HALK arasında kullanılan “Gelin girmeyen ev vardır ama ölüm girmeyen ev yoktur” sözü hayatın acı gerçeklerden biri...

Bunun dışında bir de “ölüm hak miras helal” diye bir atasözü var. Bu da ölümün olağan olması gibi mirasın da paylaşılması olağandır, anlamına geliyor.

ÖLÜM, MİRAS VE VERGİ

Ölüm halinde, ölenin borcu daha fazlaysa, ölüm tarihinden itibaren “üç ay içinde” mirası reddetmek mümkün (Medeni Kanun Md. 606). Bu süre içinde reddedilmediği takdirde, miras; mirasçı tarafından kabul edilmiş oluyor (MK Md. 610). Mirası reddeden kişi, ölen kişiden bağlanacak olan dul ve yetim aylığını alabiliyor. Bu da önemli bir avantaj.

Ölüm halinde, mirasçılar dört ay içinde “veraset ve intikal vergisi” beyannamesi verecekleri için bu süre dolmadan “sulh hukuk mahkemesi” ne başvurup “veraset ilamı” yani kimlerin ne oranda mirasçı olduklarını gösteren mahkeme kararı almaları gerekiyor.

Ölüm nedeniyle intikal eden miras üzerinden, mirasçılar beyanname verip “veraset ve intikal vergisi” ödüyorlar. Duruma göre de ödemiyorlar.

İSTİSNA TUTARI

2011 yılında, mirasçılara uygulanacak “istisna tutarı” ve “tarife” yeniden belirlendi. Buna göre;

1)     Menkul ve gayrimenkul mallardan (borçlar düşüldükten sonra), evlatlıklar da dahil olmak üzere füruğ (altsoy yani bir kimsenin çocukları, onların çocukları, onların da çocukları) ve eşten her birine isabet eden miras hissesinin 2011 yılında 118 bin 438 TL’si veraset ve intikal vergisinden müstesna.

2)     İlginçtir çocuk, torun hatta torunun torunu bile 118,4 bin TL’lik istisnadan yararlanabilmesine karşılık; anne, baba ve kardeş yararlandırılmıyor. Çünkü yasa böyle! …

3)     Füruğ bulunmaması halinde, eşe isabet eden miras hissesinin2011 yılında, 237 bin 018 TL’si veraset ve intikal vergisinden müstesna tutulacak.

VERGİ TARİFESİ

Veraset ve İntikal Vergisi hesaplanırken;

- Önce her mirasçıya isabet eden miras payının tutarı belirleniyor.

- Sonra her birinden ayrı ayrı“istisna tutarı” düşülüyor.

- Kalan tutarın vergisi, (yüzde 1’den başlayıp 10’a kadar çıkan) tarifeye göre hesaplanıyor.

2011 yılı tarifesi Tablo-I’ de gösterilmiştir.

Hesaplanan Veraset ve İntikal Vergisi, her biri Mayıs ve Kasım ayında olmak üzere, 3yılda 6 eşit taksitte ödeniyor.

BANKADAKİ PARANIN MİRASÇIYA GEÇİŞİ

Bankalar, ölen kişinin(murisin) hesabındaki parayı mirasçılara ödemeden önce, mirasçılardan “veraset ve intikal vergisinin ödenmiş olduğuna dair bir tasdikname” isterler. Tasdikname ibraz etmeyen mirasçılardan ödeme aşamasında “yüzde 5 oranında vergi kesintisi” yapılıyor.

Bağış, hediye ve ödülde müstesna sınırı 2730 lira

BAĞIŞ, hediye veya ödüllerde, farklı bir tarife uygulanıyor.

Hemen belirtelim örf ve adete göre verilmesi mutat bulunan (örneğin düğünlerde verilen) hediye, cihaz,yüz görümlüğü ve drahomalar

(kız babasının damada verdiği başlık parası), veraset ve intikal vergisinden müstesna.

Bağış, hediye ve ödüllerin, 2011 yılında 2.730 TL’si vergiden müstesna tutuluyor.

Örneğin; eş, çocuk ya da sevgiliye bağışın 2.730 TL’si vergiden müstesna.

Tablo-II’ de de görüldüğü gibi bir şahsa; anne-baba, eş ve çocuklardan mal intikalinde, vergi oranı yüzde 50 indirimli uygulanıyor.

Örneğin eşe ve sevgiliye 500’er bin liralık gayrimenkul bağışında; eş yüzde 5-15, sevgili ise yüzde 10-30 arasında değişen tarifeye göre vergi ödüyor.

Şükrü Kızılot

Hürriyet Gazetesi