Ne kadar titiz ve dikkatli olursanız olun bir konuda cevap alamıyorsanız ne yapacağınızı şaşırabilirsiniz.

1) 5 yıldır cevap verilmeyen mukteza talebi

Değerli Dünya okurları daha önce münferiden sorulmuş, 2006'dan beri de kollektif bir soruya dönüşmüş olan transfer fiyatlaması uygulamasında pozitif/negatif düzeltme konusunda inatla görüş açıklamaktan imtina edilmektedir.

Biraz daha açmak gerekirse, ilişkili şirketlerle yaptığınız mal ve hizmet alış verişlerinde, sonuçta fazla veya eksik fiyat uygulamış olduğunuzu tespit ettiğinizde, ideal olanı bir inceleme olmaksızın kendi kendine düzeltmektir.

Tarafların her ikisi de Türkiye'de ise sorun kolay çözülür. Karşılıklı faturalaşırlar. Taraflardan biri yurt dışında ise düzeltme konusu çetrefilleşmektedir.

Yurt dışından aldığınız malın bedelinin yüksek olduğu sonucuna varırsanız, karşı taraf geçmişe dönük indirim yapabilir ve bunu da kendi düzenleyeceği alacaklandırma notu ile (credit note) belgeleyebilir.

Yurt dışından satın aldığınız mal veya hizmetin bedelinin yetersiz kaldığı sonucuna varılırsa da ilave fatura kesilmesi veya borçlandırma notu (debit note) ile belgelenebilir.

Mali İdare geçmişte defalarca KDV uygulanmaksızın credit note düzenlenebileceği yönünde görüşler vermiştir. Ancak her nedense konu transfer fiyatlaması ile ilişkilendirildiğinde bu konuda cevap vermekten kaçınılmaktadır.

Debit note konusu sadece Mali İdarenin konusu değildir. Gümrük İdaresi ile birlikte ele alınması ve bir sonuca bağlanması gerekmektedir. Ancak bu konuda da tam bir sessizlik hakimdir.

Mükellefler nezdinde yapılan incelemelerde birbirine taban tabana zıt uygulamalar yapılmakta ve bu uygulamalar tamamen vergi inceleme elemanlarının şahsi yorum ve anlayışlarına bağlı kalmaktadır.

Bir yandan bu konuda sesiz kalıp, daha sonra da çelişkili uygulamalara mahal veriyor olmak bizce kabul edilemez bir durum yaratmaktadır.

2) Soruları yinelemek gerekirse?

a) Bir tarafı yurt dışı olan işlemlerde transfer fiyatlarını düzeltmek için credit note/debit note düzenlenebilir mi?

b) Bu düzeltmeleri yılsonlarında yapmak yeterli mi?

c) Fatura düzenlemek gerekiyor mu?

d) KDV uygulanacak mı?

Acilen uygulama birliği sağlayabilmek için bu sorunların yanıtlanması gerekmektedir.

3) Emsal bedel sorunları

Bu konuda da belirsizlikler halen giderilmedi. Soruları şöyle sıralamak mümkün.

a) Yurt dışı veri havuzlarına dayanılarak yapılacak emsal bedel çalışmalarının kabul ediliyor olduğu neden açıklanmak istenmiyor?

b) Gizli emsaller neden halen vergi incelemelerinde kullanılıyor?

c) Mevcut yasa ve tebliğlere açıkça aykırı olan (Örn: Grup şirketlerinin fiyatlarını birbirine emsal alma vb) emsallere dayanılarak tarhiyat yapılmasına neden izin veriliyor?

d) Çoklu yıl değerlendirme prensibi neden kabul edilmiyor? Oysa transfer fiyatlandırması konusunda OECD'nin kabul ettiği temel prensiplerden biridir.

e) Şirketlerin dünya genelinde, mevcut düzenlemelere de uygun olan transfer fiyatlandırması yapılarının gizli emsallere dayanılarak eleştirilmesine neden müsaade ediliyor?

4) Merkezi masrafların dağılımında sorunlar

Değerli Dünya okurları, bu konuda da birbirinden farklı eleştiriler yapılıyor,

a) Tamamen reddetme,

b) Hizmetin know-how olduğunu iddia etme,

c) Yapılan ödemenin yüksekliğini iddia etme.

Bazen aynı şirketin farklı yıllarında bu üç yaklaşımın denendiğine de şahit oluyoruz.

Sonuç

Edirne'den Kars'a tek bir kanun, tek bir uygulama olmalı. Mali İdare sorunlara sessiz kalıp, daha sonra birbiriyle çelişen tarhiyatlarla çelişkili uygulama ve mesajlara sebep olamaz.


Zeki GÜNDÜZ

http://www.dunyagazetesi.com.tr/zeki-gunduz_50_0_yazar.html