Limited şirket, iki veya daha fazla gerçek ya da tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan, ortakların sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi muayyen olan sermaye şirketidir. Limited şirketlerde ortak sayısı ikiden az, elliden çok olamaz.

I- GİRİŞ

Limited şirketlerin organları, ortaklar kurulu[1] ve müdürlerdir. Ancak, ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde denetçinin de bulunması zorunludur.

Ortaklar kurulu, tüm ortakların katılma hakkına sahip olduğu en yüksek irade ve karar organıdır. Anonim şirketlerdeki genel kurulun görev ve işlevini, limited şirketlerde ortaklar kurulu yerine getirir. Karar organı sıfatıyla ortaklar kurulu; şirket sözleşmesini değiştirme, müdürler ve tasfiye memurları ile ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde denetçileri tayin ve azletme, kâr ve zarar hesabını ve bilançoyu tasdik ve safi kârın kullanma şeklini belirleme, müdürleri ibra etme, payların bölünmesi ve şirketin feshi hakkında karar alma, organlar ve ortaklar hakkında tazminat davası açılmasına karar verme gibi yetkilere sahip olup, kurul bu görevlerini başka bir organa devredemez. Dolayısıyla ortaklar kurulu, şirket faaliyetlerinin belirlenmesinde etkin bir role sahiptir.

Ortaklar kurulunda toplantıların yapılma usul ve esasları, ortak sayısına göre belirlenmektedir. Ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde ortaklar kurulunun “toplanarak” karar alması zorunludur ve bu toplantılarda anonim şirketlerin genel kurul toplantılarına ait hükümler uygulanır. Ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde ise, ortaklar kurulu kararlarının toplantı yapılarak alınma mecburiyeti yoktur. Bu halde, ortaklar kurulu fiili olarak toplanıp karar alabileceği gibi, toplantı yapılmadan ortaklar oylarını yazılı olarak da bildirebilirler (TTK md. 536).

Bu çalışmamızda, ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde ortaklar kurulunun toplanma ve karar alma şekilleri üzerinde durulacaktır.

II- ORTAKLAR KURULUNUN TOPLANMA ZAMANI

Ortaklar kurulu, olağan ve olağanüstü olmak üzere iki şekilde toplanabilir. Ortak sayısı dikkate alınmadan her limited şirketin olağan ortaklar kurulu toplantısının, yılda bir defa ve iş yılının sona ermesini takip eden üç ay içinde, bir başka ifadeyle 31 Mart tarihine kadar yapılması zorunludur (TTK md. 538/1). Olağanüstü toplantı ise, esas sözleşme gereğince veya şirketin menfaatleri gerektirdikçe yapılır.

Ortaklar kurulunu süresi içerisinde toplantıya çağırmayan müdürler hakkında Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) herhangi bir cezai sorumluluk öngörülmemiştir. Ancak, ortaklar kurulu toplantısının zamanında yapılmamasından dolayı şirketin bir zarara uğraması halinde, müdürler hukuki sorumlulukla karşı karşıya kalabilecektir.

III- ORTAK SAYISI YİRMİ VE DAHA AZ OLAN LİMİTED ŞİRKETLERDE ORTAKLAR KURULU TOPLANTILARININ YAPILMA ŞEKİLLERİ

A- ÇAĞRI MERASİMİNE UYULARAK TOPLANTI YAPILMASI

Ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde ortaklar kurulu, “toplantı” yaparak karar alabilir. Bu durumda ortaklar, şirket sözleşmesinde gösterildiği şekilde toplantıya çağrılır. Ancak, sözleşmede çağrının ne şekilde yapılacağına ilişkin bir hüküm yoksa, gündemin toplantıdan en az beş gün önce bütün ortaklara taahhütlü mektupla bildirilmesi zorunludur (TTK md. 538/4). Söz konusu davet yazısında, toplantının yeri, günü ve saati de belirtilir. Ortakların toplantıda görüşülecek konuları önceden bilmesi ve üzerinde çalışma yapabilmesi için, gündemin toplantıdan önce ortaklara ulaşması önemlidir.

Ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerin ortaklar kurulu toplantılarında, anonim şirketlerin genel kurul toplantılarına ait hükümlerin (TTK md. 360-384) uygulanması zorunlu iken, ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde bu zorunluluk yoktur. Dolayısıyla, belirtilen nitelikteki limited şirketlerin ortaklar kurulu toplantılarında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı komiserinin/temsilcisinin hazır bulunması da gerekmemektedir. Bununla birlikte, TTK’da herhangi bir düzenleme bulunmamakla birlikte, şirket sözleşmesinde hüküm bulunmak kaydıyla, ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerin ortaklar kurulu toplantılarında da anonim şirketlerin genel kurul toplantılarına ait usul ve esasların uygulanabileceği doktrinde kabul edilmektedir[2].

Ortaklar kurulu toplantısında alınan kararlar bir tutanağa bağlanmalı ve tutanakta toplantının tarihi, saati ve yeri, toplantının türü (olağan/olağanüstü), çağrının ne şekilde yapıldığı, alınan kararların içeriği, karara muhalif kalanların muhalefet şerhleri ve kararların hangi nisaplarla alındığı gösterilmelidir. Ayrıca toplantı tutanağının her sayfası toplantıya katılan ortaklar tarafından imzalanmalıdır. Kararlar, doğrudan “Ortaklar Kurulu Karar Defterine” yazılabileceği gibi, kağıtlara yazılarak anılan deftere de yapıştırılabilir. Bu durumda, tutanağın kenarları mühürlenmeli/kaşelenmeli ve bunların üzeri müdür/müdürler tarafından imzalanmalıdır.

Ortaklar kurulu müdürler tarafından toplantıya çağrılır. Ancak, azınlık (esas sermayenin onda birini temsil eden ortak veya ortaklar), toplantının maksadını göstermek suretiyle, ortaklar kurulunu toplantıya çağırmak üzere müdürlere yazılı olarak başvurabilir. Bu talebin müdürler tarafından “münasip bir süre”[3] içinde yerine getirilmemesi halinde mahkeme, teklif sahiplerinin isteği üzerine ortaklar kurulunun toplantıya çağırılmasına karar verir (TTK md. 538).

Şirket sözleşmesinde aksine hüküm olmadıkça, her ortağın oy hakkı koyduğu sermaye miktarına göre hesaplanır. Her 25,00 YTL bir oy hakkı verir. Oy hakkından mahrumiyete dair sözleşmeye konulan kayıtlar hükümsüzdür. Sadece hakkında ibra kararı verilecek ortak, bu kararın alınmasında oy hakkını kullanamaz.

B- ÇAĞRISIZ ORTAKLAR KURULU TOPLANTISI

Bütün ortaklar; aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde, toplantıya çağrı hakkındaki merasime (gündemin toplantıdan en az beş gün önce ortaklara taahhütlü mektupla gönderilmesi) uymaksızın kurul halinde toplanabilirler. Böyle bir toplantıda bütün ortakların hazır bulunması şartıyla, ortaklar kurulunun yetkisine dahil olan hususlar görüşülerek karara bağlanabilir (TTK md. 538/5). Ortak sayısına bakılmaksızın bütün limited şirketlerde ortaklar kurulu, bu şekilde toplanıp karar alabilir.

Çağrısız ortaklar kurulu toplantısının geçerli olabilmesi için, toplantıda bütün ortakların ve/veya temsilcilerinin hazır bulunması ve toplantının bu şekilde yapılmasına ortaklardan hiç birinin itiraz etmemesi gerekir. Bu şekilde yapılan toplantılarda çağrı usulüne uyulması gerekmemekle birlikte, toplantıya ilişkin diğer hususlar (toplantı tutanağının düzenlenmesi ve tutanağın bütün ortaklarca imzalanması gibi) yerine getirilmelidir.

Çağrısız yapılan toplantılarda alınan kararların oybirliği ile alınması şart olmayıp, sadece söz konusu kararların TTK’da öngörülen nisaplara uyularak alınmış olması yeterlidir[4].

C- TOPLANTI YAPILMADAN KARAR ALINMASI

TTK, ortak sayısı yirmi veya daha az olan limited şirketlerde ortaklar kurulunun, toplantı yapmadan, ortakların yazılı oylarıyla da karar alabilmesine imkan tanımıştır. Dolayısıyla, söz konusu limited şirketlerde karar alınması için ortakların mutlaka bir araya gelmesi zorunlu değildir[5]. Karar tasarısının ortaklara gönderilmesi ve ortakların karar tasarısını imzalaması şeklindeki karar alma mekanizmasına öğretide “sirküler tipi karar” denilmektedir[6]. Bu şekilde, limited şirketle ilgili her türlü kararın alınması mümkündür.

Yazılı olarak oy vermeye davetin ne şekilde yapılacağı şirket sözleşmesinde gösterilebilir. Bu durumda davet, sözleşmede gösterilen usule göre yapılır. Ancak sözleşmede bu hususta hüküm yoksa, oy vermeye davet yazısı müdür/müdürler tarafından bütün ortaklara toplantıdan en az beş gün önce taahhütlü mektupla gönderilir. Bu davet yazısına karar tasarısı/tasarıları ek yapılır ve yazıda cevapların şirket adresine ne kadar sürede gönderilmesi gerektiği belirtilir.

Usulüne göre gönderilen yazıyı alan ortak, gündem maddeleri hakkında görüşlerini ve kararını, süresi içerisinde ve imzalı olarak şirkete bildirir. Müdürler, ortaklardan gelen yazılardaki cevapları bir tutanağa bağlar. Davetin her ortağa gönderilmesi şart olmasına karşın, her ortağın bu davete cevap vermesi zorunlu değildir. Ancak, bu şekilde karar alınabilmesi için, en azından karar nisaplarını sağlayacak kadar cevabın gelmesi lazımdır. Bazı yazarlar[7] süresinde yazılı olarak bildirilmeyen oyların, olumsuz oy olarak kabul edileceğini savunurken, bazı yazarlar[8] ise olumlu oy olarak kabul edilmesi gerektiğini savunmaktadır.

IV- ORTAKLAR KURULUNDA TOPLANTI VE KARAR NİSAPLARI

Ortaklar kurulu toplantılarının toplantı nisabıyla ilgili olarak TTK’da herhangi bir düzenleme bulunmamakla birlikte, karar nisabına ilişkin TTK’nın 536/3. maddesinde ödenmiş esas sermayenin hiç olmazsa yarısından fazlasını temsil eden ortakların müzakere edilen husus lehine oy vermesi gerektiği, aksi takdirde alınan kararın hükümsüz olacağı belirtilmiştir. Bu halde, hem toplantı yapılarak hem de yazılı olarak alınan kararların geçerli olabilmesi için en azından sermayeyi temsil eden ortakların mutlak çoğunluğunun karar lehinde olumlu oy kullanması gerekir. Bu halde karar nisabı, ortak sayısına göre değil, sermaye miktarına göre hesaplanmaktadır. Öte yandan kimi yazarlar[9], söz konusu karar yeter sayısının, toplantı yeter sayısı olarak kabul edilmesi gerektiğini ifade etmektedir.

Bununla birlikte TTK’ da, bazı kararlar için ağırlaştırılmış karar nisapları aranmaktadır. Şöyle ki;

Ortakların sorumluluğunun genişletilmesi, esas sözleşme ile müdür tayin edilen bir ortağın bu yetkisinin geri alınması, ortaklardan birinin payının icra dairesi veya iflas idaresi tarafından açık artırma yoluyla satılması, bu payı devralan kişinin şirkete ortak olarak girmesi ve ortaklara ait idare ve temsil yetkisinin kaldırılması hususları oybirliğiyle (TTK md. 513/2, 523, 543/1-161-162); ana sözleşmede daha yüksek bir nisap öngörülmemişse sözleşmenin değiştirilmesi, sermayenin 2/3’ünü temsil eden ortakların kararıyla (TTK md. 513/1); pay devrinin pay defterine kaydedilmesi ve şirketin feshine karar verilmesi için ortaklardan en az ¾’ünün onayıyla -bunların esas sermayesinin en az ¾’üne sahip olması şarttır- (TTK md. 520/2, 549); bir ortağın haklı sebeplerden dolayı şirketten çıkarılması, esas sermayenin yarısından fazlasına sahip bulunan ortakların mutlak çoğunluğuyla alacağı kararla (TTK md. 551/3) alınır.

Ortaklar genel kurulunda alınan kararların, yukarıda belirtilen nisaplara uygun olarak alınmaması halinde, alınan kararlar geçersizdir ve bu kararların batıl olduğunun tespiti mahkemeden her zaman istenebilir[10].

V- ORTAKLAR KURULU KARARLARININ İPTALİ

TTK’ nın 536/4. maddesinde yapılan atıf gereğince, limited şirketlerin ortaklar kurulu kararlarının iptalinde, anonim şirket genel kurul kararlarının iptali hakkındaki hükümler (TTK md. 381-384) uygulanır.

Bu durumda, kanun veya şirket sözleşmesi hükümlerine ve özellikle objektif iyi niyet kurallarına aykırı olan ortaklar kurulu kararlarının iptali için, toplantı tarihinden itibaren üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde (olmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesinde) dava açılabilir. Dava açmaya yetkili olanlar; ortaklar, aynı zamanda şirket ortağı olan müdür/müdürler[11] ve ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde denetçilerdir. Kararın iptaline dair ilam, kesinleştikten sonra bütün pay sahipleri hakkında hüküm ifade eder.

VI- SONUÇ

Limited şirketlerin karar ve irade organı olan ortaklar kurulu toplantılarının yılda en az bir defa ve Mart ayının sonuna kadar yapılması gerekmektedir. Ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde ortaklar kurulu “toplanarak” karar alır ve bu toplantılarda anonim şirketlerin genel kurul toplantılarına ait hükümler uygulanır. Ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde ise ortaklar kurulu “toplantı” yaparak karar alabileceği gibi, ortakların yazılı oylarıyla da karar alabilir. Ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde, sözleşmede farklı bir düzenleme yoksa, toplantı yapılacaksa gündemin, yazılı şekilde oy verilecekse karar tasarılarının toplantıdan en az beş gün önce ortakların tamamına taahhütlü mektupla gönderilmesi zorunludur. Bütün ortakların hazır bulunması ve aralarından birinin itiraz etmemesi halinde, çağrı merasimine uyulmadan da ortaklar kurulu toplanarak karar alabilir. Her üç halde de, ortaklar kurulunun aldığı kararlar, ödenmiş sermayenin en az yarısından fazlasını temsil eden ortakların olumlu oy kullanmasıyla geçerli olur. Bununla birlikte, Türk Ticaret Kanunu bazı ortaklar kurulu kararlarıyla ilgili olarak ağırlaştırılmış nisaplar öngörmüştür. Bu nitelikteki kararların alınmasında, TTK’da gösterilen nisaplara uyulmalıdır. Aksi takdirde, söz konusu kararlar geçersiz (batıl) olduğunun tespiti mahkemeden her zaman istenebilir.

Mustafa YAVUZ*
Yaklaşım

* Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müfettişi

[1] “Ortaklar kurulu” ibaresi, “ortaklar genel kurulu” ve “ortaklar umumi heyeti” ile aynı anlamda kullanılmıştır.
[2] Orhan Nuri ÇEVİK, Uygulamada Şirketler Hukuku, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 1994, s.458
[3] Yargıtay kararlarında, TTK’nın 538/3. maddesinde geçen “münasip sürenin” onbeş günden az olmaması gerektiği belirtilmektedir (Yrg. 11. HD.’nin, 19.10.1998 tarih ve E.1998/5202, K.1998/6825 sayılı Kararı).
[4] Hasan PULAŞLI, Şirketler Hukuku, 5. Baskı, Karahan Kitabevi, Adana 2007, s.515
[5] Oğuz İMREGÜN, Kara Ticareti Hukuku, 13. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2005, s.509
[6] Reha POROY – Ünal TEKİNALP – Ersin ÇAMOĞLU, Ortaklıklar ve Kooperatifler Hukuku, 9. Baskı, Beta Yayınları, s.921; PULAŞLI, age, s.510
[7] PULAŞLI, age, s.515
[8] ÇEVİK, age, s.461
[9] İbrahim ARSLAN, Şirketler Hukuku Bilgisi, 11. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya 2006, s.324; ÇEVİK, age, s.464
[10] Gönen ERİŞ, Açıklamalı-İçtihatlı Türk Ticaret Kanunu, Ticari İşletme ve Şirketler, 1. Cilt, Seçkin Kitabevi, Ankara 1987, s.1413; Ayrıca, Yrg. 11. HD.’nin, 24.10.1980 tarih ve E.4627, K.4930 sayılı; 10.02.1984 tarih ve E.578, K.662 sayılı; 20.12.1985 tarih
ve E.7103, K.7173 sayılı Kararları.
[11] Yrg. 11. HD.’nin, 17.11.1977 tarih ve E.5017, K.5130 sayılı Kararı’nda; “TTK’nın 536/4. maddesine göre limited şirket ortaklar kurulu kararlarının iptalinde anonim şirket genel kurul kararlarının iptaline ilişkin, aynı Kanun’un 381 ve devamı maddelerinin uygulanacağı, söz
konusu 381. madde hükmü gereğince genel kurul kararlarının iptalini dava etme hakkının pay sahipleri ile yönetim kuruluna ait olduğu, dolayısıyla limited şirket ortağı olmayan müdürün/müdürlerin anılan madde bağlamında ortaklar kurulu kararının iptaline dava etme hak
ve yetkisine sahip olmadığı” belirtilmiştir.