Bilindiği üzere, yurt dışında üstlenilen inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi işlerle ilgili her türlü makine, teçhizat ve ekipmanın geçici ihracatına ilişkin başvurular ile üstlenilen projede kullanılacak inşaat malzemeleri ve işçilerin ihtiyacı olan tüketim maddelerinin geçici ve kesin ihracatına ilişkin usul ve esaslar Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat ve İthalata İlişkin 2008/1 sayılı Tebliği(1) ile belirlenmiştir.

Aşağıda, yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri kapsamında yapılacak geçici ve kesin ihracat işlemlerinin KDV karşısındaki durumu incelenecek, bu konudaki kişisel görüşlerimiz belirtilecektir.

II- YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİK VE TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDA YAPILACAK İHRACATTA KDV İSTİSNA UYGULAMASI

A- YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİK VE TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDA YAPILACAK İHRACATA İLİŞKİN OLARAK 2008/1 SAYILI TEBLİĞ İLE YAPILAN DÜZENLEMELER

Yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri kapsamında yapılacak kesin ve geçici ihracata ilişkin usul ve esaslar Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat ve İthalata İlişkin 2008/1 sayılı Tebliğ ile belirlenmiştir.

Tebliğ’de yapılan açıklamalara göre, yurt dışında üstlenilen inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi işlerle ilgili her türlü makine, teçhizat ve ekipmanın geçici ihracatına ilişkin başvurular ile üstlenilen projede kullanılacak inşaat malzemeleri ve işçilerin ihtiyacı olan tüketim maddelerinin geçici ve kesin ihracatına ilişkin başvuruların bir dilekçe ekinde aşağıdaki belgelerle birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığı’na (Anlaşmalar Genel Müdürlüğü) yapılması gerekmektedir. Firmaların bu kapsamda yapacakları geçici ihracatta, ihracatçı birliklerine üye olma şartı aranmamaktadır.

- Yurt dışında alınan işe ait sözleşmenin bir örneği,

- “İş Alındı Belgesi” ve varsa “Yurt Dışı İş Deneyim Belgesi” örnekleri,

- Firmanın ana statüsünün yayımlandığı ticaret sicili gazetesinin aslı, var ise tadil asılları veya noter veya ticaret memurluğu tarafından tasdikli örnekleri,

- Ticaret veya sanayi odasına kayıt belgesi ile imza sirkülerinin aslı veya noter tasdikli örneği,

- Başvuru sahibi tarafından doldurulacak “Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracata/İthalata İlişkin Başvuru Formu”ndan 2 nüsha

yurt dışında iş yapan firmaların, üstlendikleri işlerde kullanmak üzere geçici olarak ihraç ettikleri makine, teçhizat ve ekipmanın yurt dışında kalış süresi adı geçen Genel Müdürlükçe belirlenmektedir. Ayrıca, bu süre, Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın üstlenilen işin bulunduğu ülkedeki yurt dışı teşkilatınca veya söz konusu teşkilatın bulunmadığı yerlerde konsolosluklarca projenin devam ettiği tevsik edilmek ve proje bitiminden önce başvurulmak kaydıyla uzatılabilmektedir.

Öte yandan, yurt dışında iş yapan firmaların, üstlendikleri işlerde kullanılmak üzere geçici olarak ihraç ettikleri makine, teçhizat ve ekipmanın kesin satışına, yurt dışında kalış için verilen izin süresi bitiminden önce başvurulması kaydıyla anılan Genel Müdürlük tarafından izin verilebilmektedir.

B- YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİK VE TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDA YAPILACAK İHRACATTA KDV İSTİSNASI UYGULAMASI

1- Yasal Mevzuat ve Yurt Dışındaki Şantiyenin Yurt Dışı Müşteri Olarak Kabul Edilip Edilemeyeceği

3065 sayılı KDVK’nın 11/1-a maddesi ile ihracat teslimleri KDV’den istisna edilmiştir. Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için aranılan şartlar ise Kanun’un 12/1. maddesinde,

- Teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmeli,

- Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yetkili gümrük antreposuna konulmalı

şeklinde belirlenmiştir.

Aynı Kanun’un 12/2. maddesinde yurt dışındaki müşteri tabirinin “ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade ettiği” hükme bağlanmıştır. Teslim ise, aynı Kanun’un 2/1. maddesinde, “Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya adına hareket edenlerce, alıcıya veya onun adına hareket edenlere devredilmesidir.” şeklinde tanımlanmıştır.

Buna göre, yurt dışında müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmeti yapan mükelleflerin yurt dışı şantiyelerinin, KDV Kanunu’nun 12/2. maddesine göre yurt dışındaki müşteri olarak kabul edilmesi gerekmektedir.

2- Makine, Teçhizat ve Ekipmanların 2008/1 Sayılı Tebliğ Kapsamında Geçici Olarak İhraç Edilmesi Halinde KDV İstisnası Uygulanıp Uygulanmayacağı

Yukarıda da ifade edildiği üzere, KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesinde düzenlenen ihracat istisnası, Kanun’un 2. maddesinde tanımlanan teslim kapsamına giren mal satışlarına uygulanmaktadır.

Buna göre, 2008/1 sayılı Tebliğ kapsamında geçici olarak yurt dışına gönderilen malların tasarruf hakları devredilmediğinden, bu mallarla ilgili olarak teslim ve dolayısıyla ihracat teslimi hükümleri çerçevesinde işlem yapılması mümkün bulunmamaktadır. Dolayısıyla, mükelleflerin yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri kapsamında kullanmak ve tekrar yurda getirmek üzere geçici olarak yurt dışına götürdükleri her türlü makine, teçhizat ve ekipman için KDV ihracat istisnası hükümlerinin uygulanması ve bu mallar nedeniyle KDV iadesi talebinde bulunulması mümkün değildir. Bu şekilde geçici olarak yurt dışına götürülen makine, teçhizat ve ekipmanlarda KDV ihracat istisnası, bu malların yurt dışında kesin satışının yapılması halinde uygulanabilecektir.

3- 2008/1 Sayılı Tebliğ Kapsamında Geçici Olarak İhraç Edilen Makine, Teçhizat ve Ekipmanların Yurt Dışında Kesin Satışının Yapılması Halinde KDV İstisnası Uygulaması

Yurt dışında müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmeti yapan mükelleflerin, üstlendikleri işlerle ilgili geçici olarak yurt dışına götürdükleri her türlü makine, tesisat ve ekipmanları Dış Ticaret Müsteşarlığı Anlaşmalar Genel Müdürlüğü’nün izni ile yurt dışında satmaları halinde,  satış işlemi KDV Kanunu’nun 11. maddesine göre ihracat kapsamında KDV’den istisna olacaktır.

Bu durumda, KDV ihracat istisnası, geçici olarak gönderilen malların kesin satışının ve dolayısıyla kesin gümrük çıkışının yapıldığı vergilendirme döneminde (ayda) uygulanacak, istisnaya ilişkin bedeller bu ay KDV beyannamesi ile beyan edilecek ve varsa KDV iadesi talebinde bulunulacaktır. KDV istisnasının uygulanabilmesi ve KDV iadesinin yapılabilmesi için, kesin satış faturası, yurt dışı satış izin belgesi ve gümrük beyannamesinin ibrazı gerekmektedir.

4- 2008/1 Sayılı Tebliğ Kapsamında Üstlenilen Projede Kullanılacak Makine, Teçhizat ve Ekipmanlar ile İnşaat Malzemeleri ve İşçilerin İhtiyacı Olan Tüketim Maddelerinin Kesin İhraç Edilmesinde KDV İstisnası Uygulaması

2008/1 sayılı Tebliğ kapsamında yurt dışında müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmeti yapan mükelleflerin üstlendikleri işlerle ilgili olarak bir daha geri getirmemek üzere götürdükleri her türlü makine, tesisat ve ekipmanlar ile inşaat malzemeleri ve işçilerin ihtiyacı için gerekli olan tüketim maddeleri ile ilgili olarak da, KDV Kanunu’nun 11. maddesi kapsamında istisna uygulanması ve KDV hesaplanmaması gerekmektedir.

III- SONUÇ

Yukarıda yapılan açıklamalardan da fark edileceği üzere, yurt dışında müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmeti yapan mükelleflerin üstlendikleri işlerle ilgili geçici olarak yurt dışına götürdükleri her türlü makine, teçhizat ve ekipmanlar için KDV ihracat istisnası hükmünün uygulanması mümkün değildir. Çünkü, bu kapsamda gönderilen malların tasarruf hakları devredilmemektedir. Bu şekilde geçici olarak gönderilen makine, tesisat ve ekipmanların Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın izni ile yurt dışında kesin satışının yapılması halinde ise, KDV ihracat istisnası kapsamında işlem yapılabilecektir. Ayrıca, bu kapsamda bir daha geri getirilmemek üzere götürülen inşaat malzemeleri ve işçilerin ihtiyacı için gerekli olan tüketim maddeleri de KDV’den istisna olacaktır.

Coşkun ARAS*

Yaklaşım

*          YMM

(1)         04.04.2008 tarih ve 26837 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.