Sayın Başbakan tarafından Temmuz ayında anons edilen vergi affıyla ilgili ilk ayrıntılar Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından 15 Kasım 2010 tarihinde açıklandı.

Henüz kamuoyunun bilgisine sunulmuş bir Kanun Tasarısı Taslağı bulunmamaktadır. Bu nedenle aşağıda ilgili Bakanlar tarafından yapılan açıklamalar çerçevesinde konu açıklanacaktır.

1. Açıklanan Affın Geneline İlişkin Açıklama

Aşağıda ayrıntılı olarak açıklanacağı üzere, açıklanan affın 2003 yılında 4811 sayılı Vergi Barışı Kanunu ile yapılan düzenlemeyle benzer nitelikte olacağı anlaşılmaktadır. Affı kamuoyuna açıklayan Bakanların tasarıya ilişkin açıklamaları ve 4811 sayılı Vergi Barısı Kanunu’nun genel gerekçesi birlikte incelendiğinde, özellikle düzenlemenin felsefesinin ve gerekçelerinin aynı olduğu dikkat çekmektedir.

Vergi Barışı Kanunu ile yeni yapılacak düzenleme arasındaki temel farklılık kapsamda görülmektedir. Yeni yapılacak düzenlemenin Vergi Barışına göre gerek alacaklı idareler, gerekse de kamu alacakları açısından daha kapsamlı olacağı görülmektedir.

Açıklanan benzerlik nedeniyle aşağıda zaman zaman yapılacak düzenleme Vergi Barışı Kanunu ile yapılan düzenlemeyle karşılaştırılacak, benzerlik ve farklılıklar vurgulanacaktır.

Kamu alacakları özel sektör açısından kamu borcu olmakla birlikte aşağıda yapılacak düzenlemeyle aynı sistematiği kullanmak amacıyla, kamu alacağı ifadesinin kullanılması tercih edilecektir.

2. Affın Kapsamı

a) Alacaklı İdareler ve Alacaklar Açısından

Yapılan açıklamaya göre affın kapsamına giren idareler ile bu idarelere ait alacaklar şunlardır:

b) Alacakların Dönemi Açısından

Yukarıda da belirtildiği gibi afla ilgili ilk açıklama Sayın Başbakan tarafından Temmuz ayında yapılmış, daha sonra Maliye Bakanı tarafından yapılan çok sayıda açıklamada, Temmuz 2010 sonrasına ilişkin dönemlerin affın kapsamında olmayacağı belirtilmiştir.

Yeni yapılan açıklamadan, bu doğrultuda hareket edileceği anlaşılmakta olup, affın kapsamına giren alacakların dönemi aşağıdaki Tablo’da yer almaktadır:

3. Getirilmesi Beklenen Kolaylıklar / Düzenlemeler

a) Kesinleşmiş Alacakların Yeniden Yapılandırılması

Yapılması beklenen düzenlemeye göre, kapsama giren kesinleşmiş alacakların tamamı ile güncelleme oranı dikkate alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde, cezalar ve gecikme faiz ve zamları silinecektir.

Ödenecek ve silinecek borç tutarları aşağıdaki Tabloda özetlenmiştir:

b)İhtilaflı Alacaklarla İlgili Öngörülen Düzenleme

Yapılması beklenen düzenlemeye göre, kapsama giren ihtilaflı vergi ve cezaların bir kısmı ile güncelleme oranı dikkate alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde vergi ve cezaların bir kısmı ile faiz ve zamların tahsilinden vazgeçilecektir.

Ödenecek ve silinecek borç tutarları aşağıdaki Tabloda özetlenmiştir:

c) İnceleme ve tarhiyat Aşamasındaki İşler

Başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine devam edilecektir. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra yapılacak uygulama aşağıdaki Tablo’da yer almaktadır:

d) Pişmanlıkla veya Kendiliğinden Verilen Beyannameler

Yapılan açıklamadan, Vergi Barışı Kanunu uygulamasında olduğu gibi, pişmanlıkla veya kendiliğinden verilen beyannameler için de ek kolaylık getirilmesinin planlandığı anlaşılmaktadır.

Pişmanlıkla yapılan beyanlarla ilgili olarak yapılacak uygulama aşağıdaki Tablo’da yer almaktadır:

e) Emlak vergisi Ek Beyanname verme Olanağı

Yapılan açıklamadan, emlak vergisi bildirimini süresinde vermemiş olanlara bildirimde bulunma olanağı verileceği anlaşılmaktadır.

Bu durumda yapılacak uygulama aşağıdaki Tablo’da yer almaktadır:

f) Matrah Artırımı

Yapılan açıklamadan, Vergi Barışı Kanunu’nda olduğu gibi, bazı vergilerde son dört yılın matrahlarının veya vergilerinin belirli oranlarda artırılması halinde, bu yıllarla ilgili olarak inceleme ve tarhiyat yapılmayacağı anlaşılmaktadır.

Matrah ve vergi artırımı dört vergi grubunda 2006-2009 dönemi için yapılacak olup bu vergiler şunlardır:

• Gelir Vergisi

• Kurumlar Vergisi

• Gelir Stopaj Vergisi

• Katma Değer Vergisi

Açıklanan matrah veya vergi artırım oranları aşağıda yer almaktadır:

Gelir vergisinde matrah artırımı

Vergisini tam ve gününde ödeyenler için % 20 yerine % 15 oranı dikkate alınarak vergi hesaplanacağı açıklanmıştır. Hangi vergileri tam ve gününde ödeyenlerin indirimli orandan yararlanacakları yapılan açıklamadan anlaşılmamaktadır. Benzer bir düzenleme Vergi Barışı Kanunu’nda da yer almış olup, söz konusu Kanun’da,artırımda bulunulan yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için kesinleşmiş veya ihtilaflı borcu bulunmayanların indirimli orandan yararlanmaları öngörülmüştür. Yeni uygulamanın da benzer şekilde olacağı tahmin edilmektedir.

Kurumlar vergisinde matrah artırımı

Gelir vergisinde olduğu gibi kurumlar vergisinde de vergisini tam ve gününde ödeyenler için % 20 yerine % 15 oranı dikkate alınarak vergi hesaplanacağı açıklanmıştır. Kurumlar vergisinde deartırımda bulunulan yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş olanların indirimli orandan yararlanacakları tahmin edilmektedir.

Gelir vergisi stopajında ve katma değer vergisinde matrah / vergi artırımı

Yapılan açıklamalardan Vergi Barışı Kanunu’nda yer alan düzenlemenin tekrarlanacağı anlaşılmamaktadır. Açıklamaya göre, yıllar itibariyle beyan edilen ücret tutarları ile hesaplanan katma değer vergisi tutarları aşağıdaki tabloda yer alan oranlar kullanılarak artırılacaktır.

g) Stok ve Kasa Düzeltme Olanağı

Yeni af paketi kapsamında,

- İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan malları kayda alma,

- Kayıtlarda mevcut olduğu halde işletmede yer almayan mallar ile kasa mevcutları için düzeltme işlemleri yapma,

olanağı getirilmektedir.

Uygulamanın vergisel sonuçları aşağıdaki Tablo’da özetlenmiştir:

h) Varlık Barışı Koşullarını Yerine Getirmeyenlere Yeni Olanak

Varlık Barışı uygulaması kapsamında beyanda bulunmakla birlikte, koşulları yerine getiremeyenler yeni af paketi kapsamında yeni bir olanak sağlanmaktadır.

Bu çerçevede,

- Yurt dışında bulunan varlıklarını süresi içinde Türkiye'ye getiremeyenlere

- Süresi içinde sermaye artırımında bulunmayanlara ve

- Tarh edilen vergileri vadesinde ödemeyenlere

Varlık Barışı uygulaması uygulamasından yararlanmak için ek süre verileceği anlaşılmaktadır.

4. Vergilerin Ödenmesi

Yeni af paketi kapsamında ortaya çıkacak vergilerin peşin veya taksitle ödenmesi konusunda borçluların tercih yapabilecekleri anlaşılmaktadır. Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlara 36 aya kadar vade tanınacağı görülmektedir.

Açıklanan ödeme koşullarına göre;

- Peşin ödemlerde ödenecek tutarda bir artırım yapılmayacak,

- Taksitle ödemelerde ise taksitler ödeme süresine bağlı olarak belli bir katsayıyla artırılacaktır. Açıklanan artış katsayıları şöyledir:

- 6 taksitte 12 ayda yapılacak ödemelerde 1,05

- 9 taksitte 18 ayda yapılacak ödemelerde 1,07

- 12 taksitte 24 ayda yapılacak ödemelerde 1,10

- 18 taksitte 36 ayda yapılacak ödemelerde 1,15

5. Beklenen Yasalaşma Süreci ve Uygulama Başlangıcı

Açıklanan Yeni Af Paketi ile ilgili Kanun Tasarısı Taslağının kısa sürede Tasarı halini alarak TBMM’ye sevk edilmesi beklenmektedir.

TBMM’nin 2011 yılı Bütçesi nedeniyle olan gündem yoğunluğu ve tasarının öncelikle TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda oluşturulacak bir alt komisyonda da görüşülmesi olasılığı nedeniyle ancak Aralık ayında yasama sürecini tamamlayacağı görülmektedir.

Bu takvimin gerçekleşmesi halinde çıkacak kanundan yararlanmak için yapılacak başvurular, Kanunun yürürlüğe girdiği ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar yani Şubat 2011 sonuna kadar yapılacaktır.pwc

NOT: Yukarıda yapılan açıklamalar tamamen Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanınca yapılan basın açıklamalarına dayanılarak yapılmış olup, henüz yapılmış bir yasal düzenleme veya açıklanmış bir Kanun Tasarısı yoktur. Gelişmeler her aşamasında duyurulacaktır.