Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir.

Damga Vergisinin mükellefi kimlerdir?

Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir.

Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder.

Yabancı memleketlerle Türkiyedeki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtların vergisini, Türkiyede bu kağıtları resmi dairelere ibraz eden, üzerlerinde devir veya ciro işlemleri yapanlar veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalananlar öderler. Ancak bunlardan ticari veya mütedavil kağıt mahiyetinde bulunanların vergisini, bunları en evvel satan veya kabul veya başka suretle kullanan kişiler öderler.

Damga Vergisine tabi kağıtların mahiyeti nasıl tespit edilir?

Bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı vergisi bulunur.

Kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılır.

Mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi alınır.

Hangi kâğıtlar damga vergisinden istisnadır?

Damga Vergisi Kanunu’nun 9’ncu maddesinde damga vergisinden istisna olan işlemler ayrıntıları ile belirlenmiştir. Bu düzenlemeler aşağıdaki başlıklar altında toplanmıştır:

I. Resmi işlerle ilgili kağıtlar:

II - Öğrenciler ve askerlerle ilgili kağıtlar:

III - İşçiler, çiftçiler ve göçmenlerle ilgili kağıtlar:

IV - Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar:

V - Kurumlarla ilgili kağıtlar:

Damga Vergisinde vergi nasıl alınır?

Damga Vergisi nisbi veya maktu olarak alınır.

Nisbi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır.

Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade eder.

Kağıt üzerinde yazılı meblağın başlangıçta hesaplanamaması, bazen kağıdın bütünüyle maktu vergiye tabi olmasına yol açabilir. Örneğin bir maden sahasından belli bir süreyle istihraç edilecek cevherin satışı ile ilgili bir sözleşmede, birim fiyat bulunsa bile, bir meblağ ulaşmak mümkün değildir. Çünkü öngörülen sürede ne kadar cevher istihraç edileceği bilinemez. Dolayısıyla bu hallerde maktu vergi alınması gündeme gelir.[1]

[1] Yılmaz Özbalcı, Damga Vergisi Kanunu Yorum ve Açklamaları, s.153

Damga vergisine tabi kâğıtların yabancı para üzerinden yapılması halinde damga vergisi matrahı nasıl belirlenir?

Damga Vergisi Kanunu nun 12 inci maddesinde, Damga Vergisine tabi kağıtlarda yazılı yabancı paraların Maliye Bakanlığınca tayin ve ilan edilecek fiyat üzerinden Türk parasına çevrilerek ona göre damga vergisi alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, döviz kurları ile otomatik uyumu sağlamak ve döviz kurlarında karışıklığı önlemek amacıyla 11/11/1980 tarih ve 17157 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 15 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde, vergiye tabi kağıtlarda yazılı yabancı paraların Türk parasına çevrilmesinde tebliğin ekini teşkil eden listedeki Türk parası karşılıklarının ( Döviz Satış Kurlarının ) esas alınacağı ve ayrıca tebliğe ekli listenin 1 ila 16 sıra numaralarında yazılı olan konvertibl paraların paritelerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde Bakanlığımızca tebliğ yapılması beklenmeksizin T.C. Merkez Bankasınca saptanarak duyurulan döviz satış kurlarının vergilemede esas alınacağı belirtilmiştir.

Bu nedenle, yabancı para tutarı üzerinden damga vergisi matrahının hesaplanmasında, düzenlenme tarihindeki T.C. Merkez Bankası cari döviz satış kurlarının esas alınması gerekmektedir.

Damga vergisinde ödeme şekilleri nelerdir?

Damga Vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir.

Bu ödeme şekillerinin hangi işlemler için ne suretle uygulanacağını tesbite Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Damga vergisi hangi hallerde basılı damga konulması şekliyle ödenir?

Aşağıda yazılı kağıtların damga vergisi pul yerine basılı damga konulması şekliyle de ödenebilir.

1. Makbuz ve ibra senetleri

2. Faturalar

3. Ulaştırma ile ilgili kağıtlar

4. Elektrik, havagazı, telefon ve su abonman mukavelenameleri

5. Maliye Bakanlığının müsaadesi alınmak şartiyle vergiye tabi diğer kağıtlar.

Maliye Bakanlığı yukarıda yazılı olanların ve diğer kağıtların vergisini basılı damga konulması şekliyle ödetmeye yetkilidir

Basılı damga konulacak kağıtların vergisi, yüzde beş noksanı ile peşin olarak ödenir.

Damga vergisi hangi hallerde makbuz verilmesi şekliyle ödenir?

Damga Vergisi Kanunu’nda gösterilen haller dışında Damga Vergisi makbuz karşılığında ödenir. 5281 sayılı Kanunla Damga Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yapılan değişiklik ile makbuz karşılığında ödeme şekli asıl ödeme usulü olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığı’na makbuz verilmesi şekliyle ödemeye ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi verilmiştir.

Makbuz karşılığı ödemelerde Damga Vergisi;

a) Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir.

b) (a) bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.

Maliye Bakanlığı, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye, lüzum göreceği işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin yukarıdaki sürelere bağlı kalmaksızın ve beyanname aranmaksızın kâğıdın düzenlenmesinden önce veya noterlerce işleme tâbi tutulması sırasında ödenmesi zorunluluğunu getirmeye, vergiyi işlem anında ilgili kamu kurum veya kuruluşuna makbuz karşılığı ödettirmeye yetkilidir."

Bu maddenin verdiği yetkiye istinaden Maliye Bakanlığı’nca, daha önce yayımlanan 16 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğinde sayılan ve daha sonra 32 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği ile eklemeler yapılan kurum ve kuruluşların sürekli Damga Vergisi mükellefiyeti devam etmektedir.

Bu kurum ve kuruluşların eskiden olduğu gibi damga vergisi defteri tutması ve bu defterleri notere veya ticaret sicil memurluğuna tasdik ettirmesi uygulamasına devam etmeleri gerekmektedir.

1. Katma bütçeli idareler
2. İl özel idareleri-belediyeler
3. Döner sermayeli kuruluşlar
4. Bankalar
5. Kamu iktisadi teşebbüsleri
6. Devlet ve kamu iktisadi teşebbüsleri iştirakleri
7. Özerk kuruluşlar
8. Diğer kamu kurumları
9. Anonim şirketler
10. 5422 sayılı kurumlar vergisi kanununa tabi diğer mükellefler
11. Kollektif ve adi komandit şirketler
12. 213 sayılı vergi usul kanunu hükümleri çerçevesinde bilanço esasına göre defter tutanlar
13. 213 sayılı vergi usul kanunu hükümleri çerçevesinde işletme hesabı esasına göre defter tutanlar

Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlardan 1-9 numaralılar dışında kalanların sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi ve defter tutmaları ihtiyaridir. Sürekli mükellefiyet tesis ettirmek istemeyen bu mükelleflerin, damga vergisine ilişkin kayıtlarını 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre tutmak zorunda oldukları defterlerinde ayrıntılı olarak göstermek şartı ile ayrıca damga vergisi defteri tutmalarına gerek bulunmamaktır.

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde 16 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği dışında kalan ve ihtiyarilik hakkını kullanarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeyen mükellefler, düzenledikleri veya taraf oldukları kağıtlara ilişkin damga vergilerini 488 sayılı Kanunun 22/b bendine göre kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde ilgili vergi dairesine damga vergisi beyannamesi ile bildirecek ve aynı süre içinde ödeyeceklerdir.

22.06.2006 tarihinde yayımlanan 46 Seri No’lu Damga Vergisi Genel Tebliği’ne göre; sürekli damga vergisi mükellefleri ile ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükelleflerin, kanuni süresi içinde beyan etmeleri gereken damga vergisi bulunmaması halinde, keyfiyeti bir yazı ile vergi dairesine bildirmeleri zorunluluğu kaldırılmıştır.

Damga vergisi hangi hallerde istihkaktan kesinti şekliyle ödenir?

Genel ve katma bütçeli dairelerle il özel idareleri ve belediyeler, bankalar, iktisadi kamu teşekkülleri ile bunların iştirakleri ve müesseseleri ve benzeri teşekkül, iştirak ve müesseselerin ödemelerinde kullanılan ve nispi vergiye tabi bulunan makbuzlarla bu mahiyetteki kağıtlara ait vergilerin,

a) Bu ödemelerin yapılması,

b) Avans suretiyle ödemelerde avansın itası,

Sırasında ilgili daire ve müesseseler tarafından istihkaklardan kesinti yapılması şekliyle ödenmesine Maliye Bakanlığınca izin verilebilir.

Maliye Bakanlığı lüzum gördüğü hallerde vergiyi istihkaktan kesinti yapılması şekliyle ödetmeye yetkilidir.

Genel bütçeli daireler dışında kalan ve istihkaktan kesinti yapmak durumunda bulunan daire ve müesseseler tarafından bir ay içinde kesilen Damga Vergisi, ertesi ayın 20 nci günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı yer vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve 26 ncı günü akşamına kadar yatırılır.

Damga vergisinde vergi ve cezalardan kim sorumludur?

Vergiye tabi kağıtların Damga Vergisinin ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları ibraz edenler sorumludur.

Birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması Damga Vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez. Damga Vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılı tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak bu kağıtlara ait verginin hiç ödenmemesi veya noksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın tamamından kişilerle birlikte kurumlar müteselsilen sorumludurlar.

22 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında bulunanlar, taraf oldukları işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin beyan ve ödenmesinden sorumludurlar. Verginin ödenmemesi veya noksan ödenmesi durumunda vergi, ceza ve ferileri, vergi için diğer işlem taraflarına rücu hakkı olmak üzere, bu fıkrada belirtilen kişilerden alınır.

Resmi daireler veya noterlerce düzenlenerek kişilere verilen veya dairede bırakılan ve Damga Vergisi hiç alınmayan veya noksan alınan kağıtların vergisi mükelleflere, cezası düzenleyenlere aittir.

Vergi ve ceza, vergi için mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları düzenleyenlerden alınır.

Yabancı memleketlerle Türkiyedeki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen ticari ve mütedavil kağıtların Damga Vergisi ve cezası, mükelleflerine rücu hakkı saklı bulunmak üzere hamillerinden alınır.

Damga vergisi ile ilgili özellik arz eden diğer hususlar nelerdir?

Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tespit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.

Noterler, damga vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kâğıtları vergi ve cezası ödenmedikçe tasdik edemezler veya bunların suretlerini çıkarıp veremezler.

Bu hükme aykırı olarak işlem yapılması halinde, mükellef hakkında Vergi Usul Kanunu hükümleri uygulanmakla birlikte, noterlerden de tasdik ettikleri veya üzerinde işlem yaptıkları her kâğıt için kanunen alınması gereken cezası ayrıca alınır.

Bankalar ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile iştirakleri, vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kağıtları, usulen vergi ve cezası ödenmedikçe işleme koyamazlar. Vergi ve cezası ödenmeden bu kağıtları işleme koyan ilgili banka ve kuruluşlardan, kağıdın mükelleflerinden alınacak ceza miktarınca ayrıca ceza alınır.

Vergi cezası alınması gereken kağıtların hamilleri tarafından terk edilmesi bu cezanın alınmasına mani değildir.

Birden fazla imzalı kâğıtlarda vergileme nasıl yapılır?

Kağıtlara konulan imzanın birden fazla olması verginin tekerrürünü gerektirmez. Ancak maktu vergiye tabi olup müteaddit kişilerin imzasını taşıyan makbuz ve ibra senetlerinin Damga Vergisi imza adedine göre alınır.

Nispi vergiye tabi ve birden fazla kişinin imzasını taşıyan makbuz ve ibra senetlerinde her imza sahibine ait olan hisse ayrıca belli edilmiş ise, vergi hisselere göre ayrı ayrı ödenir.

Şu kadar ki, bir resmi daire veya bir gerçek veya tüzel kişi adına kağıtlara konulan birden fazla imza bir imza hükmündedir. (DVK Md.7)

Bir kâğıtta birden fazla akit ve işlem bulunması durumunda vergileme nasıl yapılır?

kağıtta biribirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların herbirinden ayrı ayrı vergi alınır.

Bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde Damga Vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır.

Ancak bu akit ve işlemlere asıl işlemin akitlerinden başka bir şahsın eklenen akit ve işlemi de ayrıca vergiye tabidir. (DVK Md.6)

Birden fazla nüsha olması halinde vergileme nasıl yapılır?

Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshası ayrı ayrı aynı miktar veya nispette Damga Vergisine tabidir. Şu kadar ki, poliçe ve emre yazılı ticari senetlerin yalnız tedavüle çıkarılan nüshaları vergiye tabi tutulur. (DVK Md.5)

Nexia