Kurumumuza(1) yapılan hizmet bildirimlerinde, sigortalıların bir ay içinde tam çalışması ve buna göre ücret alması durumunda prim ödeme gün sayısı, ayın kaç gün olduğuna bakılmaksızın 30 gün üzerinden bildirilir. Ancak ay içinde çeşitli nedenlerle eksik çalışma söz konusuysa durum değişmekte ve bildirim yapılacak gün sayısı ilgili ayın kaç çektiğine göre hesap edilmektedir.

I- GİRİŞ

II- EKSİK GÜN BİLDİRİMİNDE NE DEĞİŞTİ?

5510 sayılı Kanun'un(3) 86. maddesine göre, ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların, otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerin işverence ilgili aya Ait Aylık Prim ve Hizmet Belgesine eklenerek ve Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin verilmesi gereken süre içinde Kurum'a ibrazı şarttır. Söz konusu bilgi ve belgelerin belirtilen süre içinde Kurum'a ibraz edilmemesi veya Kurum'ca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait Aylık Prim ve Hizmet Belgesi Kurum'ca re'sen düzenlenir ve muhteviyatı primler, bu Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.

SSİY ile yapılan değişiklikle ay içinde bazı işgünlerinde çalışmayan ve çalışmadıkları günler için de ücret almayan sigortalılar için çalışılmayan günlerin sebepleri ve bu sebepleri ispatlayan belgeleri ile birlikte artık eksik gün sayılarının bildirimi de istenilmeye başlanılmıştır. Mezkur Yönetmeliğin ekinde eksik gün bildirimine ilişkin bilgi formunun örneği (Ek-10) yer almakta ve yine aynı Yönetmeliğin 9 numaralı ekinde yer alan Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin arka sayfasında ise eksik gün nedenleri açıklanmış ve bu nedenlere numara verilmek suretiyle kodlanmıştır (Örnek; 01:İstirahat, 02:Ücretsiz İzin gibi). İşverenler, sistem üzerinden (e-Bildirge) eksik gün bildirimini bu belirtilen kodları ilgili haneye girerek yapmaktadırlar. Artık bu sebeplerle birlikte Kurum tarafından sistem üzerine eklenen yeni haneye; Eksik Gün Sayısı Hanesine de bilgi girişi yapılacaktır. Bu noktada önemli olan eksik günün doğru hesaplanmasıdır. Zira doğru sayı girilmediğinde sistem işlemi reddetmekte ve bildirim yapılamamış olmaktadır. Eksik gün hesabını örnekler üzerinden izah etmek yerinde olacaktır:

Örnek-1: 2010/08. ayda 8 gün istirahatli (raporlu) olan ve ayın kalan günlerinin tamamında çalışmış (hafta tatili ve yıllık ücretli izin süresi dışında), sigortalı için bildirilmesi gereken prim ödeme gün sayısı 23'tür. Şöyle ki; Ağustos ayı 31 gün olduğundan, 31'den eksik gün sayısı olan 8 çıkarıldığında prim ödeme gün sayısı 23 olarak bulunulacaktır. Dolayısıyla sisteme giriş yapılırken Eksik Gün Sebebi Hanesine 'istirahat' olduğundan 01 kodunun girilmesi, Eksik Gün Sayısının 8, Prim Ödeme Gün Sayısının ise 23 olarak girilmesi gerekmektedir.

İşlemin doğrusu bu olmakla birlikte bu konuda en çok hataya düşülen şekliyle yapılırsa yani Ağustos ayının 31 gün olduğu gözönüne alınmadan, genel kaideye göre 30 gün üzerinden hesap edilirse prim ödeme gün sayısı (30-8=22) yanlış bulunulacaktır. Bu yanlış hesap üzerinden sisteme giriş yapıldığında sistem uyarı mesajı verecek ve bildirim işlemini kaydetmeyecektir.

Örnek-2: 2010/08. ayda 1 gün istirahatlı (raporlu) olan ve ayın kalan günlerinin tamamında çalışmış (hafta tatili ve yıllık ücretli izin süresi dışında), sigortalı için bildirilmesi gereken prim ödeme gün sayısı 30 (31-1=30) dur.

31 çeken aylarda sigortalının sadece 1 gün eksik gününün bulunması durumunda prim ödeme gün sayısı 30 olduğundan prim ödeme gün sayısı 30 olarak sisteme girilecek, eksik gün sayısı ve nedeni girilmeyecektir. Eksik gün sayısı (1) ve/veya eksik gün sebebi girildiğinde bildirim işlemi sistem tarafından kabul edilmeyecek ve uyarı mesajı verilecektir. Dolayısıyla işverenlerin bu durumdaki sigortalıları için Eksik Gün Bildirim Formu (EK-10) düzenlemeleri gerekmemektedir.

Ancak sigortalının eksik gün sayısının 1 gün olduğu ay 31 değil de 28, 29 veya 30 çekmesi durumunda ilgili aydaki gün sayısından bir gün düşülmek suretiyle prim ödeme gün sayısı bulunacak ve ilgili haneye girilecektir. Bununla birlikte Eksik Gün Sayısı ve Sebebi de sisteme girilecektir. Aksi durumda sistem yapılan işlemi kabul etmeyecek ve uyarı mesajı verecektir. Ayrıca, işverenler bu durumdaki sigortalıları için Eksik Gün Bildirim Formunu düzenleyecek ve Eki belgelerini takip eden ayın 23'üne kadar Kurumumuza ibraz edeceklerdir.

III- SÖZ KONUSU DEĞİŞİKLİĞİN İŞVERENLERE FAYDASI

Yapılan son değişiklikle artık Eksik Gün Sebebi ile birlikte Eksik Gün Sayısının da bildirilecek ve yapılacak hatalı girişlerin sistem tarafından otomatik olarak görülerek bu hatalı girişlere müsaade edilmeyecektir.

Bu hatalardan dolayı; genellikle 31 çeken aylarda, eksik gün hesabının yanlış yapılması ve bu yanlış hesap üzerinden hizmetlerin bildirilmesi neticesinde geriye doğru düzenlenmek zorunda kalınan ve Kurum'ca re'sen düzenlenen Ek Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinden dolayı işverenler, idari para cezası yaptırımıyla karşı karşıya kalmaktaydılar. Yapılan değişiklikle artık yanlış bildirim mümkün olmadığından işverenler bu neviden basit hatalarla idari para cezasına maruz kalmaktan kurtulacaklardır.

IV- SONUÇ

Yapılan bu son değişiklikle 2010/07. aydan beri Eksik Gün Sayısı ile birlikte Eksik Gün Sayıları da sistem üzerinden bildirilmektedir ve sistem hatalı girişlere müsaade etmemektedir. Bu durum işverenler için bir nevi otokontrol imkanı sağlamakta ve basit hatalarla yapılan yanlış bildirimler neticesinde olması muhtemel mağduriyetlerin önüne geçilecektir.

Zafer KELEŞ*

Yaklaşım  

*  Kadıköy Sosyal Güvenlik Merkez Müdürü

(1) Bu makalede 'Kurum' ibaresinden Sosyal Güvenlik Kurumu kastedilmektedir.

(2) 12.05.2010 tarih ve 27579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

(3) 16.06.2006 tarih ve 26200 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.