Ekonomide yüzleri güldüren yüzde 11,7'lik rekor büyümenin ardından istihdam cephesinden de sevindirici bir haber geldi.

Nisan ayında işsizlik oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 2,9 puan azalarak yüzde 12'ye indi. İşsizlikteki bu hızlı iyileşmenin yanı sıra bütçe rakamları da olumlu gidişi teyit etti. Vergi gelirlerindeki artış ve malî disiplinin etkisiyle ilk 6 ayda bütçe açığı yüzde 33,5 azaldı. Faiz dışı fazla ise yüzde 200'lük artışla 12 milyar lirayı aştı.

Türkiye ekonomisinden sevindirici haberler gelmeye devam ediyor. Büyüme ve ve enflasyondan sonra istihdam bütçeden de moral veren rakamlar geldi. Nisan ayında işsizlikte rekor düzeyde düşüş yaşandı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerin göre nisanda işsizlik yüzde 12 oldu. Nisan ayında işsizlik oranının yüzde 12,8 düzeyinde gerçekleşmesi tahmin ediliyordu. Geçen yılın aynı döneminde işsizliğin yüzde 14,9 olduğu dikkate alındığında yüzde 2,9'luk dev bir düşüş gözleniyor. İşsizlikteki sert düşüş, geçen ayla kıyaslandığında da dikkat çekici boyutta. Mart ayında 13,7 olan işsizliğin bir aylık sürede 1,7 puanlık düşüş göstererek yüzde 12'ye inmesi, ekonomi cephesinde büyük sevinç oluşturdu. Genç nüfustaki işsizlik de büyük sürpriz yaparak 5,3 puanlık azalışla yüzde 26,5'ten yüzde 21,2'ye indi.

Ekonomi yönetiminin beklentilerini aşan bir düşüş gösteren işsizlik, yüzde 12'ye inerken işsiz sayısı da geçen aya göre 367 bin kişi azaldı. İşsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre ise 547 bin kişi gerileyerek 3 milyon 71 bin kişiye indi. Söz konusu 1 yıllık dönemde istihdam edilenlerin sayısı ise 1 milyon 803 bin kişi artarak 22 milyon 501 bin kişiye yükseldi. İşsizliğin yaz aylarında mevsimselliğin etkisiyle düşüş gösterdiği dikkate alındığında önümüzdeki aylarda yüzde 11'lere inmesi bekleniyor. Böylece işsizlikte kriz öncesi döneme yaklaşılmış olacak.

Uzmanlar, işsizlikteki büyük düşüşün sebebi olarak ekonomideki büyümeyi ve istihdam politikalarına verilen önemi gösteriyor. Ekonomi, yılın ilk çeyreğinde yüzde 11,7 ile rekor seviyede büyümüştü. Bu büyümenin istihdama yansıdığı görülüyor. Ayrıca halen uygulamada olan prim indirimi, doğrudan istihdam ve yeni işe girenlerin primlerinin devlet tarafından karşılanması gibi istihdam teşviklerinin sonuç vermeye başladığı belirtiliyor. Uzmanlar, kriz nedeniyle istihdama yansıması sınırlı kalan bu teşviklerin, ekonomideki toparlanmayla birlikte olumlu etki göstermeye başladığı üzerinde birleşiyor. İşsizlikteki sürpriz düşüşle birlikte, Başbakan Tayyip Erdoğan'ın işaret ettiği yüzde 10'ların yakalanabileceği de yorumlar arasında.

TÜİK, Mart-Nisan-Mayıs 2010 aylarını kapsayan işgücü araştırma sonuçlarını da açıkladı. TÜİK'in verilerine göre kentlerde işsizlik 3,3 puan azalarak yüzde 14,2, kırsalda ise 1,9 puan azalarak yüzde 7,6 oldu. Tarım dışı işsizlik yüzde 18,2'den 14,9'a geriledi. İstihdamın sektörel dağılımına bakıldığında ise tarımın istihdam içindeki pay 1,1 puan, sanayi ile inşaat sektörlerinin payı 0,5'er arttı. Hizmetler sektörünün payı ise 2 puan geriledi. Nisanda istihdam edilenlerin yüzde 25'i tarım, yüzde 19,5'i sanayi, yüzde 6,3'ü inşaat, yüzde 49,2'si ise hizmetler sektöründe yer aldı.

'İşsizliği yüzde 10'un altına çekebileceğimiz noktaya ilerliyoruz'

Kayıt dışılık olarak ifade edilen yaptığı işten ötürü herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranı 0,6 puan artarak yüzde 43,3 oldu. Tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı yüzde 85,8'den yüzde 85,1'e inerken, tarım dışı sektörlerde ise yüzde 29,2'den yüzde 29,4'e yükseldi. Nisanda Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı 1,6 puanlık artışla yüzde 48,8 olarak gerçekleşti.

Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, işsizlik rakamlarının yüzde 10'un da altına çekilebileceği noktaya doğru ilerlediklerini söyledi. Geçen yıl işsizlerin sayısının 3 milyon 600 bin olduğunu hatırlatan Ergün, Tekirdağ'da katıldığı bir toplantıda işsizlik rakamlarını değerlendirirken, "Şimdi bu rakam krize rağmen yaklaşık 3 milyona gerilemiş durumda. İşsizlikte yüzde 10 bizim için bir baraj noktası gibi. Çünkü yıllardan beri bu, kırılması zor bir nokta. Geçen dönemde 27 çeyrek üst üste ekonomimiz ortalama yüzde 6 civarında arttığı halde işsizlik oranı yüzde 10'lar seviyesinde kaldı. Şimdi işsizliği yüzde 10'un da altına çekebileceğimiz noktaya doğru ilerliyoruz." dedi. Yüzde 5-6'lık büyümelerin ancak nüfus artışıyla iş gücüne katılım oranında istihdam sağlayabileceğini ifade eden Bakan Nihat Ergün, stokları eritebilme gibi bir noktaya gelebilmek için yüzde 7'nin üzerinde bir büyüme rakamını yakalamanın şart olduğunu söyledi.

Rakamları değerlendiren Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir ise, haziran ayı rakamlarının daha iyi olacağını belirtti. "Bu ayda daha güzel büyüme rakamı, daha az bir işsizlik rakamı çıkacak." diyen Özdebir, haziran ayında işsizliğin 1 puan daha düşüş göstererek yüzde 11 civarında olacağını tahmin ettiğini söyledi. Özdebir, işsizliğin azalması için kayıt dışılığın kayıt altına alınması gerektiğini, bunun içinde kayıt altına girmenin maliyetinin düşürülmesinin şart olduğunu ifade etti. JPMorgan Ekonomisti Yarkın Cebeci ise, işsizlik oranının sert bir düşüş kaydettiğini, bu durumun ise iç talepte büyüme beklentisini desteklediğini belirterek, "Bunun bir kısmı zayıf baz etkisinden kaynaklansa da arka arkaya düzelme söz konusu." dedi.

BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ da işsizlik oranının keskin bir düşüş kaydederek cesaret verdiğini belirtti. Altuğ, "İyileşmeye rağmen işsizlik halen kriz öncesi seviyelere göre yüksek. Dolayısıyla bu iyileşmeye rağmen Merkez Bankası'nın politika duruşunu değiştirmesini beklemiyoruz." şeklinde konuştu.

Vergi gelirleri yüz güldürdü bütçe açığı yüzde 33,5 azaldı

Büyüme ve istihdamın ardından müjdeli bir haber de bütçeden geldi. Vergi gelirlerindeki artış ve mali disiplin sebebiyle yılın ilk altı ayında bütçe açığı yüzde 33,5 oranında azaldı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından açıklanan Ocak-Haziran 2010 dönemi verilerine göre geçen yılın aynı döneminde 23 milyar 205 milyon lira olan bütçe açığı 15,4 milyar liraya geriledi. Ocak-Haziran 2009'da 4 milyar 38 milyon lira olan faiz dışı fazla ise yüzde 200 oranında artarak 12 milyar 129 milyon TL'ye yükseldi. Aynı dönemde bütçe giderleri yüzde 9,3 oranında artarken Maliye'nin yüzünü vergi gelirleri güldürdü. 2010 yılı Ocak-Haziran dönemi vergi tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24,7 oranında artarak 98 milyar 622 milyon liraya yükseldi.

Makroekonomik gelişmeler ve merkezi yönetim bütçe uygulama sonuçlarını açıklayan Maliye Bakanı Şimşek, 15,4 milyar liraya düşen bütçe açığına dikkat çekerek, "Bu tutar yıllık bütçe açığı hedefimizin yüzde 30,7'sine tekabül etmektedir. Dolayısıyla ilk 6 aydaki performansa baktığımız zaman aslında bütün yıl için öngördüğümüz açığa oranla iyi bir noktadayız." dedi. Faiz dışı fazlada geçen senenin aynı dönemine göre 3 katlık bir artış olduğunu dile getiren Şimşek, bu kalemde Türkiye'nin performansının güçlü olduğunu kaydetti.

Yılın ilk çeyreğinde yüzde 11,7'lik oran ile OECD ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ülkenin Türkiye olduğunu belirten Bakan Şimşek, ekonominin krizden çıkarak büyüme sürecine girdiğini söyledi. Önümüzdeki dönemde büyümede bir miktar yavaşlama olabileceğini aktaran Şimşek, "Yine de yıl sonunda güçlü bir büyüme oranı görebileceğimizi tahmin ediyoruz. 2010 yıllık büyümesinin de yüzde 6 civarında gerçekleşebileceğini öngörmekteyiz." dedi. Şimşek yılın ikinci yarısında Avrupa'da yaşanan borç krizinin derinleşmesi halinde bunun Türkiye'nin turizm, ticaret ve finansman kanallarına olası etkisini değerlendirdiklerini kaydetti.

Aylık bazda ise merkezi yönetim bütçesi 2009 yılının Haziran ayında 2 milyar 521 milyon lira açık verirken bu yılın aynı ayında açık 5 milyar 446 milyon liraya yükseldi. Bütçe açığındaki artış da borç stokunun vade yapısına bağlı olarak faiz ödemeleri geçen yılın aynı ayına göre 2 milyar 219 milyon lira daha yüksek olmasından kaynaklandı. Maliye bürokratları Hazine'nin düşük faizler sebebiyle erken ödeme yaptığını belirterek 2010 yılı Haziran ayında faiz dışı açığın 2 milyar 103 milyon Türk Lirası olarak gerçekleştiğini kaydetti. ANKARA ZAMAN

BÜTÇENİN ALTI AYLIK PERFORMANSI

Bütçe açığı 15,4 milyar TL

Faiz dışı fazla 12,1 milyar TL

Bütçe giderleri 136,5 milyar TL

Bütçe gelirleri 121,1 milyar TL

Vergi gelirleri 98,6 milyar TL

Faiz hariç bütçe giderleri 108,9 milyar TL

(Ocak-Haziran 2010, Maliye Bakanlığı rakamlarıdır.)

ZAMAN