Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıklar; nitelikleri, çözüm yolları ve sonuçları bakımından diğer vergi uyuşmazlıklarından farklıdır. Bu farklılık, verginin yapısından kaynaklanan teknik nedenlerin yanı sıra, gümrük vergileri için bazı sistematik düzenlemelerin yapılamamış olmasından da kaynaklanıyor.

Gümrük vergileri, eşya üzerinden alınan tahakkuk ve tahsilatı aynı anda gerçekleşen bir vergi türü. Dolayısıyla vergilerin hesaplanmasında çıkacak uyuşmazlıklar, diğer vergiler gibi muhasebe kayıtları esas alınarak yapılan incelemeler değil; eşyanın nitelik ve değeri gibi unsurlar üzerinde yoğunlaşır.

Bu yapısı dikkate alınarak, gümrük vergileri ve gümrüklerde uygulanan para cezaları için dava açılmadan önce izlenmesi gereken bir idari süreç benimsenmiş durumda. Bu süreç tamamlanmadan dava açılması halinde, vergi mahkemeleri tarafından 'merci tecavüzü' nedeniyle dava reddedilir.

İTİRAZ MERCİLERİ
Gümrük vergilerine yönelik itirazlar, eşyanın vergi hesaplamasına esas tutulan teknik mahiyet ve niteliklerinin belirlenmesinde ve eşyanın tarife uygulamasında hata olması, değer ve miktar esaslarının uygulamasında hata yapılması durumlarına yönelik olduğu takdirde, bir dilekçe ile itiraza konu olan vergiyi hesaplamış olan idare kanalı ile bu idarenin bir üst makamına, üst makam yoksa aynı makama başvurulmaktadır.

İtiraz mercilerine ilişkin olan Gümrük Kanunu'nun 242. maddesinde yer alan düzenleme, 5911 sayılı Kanun'la son şeklini almıştır. Buna göre;

'Yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilir.

İdareye intikal eden itirazlar otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir.

İtiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itiraz süresinde yapılmış sayılır ve idarece yetkili makama ulaştırılır.
İtirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilir.'

İtirazı reddedilenler, red kararının tebliği tarihinden itibaren 30 gün içinde, uyuşmazlığa konu işlemi yapan gümrük idaresinin bulunduğu yerdeki vergi mahkemesine dava açabiliyorlar.

TAHLİL SONUÇLARINA İTİRAZ
Kimyevi tahlile tabi tutularak ithal edilen eşyalarda yapılan tahlil, söz konusu eşyanın niteliklerinin belirlenmesi açısından oldukça önemlidir. Bu durum dikkate alınarak tahlil sonuçlarına itiraz konusu Gümrük Kanunu'nun 243. maddesinde ayrıca düzenlenmiştir. Anılan maddeye göre; ilgili kişilere tebliğ edilen gümrük vergilerinin hesaplanmasında esas alınan kimyevi tahlil sonuçlarına karşı tebliğden itibaren 15 gün içinde gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne yazılı olarak itiraz edilebilir.

İtiraz üzerine, birinci tahlilin yapıldığı gümrük laboratuarında görevli olan ve ilk tahlili yapan kimyager dışındaki iki kimyager tarafından ikinci tahlil yapılır. Yükümlünün talebi halinde, gümrük idareleri, gümrük kimyageri olmayan bir gözlemci kimyagerin de ikinci tahlilde hazır bulunmasına izin verirler.

Üç kimyagerden fazla kimyager bulunmayan gümrük laboratuarında yapılan tahlile itiraz edilmesi halinde, ikinci tahlil en az iki kimyager bulunan en yakın gümrük idaresine ait laboratuarda yaptırılır.

İkinci tahlil sonucu, eşyanın teknik özelliklerinin ve niteliklerinin belirlenmesi yönünden kesindir.

Emekli ikramiyesi ile ilgili davanın açılacağı mahkeme
20 yıl Emekli Sandığı'na tabi çalıştıktan sonra ayrıldım ve isteğe bağlı olarak emekli oldum. Anayasa Mahkemesi'nin 2829 sayılı kanunun 12/1. maddesindeki 'son kez Emekli Sandığı'na tabi görevden emekliye ayrılan' ibaresini iptal etmesiyle, 20 yıllık hizmetim karşılığı olan ikramiye için müracaat ettim, ancak SGK, 5997 sayılı Kanun'un 14. maddesini gerekçe göstererek ödeme yapamayacağını bildirdi.

Bu aşamadan sonra mahkeme yoluna mı gitmeliyim? Hangi mahkemeye dava açmalıyım? Ben Uşak'ta oturuyorum, davayı Ankara'da mı açmalıyım? Avukat tutmalı mıyım? İsmail Ertuğrul

Anayasa Mahkemesi'nin, Anayasaya aykırı bularak iptal ettiği hüküm, bu defa da 5997 sayılı Kanunla Emekli Sandığı Kanunu'nun 89. maddesine koyuldu.

Emekli ikramiyesi talebinizin reddedildiği yazının size tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açma hakkınız var. Davanın Ankara İdare Mahkemesi'nde açılması gerekiyor. Dava dilekçenizi Ankara İdare Mahkemesi'ne gönderilmek üzere, bulunduğunuz yerdeki idare mahkemesine de verebilirsiniz.

Avukat tutmak zorunda değilsiniz. Ancak dava dilekçesinin şekle uygun yazılması ve dava gerekçesi ile talebin (emekli ikramiyenizin ödenememesine gerekçe gösterilen hükmün Anayasa'ya aykırı olduğu ve konunun Anayasa Mahkemesi'ne götürülmesi talebinin) dilekçede belirtilmesi gerekiyor.

İdari para cezalarının ödenme şekli
İdari para cezaları, durumu tespit eden görevliye makbuz karşılığı derhal ödenebilir. Yetkililer tarafından para cezalarını hemen ödemeyenler için, ceza tutanağı düzenlenir. Bu ceza tutanaklarında yazılı cezalar Maliye Bakanlığı'nın sayman mutemetlerine veya mal sandıklarına ve yetkili kılınmış görevlilere ödenebileceği gibi, Posta veya Maliye Bakanlığı'nın yetkili kıldığı bankalara da ödenebilir. Banka veya posta ile yapılan ödemelerde paranın bankaya yatırılma veya postaya veriliş tarihi ödeme tarihi sayılır.

Metin Taş/Sezgin Özcan

http://www.aksam.com.tr/2010/11/11/yazar/19455/metin_tas_sez...