Konuya ilişkin İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23.07.2008 Tarihli özelgesi aşağıdaki gibidir.

İlgide kayıtlı dilekçenizde, …Vergi Dairesi nin ….. Vergi Kimlik numarasında kayıtlı olduğunuzu belirterek işyerinizde herhangi bir ücret almadan sigortasız işçi olarak çalışan eşiniz ile ilgili beyanda bulunup bulunmayacağınızı sorduğunuz anlaşılmaktadır.

Bilindiği gibi, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Ücretin tarifi” başlıklı 61. maddesinde; “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.”hükmü yer almış maddenin 2. bendiyle evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatlerin ücret olduğu hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan yine 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94.maddesinde; “ Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” denilmiş olup aynı maddenin 1. bendinde “ Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. madde de yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103ve 104 üncü maddelere göre “tevkifat yapılacağı ” hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, aynı Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasında “Vergi tevkifatı, 94. madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder” hükmü bulunmaktadır.

Yine aynı kanunun 41/2 .maddesinde de “Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar” ın gider olarak indirilmesi kabul edilmeyeceği hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’ nun “Ücret Bordrosu” başlıklı 238. maddesinde “İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar” hükmü bulunmaktadır.

Bu hükümlere göre işyerinizde herhangi bir ücret almadan sigortasız işçi olarak çalışan eşiniz için ücret bordrosu düzenlenmesi halinde Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesi uyarınca ücret olarak değerlendirilerek, hesaben ödeme yapılmış sayılacağından Kanunun 94/1 maddesine göre, 103 ve 104. maddelerdeki gelir vergisi tarifeleri dikkate alınarak tevkifata tabi tutulması gerekmektedir. Ancak bu ücret ödemelerinin Gelir Vergisi Kanununun 41/2. maddesi gereği ücret olarak indirilmesi mümkün değildir. Nakden veya hesaben bir ödeme söz konusu değil ise tevkifat sözkonusu olmayacaktır.

Bilgi edinilmesini arz ederim.

(İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23.07.2008 Tarih ve : B.07.1.GİB.4.34.l6.01/GVK-61 sayılı Özelgesi )

Nexia