Gelir Vergisi Yasası'nın 76 ncı maddesinin 5281 sayılı Yasa'nın 44 üncü maddesiyle yürürlükten kaldırılan ikinci fıkrasında, aynı yasanın 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (5),(6),(7) ve (14) numaralı bentlerinde yer alan menkul sermaye iratlarına fıkrada belirtilen indirim oranının uygulanması suretiyle bulunacak kısmın, bu iratların beyanı sırasında indirim olarak dikkate alınacağı hususu hükme bağlanmıştır.
Ancak; yasal düzenleme gereği döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen faiz ve kar payları, dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen gelirlere söz konusu indirim uygulanmamaktadır.
Gelir Vergisi Yasası’nın indirim oranı uygulanmasına yönelik 76 ncı maddesinin ikinci fıkrası 01.01.2006 (bu tarih dâhil) elde edilen gelirlere uygulanmak üzere, sözü edilen yasanın geçici 67 inci maddesinin(9) numaralı fıkrası ile ayrı bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme ile 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen her nev’i tahvil, Hazine bonolarından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde 31.12.2005 tarihinde yürürlükte olan hükümler geçerli olacaktır.
Sözü edilen fıkra hükmüne göre "Bu maddenin yürürlük tarihinden önce ihraç edilmiş olan her nev'i tahvil ve Hazine bonoları ile Toplu Konut idaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerin elde tutulması veya elden çıkarılması suretiyle sağlanan gelirlerin vergilendirilmesinde bu madde hükümleri uygulanmaz. Bu gelirlerin vergilendirilmesinde 31.12.2005 tarihi itibariyle geçerli olan hükümler uygulanır."
İndirim oranı, Vergi Usul Yasası'na göre o yıl için tespit edilmiş, olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle belirlenmektedir.
Yeniden değerleme oranı ise Vergi Usul Yasası'nın mükerrer 298 inci maddesinin (B) fıkrası uyarınca "Yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı dâhil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye. İstatistik Kurumunun üretici Fiyatları Genel Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığınca Resmi Gazete ile ilan edilir."
"Bu hüküm uyarınca yeniden değerleme oranı 2010 yılı için % 7,7 (yedi virgül yedi) olarak tespit edilmiştir" (Vergi Usul Yasası Genel Tebliğ, Sıra No:401–12.11.2010 gün ve 27757 sayılı Resmi Gazete)
Diğer yandan Maliye Bakanlığı tarafından Gelir Vergisi uygulamasına yönelik olarak yayımlanan 278 seri numaralı Genel Tebliğ ile yapılan açıklamadan anlaşılacağı üzere 2010 yılı için tespit edilen yeniden değerleme oranı ile ilgili dönemde Devlet tahvili ve Hazine Bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranı % 8.24'dür. (29.Aralık.2010 gün ve 27800 (6.Mükerrer) Resmi Gazete)
Bu veriler ışığında 2010 yılı için geçerli olan indirim oranı ( % 7,7 / % 8.24 -) % 93,4 olarak hesaplanmıştır.
"Bu kapsamda,2010 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve Gelir Vergisi Yasası'nın 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecektir."(X)
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67 inci maddesinin 4 numaralı fıkrası uyarınca aynı yasanın 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (7),(12) ve (14) ncü bentlerinde yer alan;
* Mevduat faizleri,(Gelir Vergisi Yasası Md:75/7)
* Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları ile kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığı ödenen kar payları, (Gelir Vergisi Yasası Md:75/12)
* REPO gelirleri,(Gelir Vergisi Yasası Md:75/14)
01.01.2006 tarihinden itibaren ödemeyi yapanlarca % 15 oranında gelir vergisi kesintisine tabi tutulduğundan, bu gelirlerin, yasal düzenleme gereği beyanı ve dolayısıyla indirim oranına tabi tutulması söz konusu değildir.
Ticari işletmeye dâhil menkul kıymetlerden ve yine ticari işletmeye yönelik olarak elde edilen kazanç ve iratlar için indirim oram uygulaması söz konusu değildir.
(X) Hazine bonoları kısa vadeli borçlanma senetleri olduğu için şu anda tedavülde 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş Hazine bonosu bulunmamaktadır.
Veysl Seviğ
http://www.bumindogrusoz.com/artikel.php?artikel_id=418 |
