Emsal bedeli, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir.

Emsal bedeli sıra ile, aşağıdaki esaslara göre tayin olunur:

Birinci sıra: (Ortalama fiyat esasi) Ayni cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir evvelki veya bir daha evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan "Ortalama satış fiyatı" ile hesaplanır. Bu esasin uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malin miktarına nazaran %25'ten az olmaması gerekir.

İkinci sıra: (Maliyet bedeli esasi) Emsal bedeli belli edilecek malin, maliyet bedeli bilinir veya çıkarılması mümkün olursu, bu takdirde mükellef bu maliyet bedeline, toptan satışlar için %5, perakende satışlar için %10 ilâve etmek suretiyle emsal bedelini bizzat belli eder.

Üçüncü sıra: (Takdir esasi) Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilemeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edilir. Takdirler, maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle yapılır. Takdir edilen bedellere mükelleflerin vergi mahkemesinde dava açma hakki mahfuzdur. Ancak, dava açılması verginin tahakkuk ve tahsilini durdurmaz.

Emsal bedelinin mükellef tarafından bizzat hesaplandığı hallerde, bu hesaplara ait kayıt ve cetveller ispat edici kağıtlar olarak muhafaza edilir.

Yukarıdaki esaslarla mukayyet olmaksızın kaza mercilerinin re’sen biçtikleri değerler ile ziraî kazanç ölçülerini tespit eden ka­rarnamelerde yer alan unsurlar emsal bedeli yerine geçer.

Ücretle yapılan imalâtta ücretin gerçek miktarının bilinme­mesi veya doğru olarak tayin edilememesi hallerinde tespit edilecek emsal ücret de ayni esaslara göre tayin olunur.

Nexia