Bazı durumlarda işverenler, işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uymadığı gerekçesiyle iş sözleşmesini 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II. maddesine göre (ihbar ve kıdem tazminatı ödenmeden) derhal feshedebilecektir.

4857 sayılı Kanun'un 25/II. maddesine göre;

· İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması, (4857 / 25/II-a )

· İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması, (4857 / 25/II-b)

· İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması (4857 / 25/II-c)

· İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması , (4857 / 25/II-d)

· 84. maddeye aykırı davranarak işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ve / veya işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanması, (4857 / 25/II-d )

· İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması, (4857 / 25/II-e)

· İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi, (4857 / 25/II-f)

· İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü işe gelmemesi, (4857 / 25/II-g)

· İşçinin bir ayda üç iş günü işine gelmemesi,  (4857 / 25/II-g)

· İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi, (4857 / 25/II-h)

· İşçinin/işçilerin bireysel veya toplu olarak direniş, işi bırakma veya kanunsuz grev yapması, (4857 / 25/II-h  ve 2822/25. ve 45.mad.) 

· İşle ilgili olarak verilen emir veya talimatlara yapılan ihtara (hatırlatmaya rağmen) uymaması,   (4857 / 25/II-h)

· İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, (4857 / 25/II-ı)

· İşyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması, (4857 / 25/II-ı)   

· İşyerinde verimi düşürmesi, işi yavaşlatması, uyarılara rağmen düzgün çalışmaması, (4857 / 25/II-h ve 2822/25. ve 45.mad.)

Hallerinde işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı söz konusu olup iş sözleşmesi işveren tarafından derhal ve tazminatsız olarak feshedilebilecektir.

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller çerçevesinde, işçinin işverenin evinde oturması olgusu, metinden çıkarılmıştır. İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması bir derhal fesih nedeni olarak kabul edilmiştir.

İş akdinin aşağıdaki nedenlerle derhal feshinde personelin kusurlu davranışı mutlaka belgelenmesi gereklidir. İşçinin kusurlu davranışına ilişkin olarak işyerindeki işçi, ustabaşı veya diğer tanık personelle ya da olaya tanıklık edebilecek diğer üçüncü kişilerle olayı açıklayan bir tutanak düzenlenmeli, gerekirse noter aracılığıyla tespitte bulunulmalıdır.

Personelin konuyla ilgili mazereti araştırılmalı ve savunması alınarak olayın doğruluğu araştırılmalıdır. İşçinin savunma veya tebellüğden kaçınması halinde bu durum oradaki işçilerle düzenlenecek bir tutanakla tespit edilmelidir. Olayı gören şahitlerin ifadesine başvurulmalıdır. İşe gelmeyen personelin akıbetinin işverence araştırılması gerekmektedir. Bu nedenle işe gelmeyen personele noter aracılığıyla tebligat yapılmalı ve işe gelmeme nedeni araştırılmalıdır. Haklı mazareti olmadığı anlaşılınca iş sözleşmesinin feshi yoluna gidilmelidir.

İşveren iş sözleşmesinin hangi nedenden dolayı 25/II. maddeye göre feshedildiğini işçiye tebliğ etmelidir. Ancak, bu fesih yetkisinin işverenin olayı öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde (Fiilin vukuundan itibaren bir yılı geçemez. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.) kullanılması gereklidir. 6 iş günü geçtikten sonra kullanılması halinde veya işçinin iş sözleşmesinin (eksik çalışma vb. nedenlerle) olayın meydana geldiği tarihten daha önceki bir tarih itibariyle feshedilmesi halinde işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesi gerekmektedir.

Resul Kurt

http://www.dunyagazetesi.com.tr/resul-kurt_22_0_yazar.html