Zarar, ziyan ve tazminat ödemelerinin gider yazılmasına ilişkin açıklamaların yer aldığı bölümde de ayrıntılı olarak açıklandığı üzere zarar, ziyan veya tazminat ödemesine konu olan işin kanunla yasaklanmış olması halinde sözkonusu ödemeler gider olarak indirim konusu yapılamaz.

Bununla birlikte kanunların suç saydığı ödemelerin gider olarak kabul edilip edilemeyeceği konusunda farklı görüşler ortaya çıkmaktadır. Söz konusu görüşlere takip eden bölümlerde yer verilmiştir.

Hesap Uzmanları Kurulu Danışma Komisyonu 17 Ekim 1963 tarihli kararında ihalelere katılmama karşılığında yapılan ödemelerin vergi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmesi gerektiğini ifade etmiştir. (24 Ekim 1963 Tarih, Yayın Sıra No: 125, Genel Sıra No: 125/8)

Konuya ilişkin Danıştay 4’ncü ve 13’ncü Daire tarafından çeşitli tarihlerde verilen kararlarda gayrimeşru ödemelerin gider olarak dikkate alınamayacağı belirtilmiştir.

Söz konusu Danıştay Kararlarının Özeti aşağıdaki gibidir:

“İhaleden çekilmeleri amacıyla yapılan ödemeler gider olarak kabul edilmez……. Takvim yılı işlemlerinin incelenmesi sonucunda ihaleye girmekten vazgeçen kimselere yaptığı ödemeleri gider kayıt edemeyeceği iddiasıyla ikmalen salınan gelir vergisi ve kesilen kaçakçılık cezasını; kişilere ihaleden çekilmeleri için yapılan ödemelerin 193 sayılı G.V.K. nun 40 ncı maddesinde indirilecek giderlerden olmadığı, gayrimeşru ödemelerin kanunen tevciz edilemeyeceği ve himayesinin de bahis konusu olmadığını nedeniyle salınan vergiyi tasdik eden Temyiz Komisyonu kararı doğrudur.” (Danıştay 4. Daire 10.02.1970 Tarih Esas No:1968/4311, Karar No: 1970/718)

“…… Ticaret Adi Ortaklığın uğraşı alanı yalnızca ekmeklik un alım satımı olduğuna, sözü edilen tutanakla gider yazıldığı saptanan paraların bazı fırınların kapatılması yolu ile ekmek üretimini azaltmak için ödendiği belirlendiğine göre, bu paranın ortaklığın uğraşısının sürdürülebilmesi yada ticari kazancın elde edilmesi amacıyla yapılan bir harcama olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu nedenle, yükümlü adına payı oranında salınan gelir vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasında yasaya aykırılık bulunmadığından, dava konusu yapılan Temyiz Komisyonu kararının bozulmasına, 40 lira posta ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine 13/11/1979 gününde oybirliğiyle karar verildi.”(Danıştay 13’ncü Daire, 13.11.1979 Tarih ve Esas No: 1979/1084 Karar No: 1979/3424)

Gayrimeşru ödemelerin gider olarak dikkate alınamayacağı yönündeki Danıştay Kararları içtihat haline dönüşmüştür. Ayrıca söz konusu kararların incelenmesinde aynı zamanda olayın ekonomik yönünü de ön planda tutulduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle gayrimeşru ödemelerin ticari ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılamayacağı görüşündeyiz.

Nexia