Skip to content

Narrow screen resolution Wide screen resolution Auto adjust screen size Increase font size Decrease font size Default font size default color brick color green color
Yanlış veya Yersiz Tahsil Edilen Primlerin Sigortalılara ve İşverenlere İadesi PDF Yazdır e-Posta
22 Ekim 2010

Image

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 89. maddesinin üçüncü fıkrasında, yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primlerin, alındıkları tarihten on yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara veya genel sağlık sigortalılarına veya hak sahiplerine kanuni faizi ile birlikte geri verileceği, kanunî faizin, primin Kurum'a yatırıldığı tarihi takip eden aybaşından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanacağı, ancak Borçlar Kanunu'nun 65. maddesi hükmünün saklı olduğu öngörülmüştür.

I- GİRİŞ

Diğer taraftan, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun 49. maddesinde, işsizlik sigortası primleri ile ilgili olarak, 5510 sayılı Kanun'un 80, 82, 86, 88, 89, 90, 91, 93 ve 100. madde hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla, yanlış veya yersiz olarak tahsil edilmiş işsizlik sigortası primlerinin iadesine ilişkin işlemler de, 5510 sayılı Kanun'un 89. madde hükmüne istinaden sigorta primlerinin iadesine ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde yapılmaktadır.

II- YANLIŞ VEYA YERSİZ TAHSİL EDİLMİŞ PRİMLERİN İADESİ

Yanlış veya yersiz olarak tahsil edilmiş olan primler, tahsil edildiği tarihten itibaren on yıllık süre geçmemiş ise, talepleri halinde sigortalılara ve işverenlere hissesi oranında iade edilmektedir. Ancak söz konusu primlerin ilgililere iade edilebilmesi için,

- Primlerin tahsil edildiği tarihten talep tarihine kadar 10 yıllık sürenin geçmemiş olması,

- İşyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi'ne talepte bulunulması gerekmektedir.

Diğer taraftan, mülga 506 sayılı Kanun'un 84. maddesinde, yanlış veya yersiz olarak alınmış olan primlerin iadesinde yalnızca işveren hissesine kanuni faiz ödeneceği öngörüldüğünden, yanlış veya yersiz ödenen primlerin iadesi sırasında, kanuni faizin ne şekilde hesaplanacağı, primin 01.10.2008 öncesinde veya sonrasında tahsil edilmesine göre farklılık göstermektedir.

A- 01.10.2008 VE SONRASINDA TAHSİL EDİLEN PRİMLERİN İADESİ

Yanlış veya yersiz olarak 01.10.2008 veya sonrasında tahsil edilmiş olan primlerin iadesi sırasında ödenecek kanuni faiz, primin Sosyal Güvenlik Kurumu'na yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanmaktadır.

Ayrıca, ödeme tarihi 01.10.2008 ve sonrası olan primlerin iadesi sırasında, hem sigortalı hissesi için, hem de işveren hissesi için kanuni faiz ödenmektedir.

B- 30.09.2008 VE ÖNCESİNDE TAHSİL EDİLEN PRİMLERİN İADESİ

Mülga 506 sayılı Kanun'da yanlış veya yersiz tahsil edilen primlerin iadesi sırasında, yalnızca işveren hissesine kanuni faiz ödeneceği öngörüldüğünden, 30.09.2008 veya öncesinde tahsil edilmiş olan primlerin iadesi sırasında,

- Sigortalı hissesine, 01.10.2008 tarihinden iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için,

- İşveren hissesine ise, primin Kurum'a yatırıldığı tarihi takip eden aybaşından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için

kanuni faiz ödenmektedir.

C- GECİKME CEZASI VE GECİKME ZAMMI İLE VEYA TECİL FAİZİ İLE BİRLİKTE TAHSİL EDİLMİŞ PRİMLERİN İADESİ

Yanlış veya yersiz tahsil edilmesi nedeniyle iadesine karar verilen primlerin, yasal süresi dışında gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilmiş olması halinde, gecikme cezası ve gecikme zammının işveren tarafından ödenmiş olması nedeniyle, yanlış veya yersiz tahsil edilmiş prime ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammının tamamı, kanuni faizi ile birlikte işverene iade edilmektedir.

Diğer taraftan, primlerin 6183 sayılı Kanun'un 48. maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilerek ya da çeşitli kanunlar gereğince yeniden yapılandırılarak tahsil edilmiş olması halinde, yersiz tahsil edilen prime isabet eden faiz tutarı yine işverene iade edilmektedir.

III- YANLIŞ VEYA YERSİZ TAHSİL EDİLMİŞ PRİME İLİŞKİN KANUNİ FAİZİN HESAPLANMASI

Yanlış veya yersiz tahsil edilmiş primlerin ilgililere iadesi sırasında sigortalılara ve işverenlere ödenecek kanuni faiz;

Ana Para Tutarı x Faiz Oranı x Süre (Ay sayısı) / 1.200

formülü vasıtasıyla hesaplanmakta olup, yıllar itibariyle belirlenen kanuni faiz oranları aşağıda gösterilmiştir.

 

Tarih Aralığı

Yıllık Kanuni Faiz Oranı

19.12.1984 - 31.12.1997

% 30

01.01.1998 - 31.12.1999

% 50

01.01.2000 - 30.06.2002

% 60

01.07.2002 - 30.06.2003

% 55

01.07.2003 - 31.12.2003

% 50

01.01.2004 - 30.06.2004

% 43

01.07.2004 - 30.04.2005

% 38

01.05.2005 - 31.12.2005

% 12

01.01.2006 -

% 9

 

 

Örnek-1: Yersiz tahsil edilmiş olan primin,

Dönem

4/a Kapsamında Ödenen

İade Tarihi

2009/Ocak

Sigortalı His.

280,00 TL

İşveren His.

390,00 TL

Ödeme Tarihi

25.02.2009

Sigortalıya

10.08.2010

İşverene

16.12.2010

 

 

 

 

 

 

şeklinde olduğu varsayıldığında;

- Sigortalı hissesine isabet eden tutar, ödemenin yapıldığı tarihi takip eden ay başından (01.03.2009 tarihinden), iadenin yapıldığı ayın başına (31.07.2010 tarihine) kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir.

Bu durumda, sigortalıya;

01.03.2009 ila 31.07.2010 tarihleri arasında 280,00 x 9 x 17/1.200= 35,70 TL kanuni faiz olmak üzere,

Toplam = 280,00 + 35,70 = 315,70 TL iade edilecektir.

- İşveren hissesine isabet eden tutar ise, ödemenin yapıldığı tarihi takip eden ay başından (01.03.2009 tarihinden), iadenin yapıldığı ayın başına (30.11.2010 tarihine) kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir.

Bu durumda, işverene;

01.03.2009 ila 30.11.2010 tarihleri arasında 390,00 x 9 x 21/1.200 = 61,43 TL kanuni faiz olmak üzere,

Toplam = 390,00 + 61,43 = 451,43 TL iade edilecektir.

şeklinde olduğu varsayıldığında;

- Sigortalı hissesine isabet eden tutar, 5510 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten (01.10.2008 tarihinden), iadenin yapıldığı ayın başına (30.06.2010) tarihine kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir.

Bu durumda, sigortalıya;

01.10.2008 ' 30.06.2010 tarihleri arasında,

98,00 x 9 x 21/1.200 = 15,44 TL kanuni faiz olmak üzere,

98,00 + 15,44 = 113,44 TL iade edilecektir.

- İşveren hissesine isabet eden tutar ise, 01.05.2001 tarihinden 31.08.2010 tarihine kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir.

Bu durumda, işverene;

01.05.2001 - 30.06.2002 tarihleri arasında

136,50 x 60 x 14/1.200 = 95,55

01.07.2002 - 30.06.20.03 tarihleri arasında

136,50 x 55 x 12/1.200 = 75,08

01.07.2003 - 31.12.2003 tarihleri arasında

136,50 x 50 x 6/1.200 = 34,13

01.0.12004 - 30.0.62004 tarihleri arasında

136,50 x 43 x 6/1.200 = 29,35

01.07.2004 - 30..04.2005 tarihleri arasında

136,50 x 38 x 10/1.200 = 43,23

01.05.2005 - 31.12.2005 tarihleri arasında

136,50 x 12 x 8/1.200 = 10,92

01.0.2006 ve sonrası

136,50 x 9 x 56/1.200 = 57,33

Toplam

345,59 TL kanuni faiz olmak üzere,

136,50 + 345,59 = 482,09 TL iade edilecektir.

 

 

IV- KANUNİ FAİZ ÖDENMEKSİZİN İADE EDİLECEK PRİMLER

5510 sayılı Kanun'un 82. maddesinin dördüncü fıkrasına göre, sigortalıların, aynı sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birden fazla işte çalışması nedeniyle Kurum'a ödenen primler toplamının, prime esas kazanç üst sınırını aşması halinde, aşan kısmın tamamı, sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde hissesi oranında sigortalıya defaten geri ödenmekte, ancak geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmemektedir.

Dolayısıyla, aynı ayda Kanun'un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olarak birden fazla işyerinde çalışan sigortalıların, bu aydaki prime esas kazanç tutarları toplamının;

Prim Ödeme Gün Sayısı x Prime Esas Günlük Kazanç Üst Sınırı

formülü vasıtasıyla bulunan tutarı aşması halinde, üst sınırı aşan kısma isabet eden sigortalı hissesi, sigortalıya iade edilmektedir. Ancak, bu hesaplama sırasında, sigortalının ilgili aydaki prim gün sayısı toplamının 30 günü aşması halinde, prim ödeme gün sayısı 30 gün olarak dikkate alınmaktadır.

Üst sınırı aşan kazançların sigortalılara iadesi sırasında, kanuni faiz ödenmediği gibi söz konusu primlerin gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödenmiş olması halinde, sigortalı hissesine isabet eden gecikme cezası ve gecikme zammı da iade edilmemektedir.

Sigortalılarca üst sınırı aşan kazançların iadesi hususunda talepte bulunulması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu'nca Ek/İptal Prim Tahakkuk ve Hizmet Belgesi düzenlenmekte olup, işverenlerce iptal nitelikte aylık prim ve belgesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

V- YANLIŞ VEYA YERSİZ TAHSİL EDİLMİŞ İDARİ PARA CEZALARININ İADESİ

5510 sayılı Kanun'da, yanlış veya yersiz tahsil edilmiş idari para cezalarının iadesi sırasında kanuni faiz ödeneceğine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığından, Sosyal Güvenlik Kurumu'nca, yanlış veya yersiz tahsil edilmiş idari para cezaları, ayrıca kanuni faiz hesaplanmaksızın iade edilmektedir.

VI- SONUÇ

Yanlış veya yersiz tahsil edilmiş olan primler, işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi'ne başvuruda bulunmak kaydıyla, tahsil edildiği tarihten itibaren on yıllık süre geçmemiş ise, hisseleri oranında sigortalılara ve işverenlere kanuni faizi ile birlikte iade edilmektedir.         

Kanuni faiz, primin Kurum'a yatırıldığı tarihi takip eden ay­başından iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanmaktadır. Ancak, yanlış veya yersiz yapılan ödemenin 01.10.2008 tarihinden önce tahsil edilmiş olması halinde sigortalı hissesine isabet eden tutar kanuni faiz, 01.10.2008 tarihinden ödemenin yapılacağı ayın başına kadar geçen süreye ilişkin olarak ödenmektedir.

Eyüp Sabri DEMİRCİ*

Yaklaşım

*  Sosyal Güvenlik Kurumu, Prim Tahsilat Daire Başkanlığı, Şube Müdürü
 
[ Geri ]