Transfer Fiyatlandırmasında Karşılaştırılabilir, Maliyet Artı ve Yeniden Satış Fiyatı Olmak Üzere Üç Ayrı Yöntem Uygulanacak

Bakanlar kurulu, transfer fiyatlandırmasıyla örtülü kazanç dağıtımına ilişkin usulleri belirledi. Buna göre transfer fiyatlandırmasında karşılaştırılabilir, maliyet artı ve yeniden satış fiyatı olmak üzere üç ayrı yöntem uygulanacak.

Bakanlar Kurulunun ''Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Kararı'' Resmi Gazete'de yayımlanarak 1 Ocak 2007 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.

Söz konusu düzenleme ile ilişkili kişilerle mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan gerçek kişi ve kurumların gelirlerinin tam ve doğru olarak beyan edilmesini sağlamak ve transfer fiyatlandırması yoluyla vergi matrahının aşındırılmasına engel olunması amaçlandı.

Bu düzenleme kapsamında emsallere uygunluk adı altında bir belgelendirme yapılacak. Emsallere uygunluk ilkesi, transfer fiyatlandırmasının her aşamasında göz önünde bulundurulduğunu göstermek amacıyla mükellef tarafından tutulan kayıtlar ile sağlanan bilgileri ifade edecek.

Emsallere uygunluk ilkesiyle ilişkili kişiler arasındaki mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin söz konusu mal veya hizmet alım ya da satımı için aralarında ilişki bulunmayan kişiler arasında belirlenen fiyat veya bedelin karşılaştırılabilir koşullar altında eşit olmasının sağlanması amaçlanıyor.

Yine aynı düzenleme kapsamında transfer fiyatlandırmasında karşılaştırılabilir fiyat, maliyet artı ve yeniden satış fiyatı olmak üzere üç ayrı yöntem uygulanacak.

Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi, bir mükellefin uygulayacağı emsallere uygun satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesinden oluşacak.

Maliyet artı yöntemi, emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kâr oranı kadar artırılması suretiyle hesaplanacak.

Maliyet artı yöntemine esas olan brüt kâr oranı, satışlardan maliyetin çıkarılarak, maliyete bölünmesi ile hesaplanacak. Kontrol altındaki bir işlem için uygulanacak en uygun ''makul brüt kâr oranı'', işlemi yapan mükellefin bu mal veya hizmetlere ilişkin olarak, ilişkisiz kişilerle yaptığı işlemlerde uyguladığı brüt kâr oranı olacak. Böyle bir brüt kâr oranı mevcut değilse ya da karşılaştırma için gerekli işlem sayısı yetersizse, karşılaştırılabilir işlemler arasında belirlenen fiyat ya da bedeli etkileyen bir farklılık bulunmaması veya var olan farklılıkların düzeltilebilir nitelikte olması şartıyla ilişkisiz kişilerin karşılaştırılabilir işlemlerine ait brüt kâr oranları da bu yöntemin uygulamasında kullanılabilecek.

Yeniden satış fiyatı yönteminde ise emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan makul bir brüt satış kârı düşülerek hesaplanacak. Emsallere uygun fiyat veya bedel ise yeniden satış fiyatının 1 artı brüt satış kar oranına bölünmesiyle bulunacak.

Makul brüt satış kârı, söz konusu mal veya hizmetin yeniden satışında yüklenilen satış ve diğer faaliyet giderleri ile üstlenilen riskler ve kullanılan varlıklar esas alınarak gerçekleştirilen işlevlerin gerektirdiği kâr tutarını ifade edecek.

Söz konusu düzenleme kapsamında peşin fiyatlandırma anlaşması da yapılabilecek. Bu anlaşma ile mükelleflerin ilişkili kişilerle yapacakları mal veya hizmet alım ya da satımında uygulayacakları transfer fiyatlandırmasına ilişkin olarak karşılaşılabilecek olası vergi ihtilaflarının önüne geçilmesi amaçlanıyor.

Peşin Fiyatlandırma Anlaşması

Peşin fiyatlandırma anlaşmasına, kurumlar vergisi mükellefleri girecek. Bu çerçevede, 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığına kayıtlı mükelleflerin, 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren de tüm kurumlar vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurt dışı işlemlerine ilişkin olarak belirlenecek yöntem konusunda İdare'ye başvurmaları mümkün olacak.

Peşin fiyatlandırma anlaşmasının süreci, mükellefin İdare'ye yazılı başvurusuyla başlayacak ve mükellefin söz konusu başvuruyla birlikte, bu kararın ilgili maddesinde yer alan asgari bilgi ve belgeleri de İdare'ye vermesi zorunlu olacak.

Yapılan başvuru, sunulan bilgi ve belgelerle birlikte İdare tarafından bir ön değerlendirmeye tabi tutulacak. Gerekli veriler tamamlandıktan sonra karşılaştırılabilir işlemlerin, kullanılan varlıkların, diğer düzeltmelerin, uygulanabilir yöntemlerin, anlaşma şartlarının ve diğer temel konuların seçim ve değerlendirmesi yapılacak.

İdare, yapılan analiz sonucunda, mükellefin başvurusunu aynen kabul edebileceği gibi gerekli değişikliklerin yapılması koşuluyla kabul ya da reddedebilecek.

Başvurunun kabul edilmesi halinde mükellef ile İdare arasında peşin fiyatlandırma anlaşması imzalanacak. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının süresi en fazla 3 yıl olup, söz konusu anlaşmalar imzalandığı tarihten itibaren hüküm ifade edecek. Peşin fiyatlandırma anlaşmasına ilişkin sürecin her aşamasında mükellef ile karşılıklı bilgi ve görüş alışverişinde bulunulacak. Ayrıca, yapılan her anlaşma yalnızca ilgili mükellefe özgü olacak ve bu mükellefi ilgilendirecek. Dolayısıyla, yapılan anlaşmaların başka mükellefler tarafından emsal olarak kullanılması veya yapılan işlemlere ilişkin bir kanıt olarak sunulması mümkün olmayacak.

İdare, mükellefin söz konusu anlaşma koşullarına uyum gösterip göstermediğini veya bu koşulların geçerliliğini sürdürüp sürdürmediğini, anlaşmada belirlenen süre boyunca mükellefin sunacağı yıllık rapor üzerinden takip edecek. Söz konusu rapor, anlaşma süresi boyunca her yıl kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresi içinde bir yazı ekinde İdare'ye gönderilecek.

Anlaşmanın iptal edildiği durumlarda iptal kararının verildiği tarihten itibaren anlaşma hükümleri geçerliliğini kaybedecek. Bu kapsamda İdare mevcut bir peşin fiyatlandırma anlaşmasını tek taraflı olarak anlaşmanın imzalandığı tarihten itibaren iptal edebilecek ve anlaşmayı hiç yapılmamış kabul ederek mükellefi vergi incelemesine sevk edebilecek.

Mükellefin peşin fiyatlandırma anlaşmasında belirtilen koşullara uymaması, mükellef tarafından gerek başvuru esnasında gerekse sonraki aşamalarda (yıllık rapor da dahil) ibraz edilen bilgi ve belgelerin eksik, yanlış veya yanıltıcı olduğunun tespit edilmesi ile diğer taraftan, anlaşma süresince her yıl kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresi içinde İdare'ye gönderilmesi gereken yıllık raporun zamanında ibraz edilmemesi durumunda, mevcut anlaşma, söz konusu raporun ilgili bulunduğu hesap döneminin başından itibaren iptal edilebilecek.