine yukarıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde dahil edilecektir.

c) Tecil ve Taksitlendirme İşlemlerinin Bozulması Halinde Yapılacak İşlemler

İhale konusu işyerlerinden kaynaklanan borçları yukarıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş olan işverenlerin, taksitlendirme süresi içinde gerek tecil ve taksite bağlanmış borçlarıyla ilgili, gerekse cari ay primleri ile ilgili ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemeleri nedeniyle tecil ve taksitlendirme işlemlerinin bozulduğu durumlarda, Kurumun ilgili Ünitesince, bozma koşulunun oluştuğu tarihten itibaren en geç bir ay içinde, ihale konusu işten kaynaklanan borçların işverenin teminatı nakde çevrilmek suretiyle Kurum hesaplarına aktarılması İdareye bildirilecektir. İdarece, durumun kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde, ihale konusu işten kaynaklanan ve Kuruma olan borçlar, işverenin teminatı nakde çevrilmek suretiyle Kurum hesaplarına yatırılacaktır. Ayrıca, idarece, yatırılan paranın tutarı, tediye mahalli, ödeme tarihi, banka hesap numarası, işyerinin sicil numarası, işverenin adı ve soyadı, işveren tüzel kişilik ise unvanı yazı ile Kurumun ilgili Ünitesine bildirilecektir.

İşverenin ihale konusu iş haricindeki işyerlerine ait borçlarının da tecil ve taksitlendirme işlemlerine dahil edildiği durumlarda, ihale konusu iş haricindeki işyerlerine ait borçlar için, tecil ve taksitlendirme işleminin bozulduğu ve Kuruma olan borçların yedi günlük süre içinde ödenmesi gerektiği, aksi halde borçların, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi uyarınca gösterilmiş olan teminatın nakde çevrilmek suretiyle tahsili cihetine gidileceği veya diğer şekillerle cebren tahsile devam olunacağı hususu işverenlere tebliğ edilecektir.

Dolayısıyla, hem ihale konusu işe ait borçların hem de ihale konusu iş haricindeki borçların birlikte taksitlendirildiği, ancak taksitlendirme işleminin bozulduğu durumlarda, en geç bir ay içinde ihale konusu işe ait borçların nakde çevrilmesi hususu İdareye bildirilecek, ihale konusu iş haricindeki işyerlerinden kaynaklanan borçlarla ilgili olarak ise Kuruma olan borçların yedi günlük süre içinde ödenmesi gerektiği, aksi halde borçların, 6183 sayılı Kanun uyarınca gösterdikleri teminatlarının nakde çevrilmek suretiyle veya diğer şekillerle cebren tahsile devam olunacağı hususu işverenlere tebliğ edilecektir.

İhale konusu iş haricindeki işyerlerinden kaynaklanan borçlara karşılık alınan teminatlar, Kurumun 2009/20 sayılı Genelgesinde belirtildiği şekilde paraya çevrilecektir.

III-İLİŞİKSİZLİK BELGESİ VERİLECEK BORÇLARIN TECİL VE TAKSİTLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

a) Borçların Tecil ve Taksitlendirilmesi

Kurumun 2008/88 sayılı Genelgesinde, işverenlerce, borçlarını karşılayacak miktarda, bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları ile Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin veya bu senetler yerine düzenlenen belgelerin teminat olarak verilmesi halinde, ilişiksizlik belgesinin verileceği, ancak borçların, teminatın Kuruma verildiği tarihi takip eden ayın 25’ine kadar ödenmemesi halinde, söz konusu teminatın en geç Kuruma verildiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar Kurumca nakde çevrilerek tahsil edileceği ve sonucunun işverene yazı ile bildirileceği açıklanmıştır.

Söz konusu Yönetmelikte yapılan değişiklik ile; borçlarını karşılayacak miktarda, bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları ile Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerini veya bu senetler yerine düzenlenen belgeleri teminat olarak veren ve ilgili Üniteden ilişiksizlik belgesini alan işverenlere, teminatın nakde çevrilmesine kadar talepte bulunmaları halinde, borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek suretiyle ödeme imkanı getirilmiştir.

İlişiksizlik belgesi verilerek, karşılığında borca yetecek kadar banka teminat mektubu veya Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senedi ya da bu senetler yerine düzenlenen belgeler teminat olarak alınarak ilişiksizlik belgesi verildiği durumlarda, teminata konu borcun en geç teminatın alındığı tarihi izleyen ayın 25’ine kadar ödenmesi veya 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmesi amacıyla başvuruda bulunulması gerekmekle birlikte, ilgili Ünitece, teminatın nakde çevrilmesinden önce işverenlerce, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulması halinde, bu başvurulara istinaden borçların taksitler halinde ödenmesi de mümkün olabilecektir.

b) Tecil ve Taksitlendirilecek Borçlar İçin Alınacak Teminat

Borçlarına karşılık olarak, banka teminat mektubu veya Devlet iç borçlanma senetleri ya da bu senetler yerine düzenlenen belgeleri teminat olarak vererek 6183 sayılı Kanuna istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunan ve ilişiksizlik belgesi talep eden işverenlerden, tecil ve taksitlendirme işleminin reddedilebileceği veya bozulabileceği hususu da göz önüne alınarak, tecil ve taksite bağlanacak olan borcun 50.000,00 TL’nin altında veya üzerinde olduğuna bakılmaksızın talep edilen taksit süresi de dikkate alınarak ilave teminat alınacaktır.

Ancak, teminat olarak verilen bankalar ve özel finans kurumları tarafından düzenlenen

teminat mektuplarının süresiz ve kesin olması gerekmektedir.

Bu şekilde yapılacak olan başvurular sırasında alınacak olan teminat tutarı ise;

(Taksit süresi) x (Taksitlendirme başvurusunda bulunulan tarihten önceki ay için gerçekleşmiş DİBS oranı) = (İlave teminat oranı) (İlave teminat tutarı) = (Toplam borç tutarı) x (İlave teminat oranı) / (100) (Alınacak toplam teminat) = (Toplam borç tutarı) + (İlave teminat tutarı) formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır.

Diğer taraftan, borçlarına karşılık olarak, teminat mektubu veya Devlet iç borçlanma senetleri ya da bu senetler yerine düzenlenen belgeleri teminat olarak veren, ancak tecil ve taksitlendirme talebinde bulunmadan ilişiksizlik belgesi talep eden işverenlerden takip eden ayın sonuna kadar hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı da ilave edilmek suretiyle (teminata konu borçlarını en geç takip eden ayın 25’ine kadar ödemeleri gerektiğinden) yeteri kadar teminat alınacaktır.

Bununla birlikte, tecil ve taksitlendirme talebinde bulunmadan takip eden ayın sonuna kadar hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammı ilave edilmek suretiyle hesaplanan toplam borca yetecek kadar teminat mektubu veren işverenlerce, teminatın nakde çevrilmesinden önce, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulması halinde, söz konusu başvurular değerlendirmeye alınacak, ancak daha önce alınmış teminata ilave olarak yukarıda belirtilen hesaplama metoduna göre ayrıca ilave teminat gösterilmesi veya ilave teminat tutarının peşinat ile birlikte ayrıca ödenmesi istenilecektir.

Ayrıca, borçlarına karşılık teminat mektubu veya Devlet iç borçlanma senetleri ya da bu senetler yerine düzenlenen belgeleri teminat olarak veren ve ilişiksizlik belgesi alan işverenlerce, teminatın nakde çevrilmesine kadar geçecek süre içinde tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulması halinde, varsa aynı Ünitede işlem gören diğer işyerlerinden kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş borçlar da tecil ve taksitlendirme işlemine dahil edilecektir.

Borçlarına karşılık olarak, teminat mektubu veya Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeleri teminat olarak veren ve ilişiksizlik belgesi alan işverenlerce, 6183 sayılı Kanun gereğince tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulduğu, taksitlendirme işlemine ihale konusu işyerine ait borçlarla birlikte diğer işyerlerinin borçlarının da dahil edildiği varsayıldığında, ihale konusu iş dolayısıyla gerekli teminat alındığından, söz konusu işyeri işverenlerinden, ihale konusu işyeri haricindeki işyerlerinin borç tutarları;

-50.000,00 TL’nin altında ise, ayrıca teminat gösterilmesi istenilmeyecek,

-50.000,00 TL’nin üzerinde ise, toplam borç tutarından, 50.000,00 TL düşülerek kalan meblağın yarısı tutarında teminat gösterilmesi istenilecektir.

c) Tecil ve Taksitlendirme İşlemlerinin Bozulması Halinde Yapılacak İşlemler

İhale konusu işyerlerinden kaynaklanan borçlarına karşılık olarak, teminat mektubu veya Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeleri teminat olarak vererek 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi uyarınca tecil ve taksitlendirme talebinde bulunmuş olan işverenlerin, taksitlendirme süresi içinde gerek tecil ve taksite bağlanmış borçlarıyla ilgili, gerekse cari ay primleri ile ilgili ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemeleri nedeniyle tecil ve taksitlendirmenin bozulması halinde, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren en geç bir ay içerisinde teminat nakde çevrilerek borç tahsil edilecektir.

Tecil ve taksitlendirme işlemlerine, ihale konusu işyeri haricindeki işyerlerinden kaynaklanan işyerlerinin borçlarının da dahil edilmiş olduğu durumlarda, ihale konusu iş haricindeki işyerlerine ilişkin borçlara karşılık alınan teminatlar ise, Kurumun 2009/20 sayılı Genelgesinde belirtildiği şekilde paraya çevrilecektir.

IV-TECİL VE TAKSİTLENDİRME TALEBİNİN REDDEDİLMESİ

Tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunan, ancak söz konusu başvuruları ilgili Ünitece gerekli şartların yerine getirilmemiş olması nedeniyle reddedilmiş olan işverenlerin, bahse konu borçlarını, tecil ve taksitlendirme başvurularının reddedildiğine ilişkin yazının tebliğinden itibaren Kurumca 30 güne kadar verilebilecek süre içinde tecil faizi ile birlikte ödemeleri mümkün bulunduğundan, Kurumca verilecek süre sona ermeden teminatın nakde çevrilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Dolayısıyla, ihale konusu işyeri işverenlerinin tecil ve taksitlendirme başvurularının Ünitece reddedilmiş olması ve tecile konu borçlarının tamamını, durumun kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren Kurumca 30 güne kadar verilebilecek süre içinde ödememeleri halinde, bu sürenin sona erdiği tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde, ilgili Ünitece teminatın nakde çevrilmesi İdareye bildirilecek veya Ünitece alınmış teminat nakde çevrilecektir.

V-SONUÇ

Tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulabilmesi için her hangi bir hak ediş alacağının bulunmaması gerekmektedir. Dolayısıyla, ihale konusu işten kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş borçlar için 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunan ihale konusu işyeri işverenlerinin, hak ediş alacaklarının bulunması halinde, öncelikle mevcut borçların hak edişten mahsup edilmek suretiyle tahsil edilecektir.

Fark işçilikten kaynaklanan prim ve varsa diğer muaccel borçların tecil ve taksitlendirilmesine ilişkin işlemler yalnızca bir defa yapılabileceğinden, ihale konusu işyeri işverenlerince taksit veya cari aylara ilişkin ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi nedeniyle tecil ve taksitlendirme işlemlerinin bozulduğu veya taksitlendirme başvurularının reddedildiği durumlarda, ikinci bir defa tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulamayacaktır.

Dolayısıyla tecil ve taksitlendirme işlemleri, ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi nedeniyle bozulmuş olan veya başvuruları ilgili Ünitece reddedilmiş olan işverenlerce, teminatın nakde çevrilmesinden önce yeniden taksitlendirme başvurusunda bulunulması halinde, söz konusu başvurular, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden  değil, anılan yönetmelik uyarınca reddedilerek, teminatın paraya çevrilmesine ilişkin işlemlere devam edilecektir.

Özel nitelikteki bina inşaatlarından kaynaklanan borçlar nedeniyle, yapı kullanma izin belgesi alabilmek amacıyla, bahse konu Yönetmelikte belirtilen teminatlar verilmek suretiyle ilişiksizlik belgesi talep edildiği durumlarda da aynı işlemler yapılacaktır.

İdareler tarafından alınmış olan teminat mektuplarının süreli olduğu ve işveren tarafından tecil ve taksitlendirme başvurusunda bulunulan tarih itibariyle teminatın süresinin sona ermiş veya çeşitli nedenlerle İdarece nakde çevrilmiş olduğu durumlarda, işverenlerden 6183 sayılı Kanunda öngörülen teminatlardan birinin gösterilmesi istenilecektir.

Ekrem TAŞBAŞI

S.G.K. Müfettişi

Bilgili YMM