Hariçte işleme rejimine ilişkin genel bilgileri 16 Kasım tarihli Akşam gazetesinde 'Hariçte İşleme Rejimi' başlığı altında yazmıştık. Bu yazımızda rejimin işleyişi ve ihlali üzerinde duracağız. Hariçte işleme rejiminin işleyişi için eşyada aranan koşullar yanında Gümrük Kanunu'nun 138. maddesindeki koşullar da aranıyor. Bu koşullar:

- Hariçte işleme faaliyetini yaptıracak olan kişi Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik olmalıdır.

- İşlem görmüş ürünlerin bünyesinde geçici ihracat eşyasının kullanıldığı tespit edilebilir nitelikte bulunmalıdır.

Bu tespitin yapılabilmesi için, geçici ihracat eşyasının çıkışında ve işlem görmüş ürünlerin ülkeye girişinde ayniyat tespiti yapılmalıdır.

- Hariçte işleme rejimi kullanım izninin verilmesi için, yapılan işleme faaliyetlerinden Türkiye'de yerleşik üreticilerin ekonomik çıkarları olumsuz şekilde etkilenmemelidir.

BAŞVURULARIN YAPILACAĞI YERLER

Hariçte İşleme Rejimi Kararına göre hariçte işleme izin başvuruları, işin niteliğine göre üç farklı idareye yapılabiliyor. Bunlardan birincisi; hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ve ambalaj malzemelerinin daha ileri bir düzeyde işlem görmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere gönderilmek istenmesi halinde Dış Ticaret Müsteşarlığı'na yapılan başvurudur.

İkincisi; maden cevheri konsantrelerinin izabe edilmesi ve işlenmesi, maden ve metallerden mamul eşyanın izabe ve ayrıştırmaya tabi tutulması veya bunun sonucunda yenilenmesi amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere gönderilmek istenmesi halinde Maden İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılan başvurudur.

Üçüncüsü ise; tamir amaçlı olarak garanti hükümleri uyarınca ithal edilecek eşyada ambalaj malzemesi olarak kullanılmak üzere veya imalat hatası nedeniyle Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bilgelere gönderilen eşya ile bu eşyanın ihracında ikame eşyanın ithalatı için Gümrük Müsteşarlığı'na yapılan başvurudur.

Rejim, öncelikle serbest dolaşımda bulunan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinden ihracı ile başlar. Daha sonra söz konusu eşya yurtdışında işleme faaliyetine tabi tutularak işlenmiş ürün şeklinde yeniden tam veya kısmi muafiyet kapsamında ithal edilir.

Hariçte işleme rejiminde, eşyanın geçici çıkışında ihracat rejimi hükümleri uygulanmaktadır. Aynı şekilde eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girişinde de serbest dolaşıma giriş rejimi hükümleri dikkate alınmaktadır.

REJİMİN İHLALİ

Rejim ihlali, ihracat ve serbest dolaşıma giriş rejimlerinde söz konusu olan ihlaller anlamına geliyor. Ayrıca, hariçte işleme rejiminde öngörülen sürelerin aşılması durumunda da rejim ihlali söz konusu olmaktadır. Bu durumda, gümrük mevzuatında öngörülen para cezaları uygulanıyor. Rejim kapsamında geçici olarak gönderilen eşyanın geri getirilmemesi durumunda da kambiyo ve gümrük mevzuatı çerçevesinde yaptırımlar söz konusu olmaktadır.

Hariçte işleme rejiminde gümrük yükümlülüğü, işlem görmüş ürünlere ait ithalat vergileri tutarından, geçici ihracat eşyasına en son işleme faaliyetine tabi tutulduğu ülkeden aynı tarihte ithal edilseydi uygulanacak olan ithalat vergileri tutarının indirilmesi yoluyla hesaplanır. Öte yandan işlem görmüş ürünlerin gümrük kıymetinin belirlenmesinde, Gümrük Kanunu'nun 27. maddesinde yer alan 'kıymete eklenecek giderler' dikkate alınır.

Metin Taş/Sezgin Özcan

http://www.aksam.com.tr/2010/11/23/yazar/19599/metin_tas_sez...