1.     Yasal düzenleme

Pasaport Kanunu’nun 22. maddesi hükümleri çerçevesinde, kesinleşmiş ve teminata bağlanmamış vergi borcu belirlenen tutarı aşan borçluların yurt dışına çıkışlarının engellenmesi uygulamasına, anılan hükmün Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi ile son verilmişti. Söz konusu iptal kararı 8 Aralık 2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış ve yayım tarihinden başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesine hükmedilmişti.

Bunun üzerine 6 Haziran 2008 tarihli mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 5766 Sayılı Kanun’un 5. maddesi ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a eklenen 36/A maddesiyle yurtdışına çıkış yasağına ilişkin düzenleme söz konusu kanun kapsamına alınmıştı.

Bu hüküm uyarınca 100.000 TL’nin üzerinde teminat altına alınmamış borcu bulunan amme borçlusunun yurtdışına çıkışı alacaklı tahsil dairelerinin talebi üzerine ilgili makamlarca engellenmekteydi.

2. Anayasa değişikliği

6183 Sayılı Kanun’un yukarıda yer verilen 36/A maddesinde düzenlenmiş olan yurt dışı çıkış tahdidine ilişkin hükümlerin kaynağını oluşturan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın "e;Yerleşme ve seyahat hürriyeti"e; başlıklı 23. maddesinin 5. fıkrası 13 Mayıs 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5982 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un 3. maddesi ile değiştirilmiştir.

Söz konusu Anayasa değişikliği 12 Eylül 2010 tarihinde gerçekleştirilen halk oylaması sonuçlarının Resmi Gazete’de ilan edildiği 23 Eylül 2010 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

Bu değişiklik öncesinde 5. fıkra hükmü “Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, vatandaşlık ödevi ya da ceza soruşturması veya kovuşturması sebebiyle sınırlanabilir.”

şeklinde iken, 5982 Sayılı Kanun ile "e;Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hakim kararına bağlı olarak sınırlanabilir."e; şeklinde değiştirilmiştir.

3. Anayasa değişikliği çerçevesinde yurtdışına çıkış yasağı uygulaması

Anayasa’nın 23. maddesinde yapılan bu değişiklik çerçevesinde, 6183 Sayılı Kanun’un zımnen ilga olan (TDK: dolaylı olarak varlığı ortadan kalkan) 32/A maddesine ilişkin uygulamanın nasıl yapılacağı, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca hazırlanan Tahsilat İç Genelgesi’nde aşağıdaki şekilde açıklanmıştır.

Başkanlığın internet sitesinde (www.gib.gov.tr) 11 Ekim 2010 tarihinde yayınlanan 8 Ekim 2010 tarihli ve 2010/1 seri numaralı bu İç Genelge’de, Anayasa’nın 23. maddesinin yeni 5. fıkrası uyarınca, 6183 Sayılı Kanun’un 36/A madde hükmünün uygulama alanının kalmadığı belirtilmiştir.

Bu itibarla, alacaklı tahsil dairelerince 5982 Sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 23 Eylül 2010 tarihinden itibaren amme borçluları hakkında 6183 Sayılı Kanun’un 36/A maddesi gereğince yurt dışı çıkış tahdidi tatbik edilmeyecektir.

Diğer taraftan 23 Eylül 2010 tarihinden önce amme borçluları hakkında alacaklı tahsil dairelerinin talepleri üzerine 6183 Sayılı Kanun’un 36/A maddesi gereğince uygulanmış olan yurt dışı çıkış tahditleri ise borçluların ayrıca müracaatları aranmaksızın kaldırılacaktır. İç Genelge’de ayrıca bu hususta Maliye Bakanlığı tarafından İçişleri Bakanlığı'na bir yazı yazıldığı ve 6183 sayılı Kanun’un 36/A maddesi uyarınca uygulanmış tahditlerin Bakanlık kayıtlarından kaldırılmasının istendiği belirtilmektedir.

Bu nedenle, anılan madde hükmü uyarınca uygulanmış olan yurt dışı çıkış tahditleri ile ilgili olarak alacaklı tahsil dairelerince ayrıca bir işlem yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Ayrıca, haklarında 6183 Sayılı Kanun’un 36/A maddesi gereğince yurt dışı çıkış tahdidi uygulananlarca söz konusu işlemin iptaline yönelik olarak açılmış olan davalar, yurt dışı çıkış tahditlerinin mevcut hükmün zımnen ilga olması nedeniyle kaldırılması ile birlikte konusuz kalacaktır.

Dolayısıyla, konusuz kalan söz konusu iptal davalarının reddi ile yargılama giderleri ve vekâlet ücretlerinin karşı tarafa yükletilmesi talebini içeren beyan dilekçelerinin ilgili mahkemelere gönderilmesi gerekmektedir.E&Y

Tahsilat İç Genelgesi (2010/1)