Bilindiği üzere geçici vergi; gerçek usulde vergilendirilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanarak ödenen bir peşin vergi uygulamasıdır.

Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisi mükellefleri cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere geçici vergi ödemek zorundadırlar.

Adi ortaklıklar, kollektif şirketler ve adi komandit şirketler ise ortaklık olarak gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmadıklarından geçici vergi mükellefi değillerdir. Ancak adi ortaklıklar ile kollektif şirketlerde ortakların, komandit şirketlerde komandite ortakların elde ettikleri kazançlar geçici verginin konusuna girmektedir.

Geçici vergi konusundaki bu kısa bilgiden sonra geçici vergi döneminde indirilecek bağış ve yardımlar konusuna geçebiliriz.

1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğine göre; genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının %5’ine kadar olan kısmı, kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.

Matrahtan indirilmesi için bağış ve yardımın;

- Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere,

Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılması,

- Makbuz karşılığı olması,

- Karşılıksız yapılması,

- Sadece ilgili dönem kazancından indirilmesi beyannamede ayrıca gösterilmesi gerekir.

İndirilemeyen kısım diğer yıla nakledilemez.

Kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımların tutarı, o yıla ait kurum kazancının %5’i (kalkınmada öncelikli yörelerde %10) ile sınırlıdır.

İndirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki [Ticari bilanço kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutardır.

Bağış ve yardım indiriminin zarar artırıcı bir yönü yoktur bir diğer ifade ile bağış ve yardım indiriminden ancak dönem kazancının oluşması halinde yararlanılabilecektir. Dönem kazancının bulunmaması halinde bağış ve yardım indiriminden faydalanılması mümkün değildir.

Örneğin: X A.Ş.nin 2009 yılı toplam geliri 250.000,-TL olup aynı zamanda 2008 yılından devreden 50.000,-YTL tutarında zararı bulunmaktadır. X A.Ş.’nin 2009 yılında indirebileceği bağış ve yardım tutarı; 2008 yılı gelirinden geçmiş yıl zararları düşüldükten sonra kalan (250.000,-TL -50.000,- YTL=) 200.000,-TL’nin %5’i (200.000,- x 0,05=) 10.000,-TL olacaktır.

Bu durumda X A.Ş.nin toplam gelirinden, zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra bulunan tutar bağış ve yardım tutarının tespitinde esas alınan tutar olacaktır.

Didem GEÇİM, Denetçi Yardımcısı
Yöntem YMM A.Ş.