Skip to content

Narrow screen resolution Wide screen resolution Auto adjust screen size Increase font size Decrease font size Default font size default color brick color green color
Sigortalı İşe Giriş ve İşten Ayrılış Bildirgeleri İle Sigortalı Bildirim Belgelerinin SGK’ya Verilmesi PDF Yazdır e-Posta
15 Temmuz 2010

Image

İşverenlerin Sosyal Güvenlik mevzuatı uyarınca yükümlülüklerinden birisi de sigortalı nişe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin verilmesidir.

İşten ayrılış bildirgesinin verilmesine ilişkin yükümlülük 01.08.2010 tarihinden itibaren işten ayrılan sigortalılar için getirilmiştir. Sigortalılar çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını Kurum’a bildirmekle yükümlü oldukları halde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda herhangi bir yaptırım söz konusu değildir.

Bu makalede sigortalı işe giriş bildirgeleri (5510 sayılı Kanun’un 4. maddesi birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında hizmet akdine tabi olarak çalışanlar) ile işten ayrılış bildirgelerinin SGK’ya verilmesinden ve sigortalıların kendilerini bildirmelerinden bahsedilecektir.

II- SİGORTALI İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİNİN KURUM’A VERİLMESİ

5510 sayılı Kanun’un 7. maddesinin birinci fıkrası uyarınca sigorta hak ve yükümlülükleri 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, meslekî eğitime veya zorunlu staja başladıkları tarihten itibaren başlar.

5510 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrası uyarınca işverenler, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kurum’a bildirmekle yükümlüdür. Ancak işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi;

a) İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,

b) Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kurum’a ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,

c) Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde,

Kurum’a verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıları çalıştıran işverenlerden aylık prim ve hizmet belgesini zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla verenler;

1- 01.11.2008 tarihinden itibaren sigortalı tekrar işe giriş bildirgesini,

2- 01.12.2008 tarihinden itibaren ise sigortalı ilk işe giriş bildirgesini

zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla internet üzerinden verebilmekte, aylık prim ve hizmet belgesini e-Sigorta yoluyla bildirme zorunluluğu olmayan işverenler sigortalı ilk ve tekrar sigortalı işe giriş bildirgesini kağıt ortamında Kurum’a verebilecekleri gibi e-Sigorta yoluyla da Kurum’a bildirilmekteydiler([1]).

2009/Ekim ayına ilişkin düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak, bir sigortalı çalıştıran resmi ve özel sektör işverenleri, cari aylara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini e-Sigorta kanalıyla göndermekle zorunlu tutulduğundan, bir sigortalının çalıştırıldığı özel nitelikteki işyerlerinde 01.10.2009 ve sonraki tarihlerde, resmi nitelikteki işyerlerinde ise 15.10.2009 ve sonraki tarihlerde işe alınan sigortalılara ilişkin ilk ve tekrar sigortalı işe giriş bildirgelerinin de e-Sigorta kanalıyla Kurum’a gönderilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, bahse konu bildirgeler Kurum’a yasal süresi içinde kağıt ortamında verilse dahi, ilgililere, 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca[2] idari para cezası uygulanacaktır([3]).

Yabancı uyruklu sigortalılar ile 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 29. maddesine tabi olanların Kurum’a bildirimi kağıt ortamında yapılacaktır. Yabancı uyruklu sigortalılar için yapılacak bildirimlerde 4817 sayılı Kanuna uygun çalışma izin belgesi olmayanların tescili yapıldıktan sonra durum bir yazı ile Çalışma Genel Müdürlüğü’ne bildirilecektir. 403 sayılı Kanun’un 29. maddesine tabi sigortalılardan “Mavi Kart”lı olanlar ile vukuatlı nüfus kayıt örneğinde 403 sayılı Kanun’un 29. maddesine tabi olduğuna ilişkin şerh düşülenler sosyal güvenlik bakımından Türk vatandaşlarına tanınan haklara tabi olduklarından bunlardan çalışma belgesi istenmeyecektir. İkamet izni ve çalışma izni olduğu halde İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nce henüz yabancı uyruk numarası verilmemiş sigortalılar için yabancı kimlik numarası temin edilinceye kadar sosyal güvenlik sicil numarası olarak sigorta sicil numarası kullanılacaktır([4]).

III- SİGORTALI İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİNİN KURUM’A VERİLMESİ

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 25. maddesinde sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır. Buna göre, sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesi birinci fıkrasının (a)([5]) ve (b)([6]) bentlerine tabi olanlar ile (c)([7]) bendine tabi olanlar için sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-sigorta ile yapılır.

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılardan naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer bir işyerinde çalışmak üzere işten ayrılanlar için veya işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi halinde eski işyeri numarası üzerinden yasal süresi dışında verilen sigortalı işten ayrılış bildirgesi de süresinde verilmiş sayılır. Bu durumda bildirgenin geç verilmesinden dolayı idari para cezası uygulanmayacaktır.

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesi birinci fıkrası (b) bendi kapsamındaki sigortalılardan sigortalı işten ayrılış bildirgesini kâğıt ortamında verenler için, sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde sigortalı işten ayrılış bildirgesi iki nüsha düzenlenir. Biri düzenleyen kuruluşta kalır, diğeri ilgili üniteye gönderilir.

Yasal süresi dolmadığı için henüz Kurum’a verilmeyen aylık prim ve hizmet belgesinde yer alacak sigortalı çalışmalarının Kurum’ca bilinmesini gerektiren diğer hâllerde de bu madde gereğince işlem yapılır.

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesi birinci fıkrası (c) bendine göre sigortalı sayılanlardan, yer değiştirme suretiyle bir kurumdan diğer bir Kurum’a nakledilenler hakkında sigortalı işe giriş bildirgesi ve sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile gerekli bildirimler yapılır.

5510 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (c)([8]) ve 9. maddesinin birinci fıkrasının (e)([9]) bendinde belirtilenlerin sigortalılığının sona ermesine ilişkin bildirimler üç aylık süre içinde yapılır.

01.08.2009 tarihinden önce işten ayrılan sigortalılar için Kurum’a verilen sigortalı işten ayrılış bildirgelerinin on günlük süre dışında verilmesi halinde bildirgenin geç verilmesinden dolayı idari para cezası uygulanmamaktadır. 5838 sayılı Kanunla değişik 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin (j) bendi gereğince 01.08.2009 tarihinden itibaren sigortalı işten ayrılış bildirgesinin sigortalının işten ayrıldığı tarihi takip eden on gün içinde verilmemesi halinde her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır([10]).

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin([11]) 26. maddesinin ikinci fıkrası ile dördüncü fıkrasının son cümlesi yürürlükten kaldırıldığından 01.08.2009 tarihinden sonra işten ayrılan sigortalılar için on günlük süre dolmadan aylık prim ve hizmet belgesi verilmiş olsa dahi sigortalı işten ayrılış bildirgesi Kurum’a verilecektir. Ayrıca ay içinde işten ayrılan sigortalıların on günlük süre geçmeden tekrar aynı işyerinde çalışmaya başlaması halinde sigortalı işten ayrılış bildirgesi alınacaktır([12]).

Sigortalı işten ayrılış bildirgesine kaydedilen bilgiler ile ayrıca ilgili aylık prim ve hizmet belgelerinde yer alan bilgiler arasında mutabakatsızlık olması halinde aylık prim ve hizmet belgesindeki bilgiler esas alınacaktır([13]).

IV- SİGORTALILARIN KENDİLERİNİ BİLDİRMESİ

5510 sayılı Kanun’un 8. maddesinin ikinci fıkrası gereğince 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “Sigortalı Bildirim Belgesi” ile Kurum’a bildireceklerdir. Sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil teşkil etmeyecektir([14]).

V- SONUÇ

Bir sigortalının çalıştırıldığı özel nitelikteki işyerlerinde 01.10.2009 ve sonraki tarihlerde, resmi nitelikteki işyerlerinde ise 15.10.2009 ve sonraki tarihlerde işe alınan sigortalılara ilişkin ilk ve tekrar sigortalı işe giriş bildirgelerinin de e-Sigorta kanalıyla Kurum’a gönderilmesi gerekmektedir. Bildirgelerin Kurum’a yasal süresi içinde verilmemesi durumunda yasal süresi içerisinde kağıt ortamında verilse dahi, ilgililere, 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca idari para cezası uygulanacaktır.

Sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesi birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olanlar ile (c) bendine tabi olanlar için sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-sigorta ile yapılır.

01.08.2009 tarihinden itibaren sigortalı işten ayrılış bildirgesinin sigortalının işten ayrıldığı tarihi takip eden on gün içinde verilmemesi halinde her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır

EKREM TAŞBAŞI*
Yaklaşım

(*) Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişi, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı

[1] 5510 sayılı Kanun Gereğince Sigortalı Sayılanlar, Sayılmayanlar, Sigortalılığın Başlangıcı, Kuruma Bildirilmesi ve Sona Ermesi Hakkında Tebliğ, s. 5, 28.09.2008 tarih ve 27011 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[2] 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca 8. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalı işe giriş bildirgesini, bu Kanun’da belirtilen süre içinde ya da Kurum’ca belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurum’ca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.
[3] SGK’nın 10.09.2009 tarih ve 2009-92 sayılı Genelgesi, s. 2
[4] SGK’nın 05.03.2009 tarih ve 2009-37 sayılı Genelgesi, s. 7
[5] Bunlar hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlardır.
[6] Bunlar kısaca köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardır.
[7] Bunlar kısaca kamu idarelerinde çalışanlardır.
[8] Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanlardır.
[9] 6. maddenin birinci fıkrasının (l) bendi kapsamında olanlardan(Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatandaşlığını da haiz bulunan Türk uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olduğunu belgeleyenler ile kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen sözleşmeli personelin uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri çerçevesinde ve temsilciliğin bulunduğu ülkenin ilgili mevzuatının zorunlu kıldığı hallerde, işverenleri tarafından bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsamında sigortalı yapılanlar), çalışmakta iken bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik kurumu ile irtibatlandırılanlar ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri çerçevesinde, seçimini bu yönde kullananlardır.
[10] SGK’nın 12.10.2009 tarih ve 2009-121 sayılı Genelgesi, s. 4
[11] 28.08.2008 tarih ve 26981 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[12] SGK’nın 12.10.2009 tarih ve 2009-121 sayılı Genelgesi, s. 4-5
[13] SGK’nın 05.03.2009 tarih ve 2009-37 sayılı Genelgesi, s. 8
[14] SGK’nın 05.03.2009 tarih ve 2009-37 sayılı Genelgesi, s. 8
 
[ Geri ]