Gelir Vergisi Kanunu'nun 15. maddesine göre Yabancı Devletlerin Türkiye'de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları (fahri konsoloslar hariç) ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o memleketin uyrukluğunda bulunan memurları, ...

... Türkiye'de resmi bir görevle memur edilenler bu sıfatlarından dolayı ve karşılıklı olmak şartıyla Gelir Vergisinden muaftırlar.

Madde hükmüne göre diplomat muaflığı olarak adlandırılan bu muaflıktan yabancı devletlerin Türkiye'de bulunan aşağıdaki memurları yararlanabilecektir.

    * Elçiler,

    * Maslahatgüzarlar,

    * Konsoloslar (fahri konsoloslar hariçtir),

    * Elçilik ve konsolosluk memurları (elçilik ve konsolosluğun mensup olduğu devletin uyrukluğunda bulunmak kayıt ve şartiyle),

    * Türkiye'de resmi bir göreve tayin edilenler

Mahiyetleri beş grupta tespit edilen bu yabancı devlet memurlarının muaflıktan yararlanabilmeleri, münhasıran kanunda belirtilen sıfatları taşımalarına ve aynı sıfatı taşıyan Türk memurlarının da bu memleketlerde karşılıklı olarak Gelir Vergisine veya benzeri bir vergiye tabi tutulmamalarına bağlıdır.

Maddede, münhasıran diplomat muaflığından faydalanacak yabancı devlet memurları sayılmış ve bunların bu sıfatları dolayısıyla ve karşılıklı olmak şartıyla muaflıktan faydalanabilecekleri belirtilmiştir. Bu itibarla ilk nazarda bu memurların eş ve çocuklarının muaflıktan istifade etmelerine kanunen imkân yok gibi görünmektedir.

Ancak elçilik, maslahatgüzarlık ve konsoloslukların temsil salâhiyetini taşıyan memurlarıyla, resmi ve siyasi heyetlere iştirak eden yabancı Devlet memurlarının eş ve çocuklarını da kendilerinden ayrı mütalâa etmeye, devletlerarası münasebetlerin mahiyet ve icapları imkân vermez. Ve buna muhalif hareket, devletler umumî hukuk kaidelerine de aykırı düşer. Bu bakımdan diplomat muaflığının, bu muaflıktan istifade edenlerin eş ve küçük çocuklarına da şamil olduğunu kabul etmek ve tatbikatta buna göre, hareket etmek kanun vazının maksadına daha uygun olacaktır.

Bunun yanısıra G.V.K.'nun 15. maddesinin son fıkrasında diplomat muaflığının menkul sermaye iradı üzerinden tevkif suretiyle alınan vergiye şümulü olmadığı hüküm altına alınmıştır.

Nexia