Vergi Usul Kanunu 13’ncü maddesinde yapılan düzenlemelerle bazı özel hallerin mevcudiyeti mücbir sebep sayılmış ve bu hallerin mevcudiyeti halinde vergi ödevleri ile ilgili sürelerin işlemeyeceği ve ayrıca ceza kesilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre aşağıdaki haller vergi uygulaması açısından mücbir sebep sayılır.

1. Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;

2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;

3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;

4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması,

Söz konusu bu mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler işlemez. Bu takdirde tarh zamanaşımı işlemeyen süreler kadar uzar. Bu hükmün uygulanması için mücbir sebebin malum olması veya ilgililer tarafından ispat veya tevsik edilmesi lazımdır.

Ayrıca Maliye Bakanlığı, mücbir sebep sayılan haller nedeniyle, mükellefler için il, ilçe veya bölgeler itibarıyla mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkilidir.

Bunun yanı sıra yukarıda yer alan mücbir sebeplerden herhangi birinin vukua geldiği malum ise veya tevsik ve ispat olunursa vergi cezası kesilmez. (VUK Md. 373)

‘Tutukluluk hali mücbir sebep olarak kabul edileceğinden, beyanname verme süresi içerisinde mücbir sebep hali ile karşı karşıya kalan mükelleflerin beyanname verme yükümlülükleri, mücbir sebep nedeniyle işlemeyen sürenin dikkate alınmasıyla bulunacak süre kadar uzamaktadır.’

Maliye Bakanlığı’nın 22.01.2001 Tarih ve B.07.0.GEL.0.28/2810-13-828/4124 Sayılı Özelgesi’

 ‘Defter ve belgelere mahkeme kararıyla el konulmasıyla mücbir sebep hükümleri işletilir. (VUK Mad. 13/4) Bu durumda mücbir sebep hali, defter ve belgelerin mahkemece mükellefin kendisine iade edilmesi halinde iade edildiği tarihe, vergi incelemesi yapılmak üzere inceleme birimlerine intikal ettirilmesi durumunda inceleme elemanının incelemeye başladığı tarihe kadar devam eder.’

(Maliye Bakanlığı’nın 16.11.2000 Tarih ve  B.07.0.GEL.0.28/2810-13-853 Sayılı Özelgesi)