Bilindiği üzere, ortak sayısı yirmi ve yirmiden aşağı olan limited şirketlerin kanunen zorunlu organları, ortaklar genel kurulu ve müdür/müdürlerden ibarettir (TTK md. 536, 540).

Ortak sayısı yirmiyi aşan limited şirketlerde ise, sayılanlara ilave olarak bir veya birden fazla denetçinin de (murakıp) bulunması gerekmektedir(1)(TTK md. 548). Limited şirketin, kanunen zorunlu organlarından birinin mevcut olmaması ve uygun bir süre içerisinde bu eksikliklerin tamamlanmaması durumunda, ortaklardan birinin veya şirket alacaklısının talebi üzerine mahkeme şirketin feshine karar verir (TTK, md. 504/f.2).

Ortaklar genel kurulu, limited şirket ortaklarının, müdürlerin ve murakıpların tayini, azli, ibrası, safi kârın kullanımı, şirket sözleşmesinin değiştirilmesi gibi haklarını kullandıkları bir karar organıdır. Buna karşılık, uygulamada, konunun öneminin yeterince bilinmemesinin de etkisiyle, ortaklar genel kurulunun genelde toplanmadığı ya da yasal süre geçirildikten sonra toplandığı gözlenmektedir. Oysa, koşulların uygun olması durumunda, limited şirket ortaklar genel kurulunun toplanmadan karar alabilmesi dahi mümkündür. Dolayısıyla, bu çalışmamızda, limited şirket ortaklar genel kurulu esas noktaları itibariyle ele alınacak ve ortaklar genel kurulunun hangi hallerde toplantı yaparak, hangi hallerde de toplanmadan karar alabileceği mukayeseli olarak izah edilmeye çalışılacaktır.

II- ORTAKLAR GENEL KURUL TOPLANTISININ ZAMANI

Limited şirket ortaklar genel kurulu, anonim şirket genel kurulu gibi, olağan (adi) ve olağanüstü (fevkalade) olmak üzere iki şekilde toplanır. Olağan genel kurul toplantısının her hesap dönemi sonundan itibaren üç ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur (TTK md. 538/f.1). Olağanüstü genel kurul toplantısı ise, şirket sözleşmesi hükümlerince ve şirketin menfaatleri gerektirdiği durumlarda, her zaman için yapılabilir (TTK md. 538/f.1).

TTK, şirket esas sermayenin onda birini temsil eden ortağa veya ortaklara da (azlık), toplantının maksadını göstermek suretiyle, ortaklar genel kurulunun toplantıya çağırılmasını yazılı olarak şirket müdürlerinden talep etme hakkı tanınmaktadır. Müdürler bu talebi uygun bir müddet içinde yerine getirmedikleri takdirde mahkeme teklif sahiplerinin talebi üzerine olağan genel kurulun toplantıya çağırılmasına karar verebilir (TTK md. 538/f.2-3).

Ayrıca, anonim şirketlerde olduğu üzere, limited şirketlerde de davetsiz olarak ortaklar genel kurulu toplantısının yapılması mümkündür. Bu yönüyle, limited şirketlerde, bütün ortakların hazır bulunması ve aralarından hiçbirinin itirazda bulunmaması durumunda, toplantıya çağırma hakkındaki merasime riayet etmeksizin, ortaklar genel kurulu toplanıp karar alabilir (TTK md. 538/f.5).

III- ORTAKLAR GENEL KURULU KARARLARI

Toplantı yapılıp yapılmamasına göre, aşağıda iki başlık halinde ele alınmıştır.

A- ORTAKLAR GENEL KURULU KARARI ALABİLMEK İÇİN TOPLANTI YAPMASI ZORUNLU OLAN LİMİTED ŞİRKETLER

TTK, ortaklar genel kurulunun karar alma usulü konusunda ikili bir ayrıma gitmiştir. Ayrımın temelinde ise, ortak sayısı yatmaktadır. Buna göre, ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde, ortaklar genel kurulu, anonim şirket genel kurulunun tabi olduğu esaslara göre toplanacak ve karar alacaktır (TTK md. 536/f.1). Bu yönüyle, ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketler de, ortaklar genel kurulunu toplantıya davete ilişkin ilan, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’ nde, toplantıdan en az iki hafta önce ilan edilecektir. Ayrıca, toplantılara Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Komiseri davet edilecektir(2).

Bu örnekleri sayıca arttırmak mümkündür. Ancak, konumuz itibariyle, ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde, ortaklar genel kurulunun ancak toplantı yaparak karar alabileceğinin, toplantı yapmaksızın karar almanın mümkün olamayacağının belirtilmesi ile yetinilecektir.

B- ORTAKLAR GENEL KURULU TOPLANTISI YAPMAKSIZIN KARAR ALABİLECEK OLAN LİMİ-TED ŞİRKETLER

TTK’ nın 536. maddesinin ikinci fıkrası ile ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlere, ortaklarının yazılı oylarıyla genel kurul kararı alabilme olanağı tanınmıştır. Bu itibarla, ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde, toplantı yapılmaksızın, ortakların yazılı oyları ile ortaklar genel kurulu kararı alınması mümkündür. Ortakların yazılı oylarıyla alınan bu tür kararlara “sirküler tipi karar” da denilmektedir(3).

Ancak, hemen belirtelim ki, bu düzenlemenin, ortaklar genel kurulunun varlığına bir etkisi bulunmamaktadır. Yani, kararların toplantı yapılmaksızın yazılı oy vermek suretiyle alınması, ortaklar genel kurulunun bulunmadığı anlamına gelmemektedir. Gene, anılan düzenlemeden, ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde, ortaklar genel kurulunun toplantı yapamayacağı anlamı çıkarılmamalıdır. Zira, Kanun’ un bu düzenlemesi sadece ortak sayısı yirmi ve daha az olan şirketlere, formalitenin azaltılması yönünde tanınmış bir kolaylıktır. Yoksa, ortak sayısı yirmi ve daha aşağı olan limited şirketler de -isterse iki ortaktan oluşsun- ortaklar genel kurulunu toplayıp karar alabilirler. Uygulamada limited şirketlerin ağırlıklı bir kısmının ortak sayısının yirminin altında bulunduğu dikkate alındığında, bu düzenlemenin önemi ve usulüne uygun şekilde işletilmesi daha da önem kazanmaktadır.

IV- ORTAKLAR GENEL KURULUNUN GÜNDEMİ

Ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketler, TTK’ nın 536. maddesinin yollamasıyla, olağan olarak toplanan ortaklar genel kurullarında, TTK’ nın 369. maddesinde gösterilen gündemi görüşüp karara bağlarlar. Ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerin olağan genel kurul gündemleri konusunda ise iki farklı görüş vardır. POROY-TEKİNALP-ÇAMOĞLU, ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketler açısından, TTK’ nın 369. maddesinde gösterilen gündemi görüşüp karara bağlama yönünde bir zorunluluk bulunmadığını ileri sürmektedir(4). ERİŞ ise, ortak sayısına dayalı bir ayrıma gitmeyip, limited şirketlerin olağan genel kurullarının gündeminin TTK’ nın 369. maddesinde gösterilen biçimde olacağı yönünde görüş beyan etmiştir(5). Gene, ERİŞ’ e göre, limited şirket ortaklar genel kurulunda gündeme bağlılık ilkesi anonim şirketlerdeki gibidir(6). Olağanüstü genel kurul toplantısının ise kanunen belirtilmiş bir gündemi yoktur, gündemi toplantının gerekçesini teşkil eden hususlar oluşturacaktır.

V- ORTAKLAR GENEL KURULUNUN TOPLANTIYA VEYA KARAR ALMAYA DAVET EDİLMESİ

Olağan genel kurul toplantısına ya da karar almaya -ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde toplantı gerektirmeksizin yazılı olarak oy vermek suretiyle karar alınabilir- ilişkin davet, şirket sözleşmesinde gösterilen şekilde yapılır. Şirket sözleşmesinde bu hususta bir hüküm bulunmaması durumunda ise, toplantıya veya yazılı olarak oy vermeye davet, taahhütlü mektupla ve toplantıdan en az beş gün önce, gündemi bildirmek suretiyle yapılır (TTK, md. 538/f.4).

Ortaklar genel kurulunu olağanüstü toplantıya veya karar almaya davet etme ve gündemi belirleme görevi ise, kural olarak, şirket müdürüne veya müdürler kuruluna aittir. Bu itibarla, azlık, ortaklar genel kurulunu doğrudan toplantıya çağıramamakta, fakat çağrılmasını gerekçe göstererek isteyebilmektedir. Azlığın gösterdiği sebeplerin müdürlerce değerlendirilip olağanüstü toplantı için yeterli görülmemesi ve reddedilmesi durumunda ise, azlığın mahkemeye müracaat hakkı vardır.

Ancak, bütün ortakların hazır bulunması ve aralarından hiçbirinin itirazda bulunmaması durumunda, toplantıya çağırma hakkındaki merasime riayet etmeksizin, yani ortaklara davet gönderilmeksizin, ortaklar genel kurulu toplanıp karar alabilir (TTK md. 538/f.5).

VI- ÖZET VE SONUÇ

Limited şirketlerde ortaklar genel kurulu, olağan ve olağanüstü olmak üzere iki şekilde toplanır. Olağan genel kurul toplantısının her hesap dönemi sonundan itibaren üç ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur. Olağanüstü genel kurul toplantısı ise, şirket sözleşmesi hükümlerince ve şirketin menfaatleri gerektirdiği durumlarda, her zaman için yapılabilir. Ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde, ortaklar genel kurulu, anonim şirket genel kurulunun tabi olduğu esaslara göre toplanır ve karar alır. Bu yönüyle, ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde, ortaklar genel kurulunun toplantı yapmaksızın karar alması mümkün değildir.

Ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde ise, ortaklar genel kurulu, toplanmaksızın, ortakların yazılı oyları ile karar alabilir. Ancak, Kanun’ un bu düzenlemesi, ortak sayısı yirmi ve daha az olan şirketlere yönelik bir kolaylık amacı taşımaktadır. Yoksa, bu limited şirketlerin ortaklar genel kurulunu toplayıp karar almalarının önünde bir engel bulunmamaktadır. Bununla birlikte, toplantı yapmaksızın yazılı oy vermek suretiyle karar alma usulüne başvurulmasında, Kanun’ un aradığı, davet ve karar yetersayıları başta olmak üzere, tüm koşulların yerine getirilmesine riayet edilmesi gözden kaçırılmamalıdır. Zira, Kanun’ un tanıdığı bu kolaylık, ortaklar genel kurulu kararlarının alelade bir şekilde alınması manasına gelmemekte olup, usule uyulmadan alınan kararların her zaman için uyuşmazlık konusu olabileceği hatırdan çıkarılmamalıdır.

Soner ALTAŞ*
Yaklaşım

* Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müfettişi

(●) Bu çalışmada belirtilen görüşler yazarına ait olup, çalıştığı Kurumunu bağlamaz.

(1) TTK gereği ortak sayısı yirmiye kadar olan limited şirketlerde denetçi bulunması zorunlu değil ise de, bu ortaklık yapısındaki limited şirketlerde bir denetçinin ya da denetleme organının oluşturulmasına yasal bir engel bulunmamaktadır.
(2) 07.08.1996 tarih ve 22720 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Sermaye Şirketlerinin Genel Kurul Toplantıları ve Bu Toplantılarda Bulunacak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Komiserleri Hakkında Yönetmelik, md. 8, 12
(3) Gönen ERİŞ, Türk Ticaret Kanunu, Ticari İşletme ve Şirketler, II. Baskı, En-Kay Yayınevi, Adana 1992, s. 1559
(4) Reha POROY - Ünal TEKİNALP - Ersin ÇAMOĞLU, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 10. Tıpkı Basım, Arıkan Yayınevi, İstanbul 2005, s. 923
(5) ERİŞ, age, s. 1558
(6) ERİŞ, age, s. 1558