Ortaklık devralma veya yeni ortaklık kurulması yoluyla birleşme işlemlerinde taraflardan en az birinin halka açık anonim ortaklık olması durumunda, birleşme işleminin usul ve esasları Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: I, No: 31 sayılı “Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği”nde hüküm altına alınmıştır.

Birleşme işlemlerinde uygulamada karşılaşılan sorunların giderilmesi, prosedürlerin basitleştirilmesi ve bazı konulara açıklık getirilmesi amacıyla, Seri: I, No: 31 sayılı Tebliğ’de güncellenme yoluna gidilmiş ve bu kapsamda Seri: I, No: 41 sayılı "Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" hazırlanmıştır. Seri: I, No: 41 sayılı Tebliğ, 08.05.2010 tarih ve 27575 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

II- SERİ: I, NO: 41 SAYILI TEBLİĞ İLE GETİRİLEN YENİLİKLER

Seri: I, No: 41 sayılı Tebliğ’de genel olarak madde hükümlerinde terim ve düzen değişiklikleri yoluna gidilmiş olmasına karşın, getirilen esaslı değişiklikler aşağıdaki gibi özetlenebilecektir:

● Birleşmeye esas alınacak finansal tabloların tarihi ile birleşme sözleşmesinin nihai olarak onaylanacağı genel kurul toplantı tarihi arasındaki sürenin, 9 ayı geçmemek üzere 6 ayı aşması halinde birleşmeye taraf ortaklıklarca, İMKB’de işlem gören ortaklıkların duyuru metninin yayımlandığı tarih itibariyle kamuya açıklamak zorunda oldukları en yakın tarihli finansal tabloların hazırlanmasının ve duyuru metni ekinde kamuya açıklanmasının zorunlu olduğu hükmü getirilmiştir.

● Birleşme sözleşmesi ile duyuru metnine Kurulca onay verildiği tarihe kadar birleşme oranının hesaplanmasında esas alınan özkaynakları ve finansal tabloları önemli ölçüde etkileyen veya birleşme oranının değişmesi sonucuna yol açan gelişmeler olduğu takdirde; birleşmeye esas finansal tabloları denetleyen bağımsız denetim şirketinin, söz konusu gelişmelerin anılan finansal tablolar üzerindeki etkilerini gösteren bir rapor hazırlaması ve uzman kuruluş tarafından hazırlanan raporun gelişmeler çerçevesinde yenilenmesi esası benimsenmiştir.

● Birleşmeye taraf ortaklıkların kâr dağıtımına ilişkin genel kurul kararlarının birleşmeye esas alınacak finansal tablo tarihinden sonra alınması halinde kâr dağıtımının etkilerinin birleşme oranının hesaplanmasında dikkate alınması esası getirilmiştir.

● Duyuru metinlerinin ve eki birleşme sözleşmelerinin gazetelerde ilan zorunluluğu kaldırılarak, ilgili ortaklıkların internet sitelerinde ve/veya Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda kamuya duyurulmalarına olanak sağlanmıştır.

● Halka açık anonim ortaklıkların birleşmesinde, şartların sağlanması halinde uygulanmak üzere, kolaylaştırılmış birleşme prosedürü kabul edilmiştir.

III- HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIKLARDA KOLAYLAŞTIRILMIŞ BİRLEŞME PROSEDÜRÜ

Seri: I, No: 41 sayılı Tebliğ ile getirilen en önemli değişiklik Seri: I, No: 31 sayılı Tebliğ’e “Birleşme İşlemlerinin Kolaylaştırılması Amacıyla Birleşmede Özellikli Durumlar” başlıklı 10/A maddesi eklenmesi olup, madde hükmü aşağıdaki gibidir.

“MADDE 10/A – (Ek: Seri: I, No: 41 sayılı Tebliğ ile) Bir veya birden fazla ortaklığın, paylarının % 95’i veya daha fazlasına sahip başka bir ortaklık tarafından devralınması suretiyle birleşmede, devralan ortaklığın hisselerinden devrolan ortaklıkların ortaklarına verilmesini gerektirmeyen durumlarda, bu Tebliğin;

a) 5. maddesinde yer alan bağımsız denetim raporu,

b) 8. maddesinde yer alan uzman kuruluş raporu,

c) 10. maddesinde yer alan yönetim kurulu raporu

aranmaz.

Bu madde kapsamında yapılan birleşme işlemlerinde bu Tebliğ ve eklerinde yer alan ilgili olmayan hükümler uygulanmaz.”           

Seri: I, No: 31 sayılı Tebliğ’e eklenen 10/A maddesi uyarınca, bir veya birden fazla ortaklığın, paylarının % 95’i veya daha fazlasına sahip başka bir ortaklık tarafından devralınması suretiyle birleşmede, devralan ortaklığın hisselerinden devrolan ortaklıkların ortaklarına verilmesini gerektirmeyen durumlarda bağımsız denetim raporu, uzman kuruluş raporu ve yönetim kurulu raporuna gerek olmadan birleşme işleminin gerçekleştirilmesine imkan sağlanmıştır. Böylelikle devralma suretiyle birleşme işlemlerinde kolaylaştırılmış birleşme prosedürü getirilmiştir.

IV- HALKA KAPALI ANONİM ORTAKLIKLAR AÇISINDAN GELECEKTEKİ DURUM

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından getirilen bu değişiklikten önce Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’nın 155 ve 156. maddelerinde sermaye şirketleri açısından kolaylaştırılmış birleşme prosedürü hüküm altına alınmıştır. Söz konusu kolaylaştırılmış prosedür Tasarı’nın 155. maddesi de aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

“(1) a) Devralan sermaye şirketi devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına veya,

b) Bir şirket ya da bir gerçek kişi veya kanun yahut sözleşme dolayısıyla bağlı bulunan kişi grupları, birleşmeye katılan sermaye şirketlerinin oy hakkı veren tüm paylarına

sahiplerse sermaye şirketleri kolaylaştırılmış düzene göre birleşebilirler.

(2) Devralan sermaye şirketi devrolunan sermaye şirketinin tüm paylarına değil de, en az oy hakkı veren paylarının yüzde doksanına sahipse, azınlıkta kalan pay sahiplerine;

a) Devralan şirkette şirket payları yanında 141. maddeye göre şirket paylarının gerçek değerine denk gelen bir karşılık verilmesi tercihinin önerilmesi ve

b) Birleşmeden ek ödeme, herhangi bir kişisel edim yükümlülüğü ve kişisel sorumluluk doğmaması

halinde birleşme kolaylaştırılmış şartlarda gerçekleşebilir.”

Tasarı’nın 156. maddesinde ise, 155. maddesinde hüküm altına alınan şirketlerin devrolunma suretiyle birleşmelerinde sağlanacak kolaylıklar düzenlenmiş ve buna göre;

1- Oy hakkı veren payların yüzde yüzüne sahip olan sermaye şirketlerinin devrolunması yoluyla birleşmelerinde;

- Sınırlı kapsamda birleşme sözleşmesi düzenlenir.

- Birleşme raporu düzenlenmez.

- Birleşme sözleşmesinin denetlenmesine gerek yoktur.

- İlgili evrakın ortakların incelemesine sunulmasına gerek yoktur.

- Birleşme sözleşmesinin genel kurul onayına sunulmasına gerek yoktur.

2- Hâkimiyet oranın yüzde 90 olduğu sermaye şirketlerinin devrolunması yoluyla birleşmelerinde ise;

- Sınırlı kapsamda birleşme sözleşmesi düzenlenir.

- Birleşme raporu düzenlenmez.

- Birleşme sözleşmesinin genel kurul onayına sunulmasına gerek yoktur.

V- SONUÇ

Yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği şekilde devralma yoluyla birleşme işlemlerinde Tasarı tarafından tüm şirketler için öngörülen kolaylaştırılmış prosedür, SPK tarafından halka açık anonim ortaklıklar için halihazırda uygulanmak üzere kabul edilmiş ve Seri: I, No: 41 sayılı Tebliğ ile yürürlüğe girmiştir.

Ekonomik sürecin bir gereği olan şirket birleşmeleri, birleşmeye konu olan taraflardan en az birinin halka açık anonim ortaklık olduğu durumlarda ise Seri: I, No: 41 sayılı Tebliği ile getirilen kolaylaştırılmış prosedür kapsamında daha hızlı ve efektif bir şekilde tamamlanabilecektir.

Halka kapalı anonim ortaklıklar ile diğer şirket tiplerinin birleşmesinde ise Tasarı henüz yürürlüğe girmediğinden, kolaylaştırılmış prosedürün uygulanması halen mümkün değildir.

Yusuf Gökhan PENEZOĞLU*

Tuğçe EKREN**

Yaklaşım

*          Avukat

**        Avukat