Bu makalemizde döviz cinsinden fatura düzenlenmesi ve dövizli faturaların kayıt şekliyle ilgili esaslara değineceğiz.

Döviz cinsinden fatura düzenlenme usul ve esasları Vergi Usul Kanunu’nun 215-2/a maddesinde düzenlenmiştir. Anılan madde hükmü şöyledir:

“Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır. Belgeler, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir. Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz.”

Maddeye göre Türk firmalarının gerek yurtiçi gerekse yurtdışındaki müşterilerine yabancı para birimi kullanarak belge düzenleyebileceği (fatura kesebileceği) açıkça belirtilmiştir. Ancak yurtdışındaki müşteriler adına düzenlenen ihracat belgelerinde Türk Parası karşılığı gösterme şartı aranmazken yurtiçi müşterilere düzenlenen belgelerde Türk Parası karşılığının gösterilmesi zorunluluğu vardır.

Kanun koyucu her ne kadar dövizli belge düzenlerken Türk Parası karşılığının gösterilmesini zorunlu kılsa da bu işlemlerde hangi döviz kurunun kullanılacağı belirtilmemiştir.

Yurtiçi işlemlerde taraflar mutabık kalarak seçtikleri kuru kullanabilirler. Ancak böyle bir belirleme yapılmamışsa ve yurtdışı müşteriler adına düzenlenen faturalarda TCMB döviz alış kuru kullanılmalıdır (Vergi Usul Kanunumuzda yabancı para ile ilgili işlemlerin hangi kurdan yapılacağına dair bir belirleme yoktur. Bu konudaki tek düzenleme dönem sonu değerlemeleriyle ilgilidir. Yabancı paralar ile yabancı para cinsinden olan senetlerin değerlenmesine ilişkin 280’nci madde de yabancı paranın borsa rayici ile değerleneceği, borsa rayici yoksa değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tespit olunacağı hükme bağlanmıştır. Maliye Bakanlığınca yayınlanan kurlar ise TCMB döviz alış kurlarıdır)

Bu faturaların kayıtlara alınması sırasında dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta, alıcı ve satıcının aynı döviz kuru üzerinden işlem yapmasıdır. Yani muhasebe kayıtlarında alıcının maliyeti ve indirilecek KDV ile satıcının hasılat ve hesaplanan KDV nin tutarları eşit olmalıdır.

Döviz karşılığı gösterilmeksizin düzenlenmiş faturalar geçersiz ya da hiç düzenlenmemiş sayılmaz.

Fatura muhatabının (faturayı kabul edenin) hiçbir cezai sorumluluğu bulunmamaktadır. Muhatabın yapması gereken döviz tutarını cari kurdan, cari kur belli değilse TCMB döviz alış kurundan TL’ na çevirip kayıtlarına almaktır.

Yabancı para biriminde düzenlenen faturalarda Türk Para birimi karşılığı bulunmaması durumunda hangi cezanın uygulanacağı da 385 no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde açıklanmıştır.

Buna göre düzenlenen faturada Türk Para birimi karşılığı bulunmaması kanunun 352'nci maddesinin II-7 bendinde tanımlanan “vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere uyulmamış olması fiili” sayılacak ve II. derece usulsüzlük cezasıyla cezalandırılacaktır.

Başak Bilge ÇETİN, Denetçi, SMMM

http://www.yontemymm.com.tr/makaleler/Dovizli%20Fatura%20Duz...