Tasarı ile yapılması öngörülen bu düzenleme ile ‘’mükelleflerce çeşitli nedenlerle noksan beyan edilmiş ya da beyan dışı bırakılmış geçmiş yıl gelirlerinin’’ belli oran ve tutarlar dahilinde beyan edilmesine imkan sağlanmaktadır.

‘’Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu  ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair  Kanun Tasarısı’’nın birinci kısmının üçüncü bölümü  ‘’Matrah ve Vergi Artırımı (Md: 6-9) dördüncü bölümü ise ‘’Stok Beyanları’’  başlığını taşımaktadır. (Md: 10-11)  Tasarıda yer alan bu iki önemli başlıklara ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.

I-Matrah ve Matrah Artırımı

Tasarı ile yapılması öngörülen bu düzenleme ile ‘’mükelleflerce çeşitli nedenlerle noksan beyan edilmiş ya da beyan dışı bırakılmış geçmiş yıl gelirlerinin’’ belli oran ve tutarlar dahilinde beyan edilmesine imkan sağlanmaktadır.

            Tasarı ile matrah artırımının ;

            • Gelir Vergisi,

            • Kurumlar Vergisi,

            • Gelir Vergisi Stopajı,

            • Katma Değer Vergisi, uygulamalarına yönelik olması öngörülmektedir.

a)  Gelir  ve Kurumlar Vergisi Açısından Matrah Artırımı (Md: 6)

- Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri vermiş oldukları yıllık beyannamelerinde vergiye esas alınacak matrahlarını;

            • 2006 Yılı için % 30,

            • 2007 Yılı için % 25,

            • 2008 Yılı için % 20,

            • 2009 Yılı için % 15, oranlarından az olmamak üzere artırdıkları takdirde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık  Gelir  ve Kurumlar Vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka tarhiyat yapılmayacaktır.

            b) Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin artırımda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili olarak vermiş oldukları gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması halinde, vergilendirmeye esas alınacak matrah ile yukarıda belirtilen şekilde artırdıkları matrahlar 2006 takvim yılı için 10.000.- TL’den, 2007 takvim yılı için 12.000.- TL’den, 2008 takvim yılı için 15.000.- TL’den, 2009 takvim yılı için 20.000.- TL’den, az olamayacaktır. Uygulamadan ilgili yıllarda faaliyette bulunulmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar da yararlanabilecektir.

            c) Diğer yandan beyana tabi gelirleri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelir vergisi mükellefleri için vergilendirmeye esas alınacak matrah; ilgili yıllar için beyan edilen matrahın 1/5’i, basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri için,1/’10’u olarak dikkate alınacaktır. Gayrimenkul sermaye iradı ile ilgili matrah artırımlarında, Gelir Vergisi Yasası’nda yer alan istisna tutarları dikkate alınmayacaktır.

Gelir Vergisi mükelleflerinde matrah artırımı ile ilgili tablo aşağıdadır.

Gelir Vergisinde Matrah Artırımı Tablosu

            d) Kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili olarak vermiş oldukları beyannamelerinde, zarar  beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması yada hiç beyanname verilmemiş olması halinde, vergilendirmeye  esas alınacak matrahlar  2006 takvim yılı için 30.000.- TL’den, 2007 takvim yılı için 36.000.- TL’den, 2008 takvim yılı için 45.000.- TL’den, 2009 takvim yılı için 60.000.- TL’den, az olamayacaktır. Bu bağlamda ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya kazanç elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve kazançlarını vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar da matrah artırımından  yararlanabilecektir.

            e)  Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri açısından artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecektir. Ancak gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini yasal süresi içersinde vermiş bulunuyorlarsa, bu takdirde beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş olmaları ve ayrıca ilgili yıllara yönelik vergi borçlarının bulunmaması veya vergi borcunun uyuşmazlık halinde olmaması halinde artırılan matrahlara %15 oranında vergi uygulanacaktır.

Aşağıdaki tabloda kurumlar Vergisi mükellefleri ile ilgili matrah artırımı tablosu yer almaktadır.

 Kurumlar Vergisinde Matrah Artırım Tablosu

f) Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulunmaları halinde, ilgili yıllara ait zararlarının % 50’si, 2010 ve izleyen yıllar karlarından mahsup edilemeyecektir. Ayrıca istisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ve geçmiş yıl zararları artırılan matrahlardan indirilemeyecektir.

Yapılması öngörülen yasal düzenleme ile matrah artırımında bulunacak mükelleflerin beyan edecekleri ve üzerinden vergi hesaplayacakları matrahlar için asgari tutarlar  belirlenmektedir.

Ayrıca; daha önce zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması veya hiç beyanname verilmemesi hallerinde de mükellefler matrah artırımı hakkından yararlanabilecektir.. Bu bağlamda ilgili yıllarda faaliyette bulunan veya gelir elde edenlerin, bu faaliyet ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlarda belli koşullar çerçevesinde matrah artırımında bulunabilecektir. Ancak matrah artırımı tasarıda öngörülen oran ve matrahlar dikkate alınarak yapılabilecektir.   

II- Gelir Vergisi (Stopaj) Artırımı:

Tasarının 8 inci maddesinde yer alan düzenleme uyarınca gelir vergisi kanunu’nun 94 üncü maddesinin birinci, fıkrasının (I) numaralı bendi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi kesintisi (stopaj) yapmaya mecbur olanların her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri muhtasar beyannamelerinde yeralan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki tabloda gösterilen oranlarda hesaplanacak olan Gelir Vergisini, bu yasanın resmi gazetede yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar idareye başvurarak artırımda bulunmayı kabul etmeleri halinde, bu mükellefler nezdinde sözkonusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri  yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak ücret yönünden  gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır. (Md: 8)

Konuya ilişkin olarak ihtirazi kayıtla verilen beyannameler de bu düzenlemeden yararlanabilecektir.

Yıllık Beyan Edilen Gelir Vergisi Kesintisi (stopaj) İle İlgili Artırım Tablosu

Gelir Vergisi Stopaj artırımından yararlanabilmek için, artırımında bulunan yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak;

• Verilmesi gereken muhtasar beyannamelerden en az bir döneme ilişkin beyanname verilmiş olması halinde, beyan edilmiş ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar bir yıla iblağ edilerek (tamamlanarak) artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunulacak ve bu tutar üzerinden yukarıdaki tabloda ilgili yıla ait oran uygulanmak suretiyle gelir vergisi tevkifatı (stopaj) hesaplanacaktır.

• Konuya ilişkin olarak hiç beyanname verilmemiş olması halinde, her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere en az;

- Bu yasanın resmi gazetede yayımlandığı tarihten önce ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi,

- İlgili yıllarda prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması halinde; bu yasanın resmi gazetede yayımlandığı tarihe kadar verilmiş olmak koşuluyla,  izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi,

- Bu yasanın resmi gazetede yayımlandığı tarihe kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması halinde en az iki işçi,

Çalıştırıldığı varsayılarak ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde onaltı yaşından büyük işçiler için geçerli olan asgari ücret tutarı esas alınarak hesaplanan gelir vergisi stopajı matrahı üzerinden yukarıdaki tabloda gösterilen oranlarda gelir vergisi hesaplanarak ödenmesi suretiyle sözkonusu düzenlemeden yararlanabilecektir.

Gelir Vergisi stopaj artırımında bulunmak isteyenler; yıl içinde işe başlaması ya da işi bırakmaları halinde faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri için, ay kesirleri tam ay olarak dikkate alınmak koşuluyla Gelir Vergisi Stopaj artırımından bulunabileceklerdir.

Gelir Vergisi (stopaj vergisi) artırımında bulunulan yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak bu yasanın resmi gazetede yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır. 

Gelir Vergisi stopaj artırımından yararlananların bu bağlamdaki ücret tutarı ve ödenen gelir vergisi, kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır. Bu bağlamda da gelir vergisi (stopaj vergisi) artırımından yararlanarak hesaplanan gelir vergisine herhangi bir istisna ve indirim uygulanmayacaktır.

III -Katma Değer Vergisinde  Artırım:

Tasarının 7 inci maddesinde yer alan düzenlemede katma değer vergisi (KDV) mükelleflerinin 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için vergi artırımında bulunmaları halinde artırımda bulundukları dönemler için tasarıda yer alan durumlar hariç olmak üzere, haklarında bu vergiye yönelik inceleme ve tarhiyat yapılmayacaktır.

 Tasarı gereği artırıma esas alınacak tutar, yıl içinde verilen katma değer vergisi beyannamelerinde gösterilen ‘’hesaplanan katma değer vergisi’’nin yıllık toplamı olacaktır.  Hesaplanan KDV ise, indirimlerden önceki vergi tutarıdır.

Aşağıdaki tabloda yıllar itibariyle katma değer vergisin de uygulanacak artırım oranları gösterilmiştir.

Katma Değer Vergisinde  Vergi Artırımı Tablosu

Yukarıda yer alan tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere katma değer vergisi mükelleflerinin,  her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden 2006 yılı için % 3,  2007 yılı için % 2,5,  2008 yılı için % 2 ve 2009 yılı için  %1,5 oranına göre belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak bu yasanın resmi gazete yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar beyan etmeleri halinde, bu mükellefler nezdinde sözkonusu vergiyi kabul ettikleri yıllara yönelik vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi incelemesi, ve tarhiyat yapılmayacaktır.

Bu uygulamadan ihtirazi kayıtla verilen beyannamelerde yararlanacaktır. Bu bağlamda da katma değer vergisi yasası’nın 11 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi ve geçici 17 inci maddesine göre tecil - terkin uygulamasından faydalanan mükelleflerde artırıma esas tutarın belirlenmesinde, tecil edilen vergilerini hesaplanan vergiden indirim konusu yapabileceklerdir.

Uygulama açısından bir aylık vergilendirme dönemine tabi olan katma değer vergisi mükellefleri tarafından artırımında bulunulmak istenilen yıl içindeki vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak;

- Verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinden, en az üç döneme ait beyannamenin verilmiş olması halinde bu yıla ait dönemlerden verilmiş olan beyannamelerdeki hesaplanan katma değer vergisi tutarlarının ortalaması bir yıla tamamlanarak, artırıma esas olmak üzere yıllık hesaplanan katma değer vergisi tutarı bulunulacak ve bu tutar üzerinden yukarıdaki tabloda yer alan oranlara göre artırım tutarı hesaplanacaktır.

- Hiç beyanname verilmemiş yada bir veya iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması halinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması koşuluyla artırılan matrah  üzerinden % 18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle bu düzenlemeden yararlanılabilinecektir.  Bu durumda adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklarda ortakların tamamının gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları gerekmektedir.

- İlgili takvim yılı içindeki işlemlerin tamamının istisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşması veya diğer nedenlerle hesaplanan katma değer vergisi bulunmaması ile tecil terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşması  halinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması koşulu ile  artırılan matrah üzerinden % 18 oranında katma değer vergisi  artırımında bulunmak suretiyle uygulamadan yaralanılabilecektir.  Ancak ilgili takvim yılı içinde bu işlemlerin yanı sıra vergiye tabi işlemlerin varlığı nedeniyle hesaplanan katma değer vergisi çıkan mükelleflerin bu düzenleme gereği ödemeleri gereken katma değer vergisi tutarı, yukarıda belirtilen şekilde hesaplanacak % 18 oranındaki katma değer vergisi tutarından aşağı olmayacaktır.  Bu kapsama giren mükellefler, gelir veya kurumlar vergisi için matrah artırımında bulunmamaları halinde bu madde hükmünden yararlanamayacaklardır.

- Katma değer vergisi mükelleflerinin artırıma esas alınan ilgili yılın vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları zorunludur. Ancak; mükelleflerin artırımda bulunmak istedikleri yıl içinde işe başlamaları yada işi bırakmaları halinde, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri için bu madde  de belirtilen ilkeler çerçevesinde artırım yapılabilecektir.

Mükelleflerin, artırımda bulunmak istedikleri yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak bu yasanın resmi gazetede yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.

- Artırım isteminde bulunan; istem yıllarını izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine yönelik olarak artırım isteminde bulunulan dönemler için sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden ve artırım isteminde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile ilgili inceleme ve tarhiyat hakkı yasal düzenleme gereği saklı tutulmaktadır. Bu bağlamda sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım isteminde bulunulan dönemler için tarhiyat yapılamayacaktır.

Katma değer vergisi artırımından dolayı ödenen katma değer vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacak, ödenmesi gereken katma değer vergilerinden indirilemeyecek veya herhangi bir şekilde iade konusu yapılamayacaktır.

IV- Stok Beyanları

Tasarının 10 uncu maddesi ile kayıt dışı faaliyetlerin kayıt altına alınabilmesi için, işletmelerde mevcut olmasına rağmen kayıtlara yansıtılmamış emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayıtlara intikal ettirilmesine imkan sağlanmıştır.

Buna göre, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, adi, kollektif ve adi komandit şirketlerde dahil olmak üzere, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı bulundukları meslek kuruluşlarınca tespit edilecek rayiç bedelle bu yasanın resmi gazetede yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebileceklerdir. Bu bağlamda bildirime dahil edilen kıymetler için amortisman ayrılamayacaktır.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine kaydedecekleri ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açacaklardır.  Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise söz konusu emtiayı defterlerinin gider kısmına alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

Yukarıda belirtilen kayda alınan ve beyan konusu yapılan genel orana tabi makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden % 10 oranı, indirimli orana tabi diğer makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanacak ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilecek, beyanname verme süresi içinde ödenecektir. Bu bağlamda, makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi hesaplanan katma değer vergisinden indirim konusu yapılamayacaktır. Emtia üzerinden ödenen vergi ise genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecektir.

Yukarıda belirtilen şekilde kayda alınan, emtia, teçhizat ve demirbaşlar için katma değer vergisi yasası’nın 9 uncu maddesinin 2 numaralı fıkrası uyarınca belgesiz mal bulundurma ile ilgili işlem yapılmayacaktır.

Kıymetli maden ve ziynet eşyası imalat ve ticaret faaliyetinde bulunulan adi, kollektif ve adi komandit şirketlerde dahil olmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer ,almayan kıymetli maden (altın, platin, ve gümüş) ve kıymetli taşlar (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz safir, zebercet, inci gibi) ile bunlardan mamul ziynet eşyasını uygulamaya ilişkin olarak yasal düzenleme çerçevesinde belirlenen süre ve şekilde bildirmeleri halinde, bu kıymetlerin bildirilen değeri üzerinden %2,5 oranında beyanname verme süresi içinde vergisi ödenerek kayda alabileceklerdir.  Bu bağlamda ödenen-vergiler gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecek bu vergilere yönelik matrah tespitinde indirim konusu yapılamayacaktır.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine kaydettikleri kıymetler için özel karşılık hesabı açmak suretiyle bu işlemi muhasebeleştireceklerdir. Karşılık hesabı, işletmenin tasfiyesi halinde sermayenin bir unsuru olarak kabul edilecek ve vergilendirilmeyecektir.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise sözkonusu kıymetleri defterlerinin gider kısmına kaydedeceklerdir. 

Ayrıca yapılması öngörülen bu düzenleme ile bildirim konusu kıymetlerin satılması halinde satış bedeli bunların deftere kaydedilen değerinden düşük olamayacaktır.

Stoklar ve Kasa Mevcuduna İlişkin Yükümlülükler

Tasarının 11 inci maddesi ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin kayıtlarının daha sağlıklı hale getirilebilmesi için kayıtlarda yer aldığı halde gerçekte mevcut olmayan mallarını fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmelerine imkan sağlanmaktadır.

Buna göre;

Adi, kollektif ve adi komandit şirketlerde dahil olmak üzere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan mallarının, bu yasanın resmi gazete yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar,  aynı nev’iden mallara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre  tespit edilen gayrisafi kar oranını dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebileceklerdir. Gayrisafi kar oranının cari yıl kayıtlarına göre tespit edilemediği hallerde mükellefin bağlı bulunduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacaktır.

Bu hükmün uygulanmasına ilişkin olarak  geçmişe yönelik  vergi ve cezası ve gecikme faizi uygulanmayacaktır.

            • Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu hakkında aşağıdaki hükümler uygulanacaktır.

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2009 tarihi itibariyle bilançolarında yer almasına rağmen işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutlarını bu yasanın resmi gazetede yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

            Beyan edilen tutarlar, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmayacaktır.

Maliye Bakanlığı kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan mallar ve kasa mevcudu ile ilgili olarak yılı içerisinde ödenmesi gereken vergilerin ödeme süresinde değişiklik yapmaya, vergi usul yasası hükümlerine göre bildirimde bulunma zorunluluğu getirmeye ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır.

Veysi Seviğ

http://www.bumindogrusoz.com/artikel.php?artikel_id=409