6009 Sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 1 Ağustos 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Sözü geçen Kanun’un 5. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun yatırım indirimi ile ilgili hükümlerin yer aldığı geçici 69. maddesinde değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerle ilgili olarak yapılan açıklama ve değerlendirmelerimiz 

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanarak Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere 29 Eylül 2010 tarihinde Başbakanlığa gönderilen 276 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde (Taslak), 6009 Sayılı Kanun ile yatırım indirimi uygulamasında yapılan değişiklikler hakkında aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

Ayrıca yatırım indirimi istisnasını düzenleyen GVK 19. madde hükmünün 01.01.2006 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılan düzenlemenin yürürlük tarihini 8 Nisan 2006 olarak değişmesi sonucunu doğuran Anayasa Mahkemesi kararının uygulanmasına ilişkin açıklamalar da bu tebliğde yer almaktadır.

I. Yatırım indirimi istisnasına konu yatırım harcamaları

6009 Sayılı Kanun’la Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 69. maddesinde yapılan değişiklik sonrasında, yatırım indirimi istisnasına konu harcamalara ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.

A. 31 Aralık 2005 tarihi itibarıyla mevcut olup devreden yatırım indirimi istisnası

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle mevcut olup, kazancın yetersiz olması nedeniyle indiremedikleri devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarını (2006, 2007 ve 2008 yıllarında yararlandıkları tutarlardan kalan kısmı), endekslenmiş değerleri ile birlikte 2010 ve müteakip yıllarda elde ettikleri kazançlarından indirebileceklerdir.

B. 1 Ocak 2006 tarihinden sonra yapılan yatırımlar için yatırım indirimi istisnası

1. 24 Nisan 2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırımlar için yatırım indirimi istisnası uygulaması

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri,

- 24 Nisan 2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında, Gelir Vergisi Kanunu’nun 4842 sayılı Kanun’la yürürlükten kaldırılmadan önceki ek 1-6. maddeleri çerçevesinde başlanılmış yatırımları için, belge kapsamında 1 Ocak 2006 tarihinden sonra yapmış oldukları yatırım harcamaları dolayısıyla 31 Aralık 2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarından, 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla mevcut olup kazancın yetersizliği nedeniyle indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarları ile

- Bu yatırımlar kapsamında olup halen devam eden yatırım harcamaları dolayısıyla 31 Aralık 2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını

endekslenmiş değerleri ile birlikte 2010 ve müteakip yıllarda elde ettikleri kazançlarından indirebileceklerdir.

2. Gelir Vergisi Kanunu’nun mülga 19. maddesi kapsamında yapılan yatırımlar için yatırım indirimi istisnası uygulaması

- Gelir Vergisi Kanununun mülga 19. maddesi kapsamında 1 Ocak 2006 tarihinden önce yatırıma başladığını belgeleyen gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, komple ya da entegre tesisler gibi tamamlanması belli bir süreci gerektiren yatırımlar ile ilgili ve bu yatırımlarla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip bu tarihten sonra yaptıkları yatırım harcamaları için, 31 Aralık 2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri çerçevesinde hesapladıkları yatırım indirimi istisnası tutarlarından 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla mevcut olup kazancın yetersizliği nedeniyle indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarları ile

- Bu yatırımlar kapsamında olup bu yatırımlarla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip halen devam eden yatırım harcamaları dolayısıyla 31 Aralık 2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını

endekslenmiş değerleri ile birlikte 2010 ve müteakip yıllarda elde ettikleri kazançlarından indirebileceklerdir.

C. 1 Ocak 2006 - 8 Nisan 2006 tarihleri arasında yeni başlamış yatırımların durumu

Anayasa Mahkemesinin 15 Ekim 2009 tarihli ve 2006/95 Esas, 2009/144 Karar sayılı kararıyla, 5479 sayılı Kanun’un 15. maddesinin (2) numaralı bendindeki “2” rakamı iptal edilmiş bulunmaktadır.

Bu çerçevede, 1 Ocak 2006 - 8 Nisan 2006tarihleri arasında Gelir Vergisi Kanunu’nun mülga 19. maddesi kapsamında yeni başlayan ve bu tarihler arasında yapılan yatırımlar nedeniyle hesaplanan yatırım indirimi tutarları da yatırım indirimi istisnasından yararlanabilecektir. Bu kapsamda olan yatırım harcamaları nedeniyle hesaplanan yatırım indirimi istisnası tutarlarının, ilgili dönemlerde kazancın bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, 2010 hesap döneminden itibaren endekslenmiş değerleri ile birlikte indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Ancak, 8 Nisan 2006tarihinden sonra yeni başlayan yatırımlar nedeniyle yapılan harcamaların ya da 1 Ocak 2006 - 8 Nisan 2006tarihinde başlamakla birlikte bu süre içinde tamamlanmayıp devam eden yatırımlar için 8 Nisan 2006tarihinden sonra yapılan harcamaların, yatırım indiriminden yararlanması mümkün değildir.

II. Yatırım indirimi istisnası uygulaması

A. İndirime konu yatırım indirimi istisnasının hesaplanması

Yatırım indirimi tutarları, 31 Aralık 2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri (Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 61. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi oranına ilişkin hüküm dâhil) çerçevesinde 2010 ve müteakip yılların kazançlarından indirilebilecektir.

Şu kadar ki, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın % 25’ini aşamayacaktır. İlgili dönemde yatırım indirimi istisnası uygulanacak kazanç ise yatırım indirimi uygulanmadan önceki zarar mahsubu ile tüm indirim ve istisnalar düşüldükten sonraki tutar olacaktır.

B. Yatırım indirimi istisnası uygulayan mükelleflerin kazançlarına uygulanacak vergi oranı

İlgili dönemler itibarıyla yatırım indirimi istisnası uygulayan mükelleflerin, istisna uygulaması sonucu kalan kazançları üzerinden yürürlükteki vergi oranına göre vergi hesaplanacaktır.

Dolayısıyla, yatırım indirimi istisnası uygulaması sonucunda kalan kazanç tutarına gelir vergisi mükellefleri, yatırım indirimi istisnası uygulayacakları dönemde yürürlükte bulunan vergi tarifesini; kurumlar vergisi mükellefleri ise Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde yer alan % 20 kurumlar vergisi oranını uygulamak suretiyle yatırım indirimi istisnasından yararlandıkları dönemlere ait gelir veya kurumlar vergilerini hesaplayacaklardır.

Diğer taraftan, 24 Nisan 2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında Gelir Vergisi Kanununun 4842 sayılı Kanun’la yürürlükten kaldırılmadan önceki ek 1-6. maddeleri çerçevesinde yapılan yatırımlar için yatırım indirimi istisnasından yararlanılması  halinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 61. maddesi uyarınca yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın % 19,8 oranında vergi kesintisi yapılacaktır.

III. 2010 hesap dönemi I. ve II. geçici vergi dönemlerinde uygulanan yatırım indirimi istisnası sonucunda yapılacak işlemler

Anayasa Mahkemesi’nce verilen 15 Ekim 2009 tarihli ve 2006/95 Esas, 2009/144 Karar sayılı karar sonrasında, 2010 hesap döneminin I. ve II. geçici vergi dönemlerinde yatırım indirimi istisnasından yararlanan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, geçici vergi beyannamelerinde beyan etmiş oldukları kazançlarının tamamı üzerinden yatırım indirimi istisnasından yararlanıp, istisna uygulaması sonucunda kalan kazanç tutarı üzerinden ise 31 Aralık 2005 tarihinde yürürlükte bulunan vergi oranları üzerinden vergilendirilmiş bulunmaktadırlar.

Anılan dönemlerde bu şekilde yatırım indirimi istisnasından yararlanan mükelleflerin ilgili geçici vergi beyanlarını düzeltmeleri söz konusu değildir. Söz konusu mükellefler, 2010 hesap döneminin III. geçici vergi dönemiyle birlikte, bu dönemde beyan etmiş oldukları kazançları üzerinden yatırım indirimi istisnasından yararlanabileceklerdir.

IV. Kazancın bulunmasına rağmen herhangi bir dönemde yatırım indirimi istisnasından yararlanılmaması durumu

Yatırım indirimi istisnasından, kazancın elverişli olduğu yılda yararlanılabilmekte, ilgili yıl kazancı elverişli olduğu halde yatırım indirimi istisnasından yararlanılmaması halinde, mükelleflerce yararlanılmayan bu indirim tutarlarının daha sonraki yıllara ait kazançlardan indirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Bu nedenle, mükelleflerin önceki yıllarda (2006, 2007 ve 2008) kendi istekleriyle yararlanmadıkları yatırım indirimi istisnası tutarlarını, yatırım indirimi uygulamasının tercih edildiği diğer yıllarda indirim konusu yapabilmeleri mümkün değildir. Kazanç yetersizliği nedeniyle indirimi fiilen mümkün olmayan kısmın ise müteakip dönemlerde indirilebileceği tabiidir.

Ancak, 2009 hesap dönemine ilişkin olarak kazanç beyan etmekle birlikte önceki yıllardan devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarından yararlanamayan mükelleflerin, bu kazanç tutarlarına isabet eden

yatırım indirimi tutarlarını, endekslenmiş değerleri ile birlikte daha sonraki dönemlerin kazançlarından indirebilmeleri mümkün bulunmaktadır.

Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No:276)