5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 3. maddesinde ve Genel Sağlık Sigortası Yönetmeliği’ne göre sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 5510 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinin yani harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak,

I- GİRİŞ

 SGK tarafından belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar ile vatansızlar ve sığınmacı olarak kabul edilen kişiler dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;

1- Eşini,

2- 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 05.06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunu’nda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanun’a göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını,

3- Geçiminin sigortalı tarafından sağlandığı, her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babasını

kapsamaktadır.

II- EŞİN ERKEK VEYA KADIN OLUŞU FARKLI DURUM YARATIR MI?

Sigortalı erkeğin veya kadının sigortalı olmayan eşinin isteğe bağlı prim ödememesi ve kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almaması halinde eşinden dolayı sağlık yardımlarından faydalandırılması gerekmektedir.

III- SİGORTALININ GEÇİNDİRMEKLE YÜKÜMLÜ OLDUĞU ÇOCUKLARI NASIL BELİRLENİR?

Sigortalının 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 05.06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunu’nda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi hâlinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi hâlinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın 5510 sayılı Kanun’a göre malul olduğu tespit edilen fakat evli olmayan çocukları ile sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya nesebi düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocuklarda yukarıda belirtilen yaş sınırları göz önünde tutulmak suretiyle sigortalının geçindirmekle yükümlü olduğu çocukları kapsamına alınması gerekmektedir.

IV- ANA-BABA VE ÜVEY ANA-BABA SAĞLIK YARDIMLARINDAN YARARLANABİLİR Mİ?

Ana ve babaya sağlık yardımı verilmesi için geçiminin sigortalı tarafından sağlanması ve her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almaması gerekmektedir.

Sigortalının “geçindirmekle yükümlü olduğu ana ve babası” ifadesinden, sigortalıyı dünyaya getiren yani sigortalı ile aralarında kan bağı bulunan ana ve babaların anlaşılması lazım gelmelidir.

Diğer taraftan, sigortalıyı evlat edinen kimseler ana-baba olmayıp, akit yolu ile böyle bir bağ tesis eden kimseler olduğundan, üvey ana veya babaların sağlık yardımlarından faydalanmalarının imkânı bulunmamaktadır.

V- EŞ, ÇOCUK, ANA VE BABALARA YAPILAN SAĞLIK YARDIMLARININ SÜRESİ VAR MIDIR?

Hastalık sebebiyle tedavi altına alınan sigortalının geçindirmekle yükümlü olduğu kimselerin tedavi altına alındıkları tarihten şifa buldukları tarihe kadar tedavilerinin sağlanması gerekmekte olup, geçindirmekle yükümlü bulunduğu çocuklarının tedavileri devam eder iken örgenim durumlarına göre 18, 20 veya 25 yaş sınırını doldurmaları halinde tedaviye alındıkları tarihte 18, 20 ve 25 yaşını doldurmamış olmaları göz önüne alınarak, bunun kazanılmış bir hak olarak kabul edilmesi suretiyle tedavileri bitene kadar devam edilmesi yerinde olacaktır.

VI- AİLE KİMLERDEN OLUŞUR?

5510 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ile 80. maddede belirtilen aile; aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşmaktadır.

VII- SONUÇ

Sağlık yardımı talep ve taahhüt formu veya talep formundaki bilgileri ve taahhütleri taşıyan dilekçesi ile müracaat eden sigortalı veya bakmakla mükellef olduğu kimselere sağlık yardımı verilmekte ancak üvey ana veya baba evlat edindikleri çocuğa bakabilmesine rağmen evlat edinilen çocuğun üvey ana ve babasına bakması mümkün değildir.

Murat UĞUR*
Yaklaşım
____________________________________
(*) İstanbul/Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezi Müdür Yardımcısı