İş hukukumuz, İLO normları arasında sıklıkla tartışılmasına rağmen, işe iade ilke ve esaslarını, ancak 2000'li yılların başlarında gündemine alabilmiştir. Asıl uygulama, 10 Haziran 2003 tarihinde Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu ile başlamıştır. O günden beri sürekli gündemimizde işe iade uygulaması yer tutuyor. Ve işverenin bu konu hakkındaki yükümlülükleri, o gün bu gündür, önemini koruyor. Yani işe iadede işveren işlemlerinin içerdiği unsurlar, uygulamada sürekli yeniden öğreniliyor. İş Kanununa tabi sigortalıların iş sözleşmelerinin feshinin geçersizliğine mahkeme veya özel hakem tarafından karar verilmesi halinde yapılacak işlemler, sorulmaya devam ediyor.
4857 sayılı İş Kanunu'nun m.18-21 hükümlerine göre, uygulandığı otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi bulunan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesinin geçerli sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkeme veya özel hakemce tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verilmesi halinde;
1-Feshin geçersizliğine dair mahkeme veya özel hakem kararının kesinleştirilmesine kadar işçiye çalıştırılmadığı süre için en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakların da işverenin işçiyi işe başlatması veya başlatmamasına bakılmaksızın ödeneceğinden, bu düzenleme ile feshin geçersizliğine dair karar alan işçiyi, işe başlatıp başlatmama konusunda işverene verdiği inisiyatife karşılık işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer haklarının ödenmesini hüküm altına alarak korumuş, sözleşmenin fesih tarihini, en çok dört aya kadar ileri bir tarihe atmış bulunmaktadır. Buna göre, işçinin işbaşı yapılmasını 10 işgünü içerisinde işverenden talebi üzerine, işe başlatılsın veya başlatılmasın işçiye çalıştırılmadığı süre için ödenen en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklarından iş kazaları ve meslek hastalıkları ile işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primlerin kesilmesi ve bu sürelerin hizmetten sayılması gerekmektedir.
2-İşçiyi başvurusu halinde bir ay içinde işe başlatmayan işverence işçiye ödenen ve mahkeme veya özel hakemce belirlenen en az dört, en çok sekiz aylık ücreti tutarındaki tazminatın niteliği itibariyle ücret sayılabilecek bir kazanç durumunda olmaması, esasen işe başlatılmayan sigortalının, başlatılmama nedeniyle sigortalılık vasfının da kalmaması, ödenecek paraların işçiyi himaye gayesine ve işverene işe başlatmama nedeniyle verilen bir medeni ceza niteliğinde olması nedenleriyle, anılan tazminatın prime tâbi tutulmaması gerekmektedir.
Bu anlamda, işçiye işe başlatılması halinde ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer haklarının mahsup edilmemiş haliyle prime tabi tutulması ve bu sürelerin prim ödeme gün sayısından sayılması gerekmektedir. Yani 4857 sayılı İş Kanunu'nun 21'inci maddesi uyarınca işçiye ödenecek olan en çok dört aya kadar ücret ve diğer alacaklardan (haklardan) prim alınması ve bu sürelerin prim ödeme gün sayısı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Buna göre, söz konusu ek APHB'nin;
-Mahkeme kararının temyiz edilmemesi durumunda kararın kesinleştiği,
-Temyiz edilmesi halinde Yargıtay onama ilamının işveren veya vekiline tebliğ edildiği,
-Yargıtay onama ilamı taraflara tebliğ edilmemiş / edilememiş ise Yargıtay onama ilamının kararı vermiş olan mahkemenin kalemine intikal ettiği,
Tarihi (bu tarihlerin, taraflarca Kurumumuza ibraz edilecek kesinleşmiş mahkeme kararlarına kaydettirilmesi istenecektir) takip eden ayın 23'üncü gününün sonuna kadar verilmesi ve belgelerde kayıtlı sigorta primlerinin bu ay içerisinde ödenmesi halinde, idari para cezası ve gecikme zammı uygulanmayacak, bu yükümlülüklerin, yukarıda belirtilen kesinleşme tarihini takip eden süre içerisinde yerine getirilmemesi halinde ise bu defa belgelerin verilebilmesi amacıyla işverene tanınan bir ayı takip eden aydan başlanarak gecikilen her ay için gecikme zammı, ayrıca her bir aya ilişkin prim belgesinden dolayı bir aylık sürenin son gününde geçerli olan asgari ücret üzerinden de idari para cezası uygulanacaktır.
Tahsin Sınav
http://yenisafak.com.tr/Yazarlar/?t=27.12.2010&y=TahsinS... |
