İktisadi işletmeye dahil bulunan gayrimenkullerin, normal bakım, onarım ve temizleme giderleri maliyet bedeline eklenmez.

Normal bakım, onarım ve temizleme giderleri dışında kalan ve gayrimenkulü genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı olarak artırmak maksadıyla yapılan giderler ise, gayrimenkulun maliyetine eklenerek amortisman yoluyla itfa edilmelidir. 272'nci maddenin ikinci fıkrasında bu tür giderlere örnek olarak aşağıdaki giderler gösterilmiştir.

• Bir geminin iktisap tarihindeki süratini fazlalaştırmak, yolcu ve eşya yükleme ve barındırma tertibatını genişletmek veya değiştirmek suretiyle iktisadi kıymetini devamlı olarak artıran giderler,

• Bir motorlu kara nakil vasıtasının kasa veya motorunun yenisi ile değiştirilmesi veya alımında mevcut olmayan yeni bir tertibatın eklenmesi için yapılan giderler.

Buna göre, aşağıda belirtilen niteliklerden birini taşıyan giderlerin gayrimenkullerin maliyetine eklenmesi gerekir.

1—gayrimenkulün kullanma ömrünü uzatmak,

2—gayrimenkulün kullanma ömrünü uzatmamakla birlikte bu süre içerisinde sağlayacağı yararı artırmak,

3—gayrimenkule iktisap tarihinde var olmayan bir ilave yapmak.

Belirtilen bu niteliklere sahip giderler kira ile tutulmuş gayrimenkullere ilişkin olarak yapılmışsa, bu giderler özel maliyet bedeli olarak değerlenmelidir. Özel maliyet bedeline ilişkin ayrıntılı açıklamalar takip eden bölümdedir.

Gayrimenkuller için yapılan giderler hem tamir, hem de kıymet artırıcı giderlerden oluştuğu takdirde, bu giderlerden maliyet bedeline eklenecek kısmın ayrıca gösterilmesi mecburidir.

Konuya ilişkin Danıştay Kararları

• "Fabrika binası inşaatı ve demirbaşlarla ilgili masraflar iktisadi kıymeti artırıcı nitelikte olduğundan doğrudan gider yazılamaz." (Dnş. 4. D., 12.6.1978 T., E. 1977/2571, K. 1978/2053)

• "Makinalar ve tesisat için alınan, makina aksamı, sanayi rulmanı, konik ve torna için yapılan giderler normal tamir ve bakım gideri olmadığından amortismana tabi tutulması gerekir." (Dnş. 4. D., 17.1.1979 T., E. 1978/1305, K. 1979/181)

• Makinalar ve tesisat için alınan, makina aksamı, sanayi rulmanı, konik ve torna için yapılan giderler normal tamir ve bakım gideri olmadığından amortismana tabi tutulması gerekir. (Dnş. 4.D. Tarih 17.1.1979  Esas No: 1978 Karar No: 1979/181).

• Fabrika binası inşaatı ve demirbaşlarla ilgili masraflar iktisadi kıymeti artırıcı nitelikte olduğundan gider yazılamaz. (Dnş. 4.D. Tarih 12.6.1978 Esas No: 1977/2571 Karar No: 1978/2053).

• İşletmenin satın aldığı gayrimenkul için özel maliyet bedeli uygulanamaz. (Dnş. 4.D. Tarih 8.6.1978 Esas No: 1978/408 Karar No: 1978/1963).

• Amorti edilmiş arabaya yapılan ve iktisadi değeri artıran giderlerin amortismana tabi tutulması gerekir. (Dnş. 4.D. Tarih: 4.12.1975 Esas No: 1975/1417 Karar No: 1975/3187).