Skip to content

Narrow screen resolution Wide screen resolution Auto adjust screen size Increase font size Decrease font size Default font size default color brick color green color
Yatırım İndirimi Uygulamasına İlişkin Örnek Uygulama PDF Yazdır e-Posta
20 Ekim 2010

Image

Anayasa Mahkemesinin 15/10/2009 tarihli ve 2006/95 Esas, 2009/144 sayılı iptal kararı sonrasında 6009 sayılı Kanun’un 5 inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu'nun yatırım indirimi istisnasına ilişkin geçici 69’uncu maddesinde bazı değişiklikler yapılmış

1. Giriş

Anayasa Mahkemesinin 15/10/2009 tarihli ve 2006/95 Esas, 2009/144 sayılı iptal kararı sonrasında 6009 sayılı Kanun’un 5 inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu'nun yatırım indirimi istisnasına ilişkin geçici 69’uncu maddesinde bazı değişiklikler yapılmış ve bu değişiklikler 276 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde açıklanmıştır.

Bu makalede, yaklaşan 3. Geçici Vergi Döneminde devreden yatırım indirim tutarlarının nasıl beyan edileceğini incelemeye çalışacağız. Ama öncesinde uygulamanın son hali hakkında aşağıda yer alan notları incelemeniz makalemizde yer alan örnek uygulamanın daha net hale gelebilmesi açısından faydalı olacaktır.

1. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2005 tarihi itibariyle mevcut olup, kazancın yetersiz olması nedeniyle indiremedikleri devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarını, 31/12/2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri çerçevesinde 2010 ve müteakip yılların kazançlarından indirilebilecektir.

2. Vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın %25’ini aşamayacaktır.

3. Yatırım indirimi istisnasından yararlanılması halinde kalan kazanca yürürlükteki vergi oranı (kurumlar vergisi mükellefleri için %20) uygulanacaktır.

4. 24/4/2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırımlar için yatırım indirimi istisnasından yararlanılması halinde, Gelir Vergisi Kanununun geçici 61’nci maddesi uyarınca yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın, dağıtılmasın %19,8 oranında vergi kesintisi yapılacaktır.

5. Mükelleflerin önceki yıllarda (2006, 2007 ve 2008) kendi istekleriyle yararlanmadıkları yatırım indirimi istisnası tutarlarını, yatırım indirimi uygulamasının tercih edildiği diğer yıllarda indirim konusu yapabilmeleri mümkün değildir. Kazanç yetersizliği nedeniyle indirimi fiilen mümkün olmayan kısım ise devam eden dönemlerde indirilebilecektir.

6. 2009 hesap dönemine ilişkin olarak kazanç beyan etmekle birlikte önceki yıllardan devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarından yararlanamayan mükelleflerin, bu kazanç tutarlarına isabet eden yatırım indirimi tutarlarını, endekslenmiş değerleri ile birlikte daha sonraki dönemlerin kazançlarından indirebilecektir.

7. 1/1/2006-8/4/2006 tarihleri arasında Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamında yeni başlayan ve bu tarihler arasında yapılan yatırımlar nedeniyle hesaplanan yatırım indirimi tutarları da yatırım indirimi istisnasından yararlanabileceği, bu kapsamda olan yatırım harcamaları nedeniyle hesaplanan yatırım indirimi istisnası tutarlarının, ilgili dönemlerde kazancın bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, 2010 hesap döneminden itibaren endekslenmiş değerleri ile birlikte indirim konusu yapılabilecektir.

8. 2010 hesap dönemi I. ve II. geçici vergi dönemlerinde beyan etmiş oldukları kazançlarının tamamı üzerinden yatırım indirimi istisnasından yararlanan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin ilgili geçici vergi beyanlarını düzeltmeleri gerekmemektedir.

Ayrıca yatırım indirimi uygulaması için GVK/23 Yatırım İndirimi 3, GVK/22 Yatırım İndirimi 2, GVK/1 Yatırım İndirimi 1 sayılı sirküleri dikkate almanızı öneririz.

Konuya ilişkin aşağıda yer alan örneği inceleyebilirsiniz.

2. Örnek Uygulama

ABC firmasının 2010 yılı mali bilgileri aşağıdaki gibidir

Ticari Kazanç

52.500.000,00 TL

KKEG

2.500.000,00 TL

Geçmiş yıl zararları

20.000.000,00 TL

İştirak kazancı istisnası

5.000.000,00 TL

Yatırım İndirimi Tutar Bilgileri

Yatırım İndirimi Türü

Devreden Yatırım İndirimi

 

 

24.04.2003 öncesi (Mülga Ek1-6 / yeniden değerleme)

2.000.000,00 TL

 

24.04.2003 sonrası (GVK Mülga 19 / ÜFE )

25.000.000,00 TL

 

Genel Toplamlar

27.000.000,00 TL

 

3. Geçici Vergi Döneminde firmanın yararlanabileceği en yüksek yatırım indirimi tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.

Ticari Kazanç (+)

52.500.000,00 TL

KKEG (+)

2.500.000,00 TL

Geçmiş yıl zararları (-)

20.000.000,00 TL

İştirak kazancı istisnası (-)

5.000.000,00 TL

%25’i hesaplanacak tutar

30.000.000,00 TL

Yaralanabilecek Yatırım İndirimi Tutarı

7.500.000,00 TL

2.1. Endeksleme Uygulaması

ABC firması 24.04.2003 öncesi mevzuat hükümleri çerçevesinde, 2005 yılında gerçekleştirdiği 2.000.000,00 TL yatırımı bulunmaktadır (yatırım indirimi %100 olarak kabul edilmektedir); ancak 2006-2007-2008 yıllarındaki zararı dolayısıyla indiremediği yatırım indirim tutarını Eylül 2010 yılında indireceğini varsayarsak bu döneme ilişkin yatırım indirimi tutarı aşağıdaki şekilde olacaktır.

Yatırım İndirim Tutarı

Yıl

YDO

Endeksleme Farkı

Endeksleme Sonucu Ulaşılan Tutar

2.000.000,00 TL

2006

7,80%

156.000,00 TL

2.156.000,00 TL

 

2007

7,20%

155.232,00 TL

2.311.232,00 TL

2008

12,00%

277.347,84 TL

2.588.579,84 TL

2009

2,20%

56.948,76 TL

2.645.528,60 TL

2010

6,42%

169.842,94 TL

2.815.371,53 TL


ABC firması 24.04.2003 sonrası mevzuat hükümleri çerçevesinde, (GVK mülga 19) 2005 yılında gerçekleştirdiği 25.000.000,00 TL yatırımı bulunmaktadır. Yatırım indirimi %40 olarak kabul edilmektedir. Yararlanabilecek toplam yatırım indirimi tutarı 25.000.000 x %40 = 10.000.000,00 TL’dir. 2006-2007-2008 yıllarındaki zararı dolayısıyla indiremediği yatırım indirim tutarını Eylül 2010 yılında indireceğini varsayarsak bu döneme ilişkin yatırım indirimi tutarı aşağıdaki şekilde olacaktır.

Yatırım İndirim Tutarı

Yıl

ÜFE

Endeksleme Farkı

Endeksleme Sonucu Ulaşılan Tutar

10.000.000,00 TL

2006

11,58%

1.158.000,00 TL

11.158.000,00 TL

 

2007

5,94%

662.785,20 TL

11.820.785,20 TL

2008

8,11%

958.665,68 TL

12.779.450,88 TL

2009

5,93%

757.821,44 TL

13.537.272,32 TL

2010

6,52%

882.630,16 TL

14.419.902,47 TL


Bu durumda mükellefin toplam 2.815.371,53 TL + 14.419.902,47 TL = 17.235.274,00 TL yatırım indirimi tutarı vardır; ancak vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın %25’ini aşamayacağından mükellef 7.500.000,00 TL yatırım indirim tutarı beyan edecek ve 9.735.274,00 TL‘de devreden yatırım indirimi tutarı olacaktır.

2.2. Devreden Yatırım İndiriminin Uygulanma Sırası

Mükellefin hem 24/04/2003 tarihinden önce geçerli olan hükümlere hem de bu tarihten sonra geçerli olan hükümlere göre tespit edilen yatırım indirimi istisnası bulunması halinde, bu iki grup arasından hangisine öncelik vereceğini mükellef kendisi belirleyecektir. Öncelik verilen gruba ilişkin yararlanılacak yatırım indirimi istisnası dönem matrahından indirildikten sonra beyannamede kazanç kalması halinde diğer gruba ait yatırım indirimi istisnası tutarı indirilecektir. (GVK-22/2004-14)

Bu durumda, öncelikle eski ve yeni düzenlemeye tabi harcamalar iki gruba ayrılacaktır.

-Eski düzenlemeye tabi yatırım harcamaları grubu, teşvik belgesi kapsamında önceki yıllarda yapılan harcamalar ile cari yılda yapılan harcamalardan,

-Yeni düzenlemeye tabi yatırım harcamaları grubu ise, GVK mülga 19 uncu maddesi kapsamında 24/04/2003 tarihinden sonra yapılmış olan harcamalardan oluşturulacaktır.

Mükellefler bu iki gruptan hangisine öncelik vereceklerini kendileri kararlaştıracak ve tercihlerini sonraki vergilendirme dönemlerinde de devam ettireceklerdir.

3. Yatırım İndirimi Uygulamasında Kullanılabilecek Tablolar

3.1. 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeks Rakamları

 

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

2003

96,99

99,12

100,84

100,02

99,04

98,80

99,16

99,70

99,61

100,66

102,80

103,28

2004

107,17

107,40

108,03

110,49

115,50

116,43

115,56

116,69

117,53

120,43

120,43

119,13

2005

118,64

118,77

120,27

121,72

121,96

121,38

120,48

121,73

122,68

123,52

122,35

122,30

2006

124,70

125,02

125,33

127,76

131,30

136,58

137,76

136,73

136,41

137,03

136,63

136,46

2007

136,39

137,68

139,02

140,13

140,68

140,53

140,62

141,82

143,26

143,07

144,35

144,57

2008

145,18

148,90

153,62

160,53

163,93

164,46

166,51

162,62

161,16

162,08

162,03

156,29

2009

156,65

158,48

158,94

159,97

159,89

161,40

160,26

160,93

161,92

162,38

164,48

165,56

2010

166,52

169,29

172,58

176,64

174,61

173,73

173,46

175,46

176,35

 

 

 

3.2. ÜFE - Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Değişim Oranları (%)

 

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

2004

3,77

3,99

4,60

6,98

11,84

12,73

11,89

12,99

13,80

16,60

16,60

15,35

2005

-0,41

-0,30

0,96

2,18

2,38

1,89

1,14

2,18

2,98

3,69

2,71

2,66

2006

1,96

2,22

2,48

4,46

7,36

11,68

12,64

11,80

11,54

12,04

11,72

11,58

2007

-0,05

0,89

1,88

2,69

3,09

2,98

3,05

3,93

4,98

4,84

5,78

5,94

2008

0,42

3,00

6,26

11,04

13,39

13,76

15,18

12,49

11,48

12,11

12,08

8,11

2009

0,23

1,40

1,70

2,35

2,30

3,27

2,54

2,97

3,60

3,90

5,24

5,93

2010

0,58

2,25

4,24

6,69

5,47

4,93

4,77

5,98

6,52

 

 

 

3.3. Yeniden Değerleme Oranları

Dönemler

Oranlar

2010/3 ( 01.01.2010 - 30.09.2010 )

6,42%

2010/2 ( 01.01.2010 - 30.06.2010 )

2,33%

2010/1 ( 01.01.2010 - 31.03.2010 )

4,99%

2009 ( 01.01.2009 - 31.12.2009)

2,2%

2008/4 ( 01.01.2008 - 31.12.2008 )

12,0%

2007/4 ( 01.01.2007 - 31.12.2007 )

7,2%

2006/4 ( 01.01.2006 - 31.12.2006 )

7,8%

2005/4 ( 01.01.2005 - 31.12.2005 )

9,8%

4. Sonuç

Devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarından yararlanamayan mükellefler, kazanç tutarlarına isabet eden yatırım indirimi tutarlarını, GVK’nın mülga 19 uncu maddesi kapsamında yapılan yatırımlarda üretici fiyatları endeksini; GVK’nın geçici 61 inci maddesi kapsamında yapılan yatırımlarda ise yeniden değerleme oranını dikkate almak suretiyle endeksleyip, 2010 yılı geçici vergi dönemleri dahil, daha sonraki dönemlerin kazançlarından indirebilecektir.Deloitte Türkiye

Erhan Tarhan - Deloitte Türkiye Vergi Hizmetleri