Torba yasa görüşmeleri halen devam ediyor ve mükelleflerin de gözü kulağı bu yasa ile sağlanacak avantajların bir an önce yasalaşmasında.

Fakat içinde bulunduğumuz şubat ayı, basit usulde vergilenen mükellefler için beyanname verme ayı. Birçok küçük esnaf, bakkal, manav, berber, taksici, dolmuşçu basit usulde vergileniyor.

Basit usul, gerçek usulde vergilendirilmesine gerek duyulmayan mükellefler için getirilmiş bir vergilendirme usulü. Yaptıkları gelir getirici faaliyet özü itibarıyla ticari defter tutulmasını gerektirmeyecek derecede küçük olan basit usule tabi olan mükelleflere de birçok açıdan kolaylık sağlanıyor.

- Basit usul mükellefleri defter tutmuyor.

- Bu mükellefler için vergi tevkifatı yapılmayıp ve muhtasar beyanname verilmiyor.

- Geçici vergi ödenmiyor.

- Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri Katma Değer Vergisi'nden istisna.

- Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmıyor.

- Alınan ve verilen belgelerin kayıtları mükelleflerin bağlı oldukları meslek odalarındaki bürolarda tutulmaktadır. Ancak, isteyen mükellefler kayıtlarını hiçbir yerden izin almadan kendileri tutabilecekleri gibi meslek mensuplarına da tutturabiliyor.

- Belge vermedikleri günlük hâsılatları için gün sonunda toplu belge düzenleyebiliyorlar.

Basit usule tabi içinse bazı şartları sağlamak gerekiyor. Mesela mükellefin kendi işinde bilfiil çalışması ve bulunması, işyeri kira bedelinin, yıllık alım-satım tutarının kanunda belirtilen rakamsal hadleri aşmaması lazım. 2010 yılı için bu rakam büyükşehir belediye sınırları içinde 4.300 TL, diğer yerlerde 3.000 TL olarak uygulandı. 2011 yılında ise 4,600 ve 3,200 TL olarak uygulanacak.

Yine basit usulde vergilenecek mükelleflerin ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmaması gerekli.

Basit usulde kazanç tespiti

Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hâsılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet fark olarak dikkate alınıyor. Bu fark, faaliyetle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ve hâsılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanıyor.

Kazancın bu şekilde tespiti sırasında emtia ticareti ile uğraşanlarca;

- Hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değeri hâsılata,

- Hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri giderlere,

ilave ediliyor.

Ancak, kullanılan sabit kıymetler gider yazılmıyor ve üzerlerinden amortisman hesaplanmıyor.

Beyanname ne zaman ve nasıl verilecek?

Basit usule tabi gelir elde edenler, başka bir ticari kazancı yok ise, 2010 yılı kazançları için 2011 yılının Şubat ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar beyannamelerini bağlı bulundukları vergi dairelerine vermeleri gerekiyor. Beyanname elden veya posta yolu ile gönderilebiliyor.

Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde, yıllık beyanname 2011 yılı Mart ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar verilecek.

Vergi ne zaman ödenecek?

Şubat ayı içerisinde verilecek beyannameler üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi şubat ve haziran aylarında olmak üzere, iki eşit taksitte ödenecek.

Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde mart ayı içerisinde verilecek beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi mart ve temmuz aylarında olmak üzere, iki eşit taksitte ödenecek.

Vergi, vergi dairelerine ödenebileceği gibi tahsile yetkili banka şubelerine de ödenebiliyor.

Basit usulde vergilenen mükellefler matrah artırımından nasıl faydalanabilecekler?

Şu anda TBMM Gene Kurulu'nda görüşülmekte olan Torba Yasa'da basit usulde ticari kazancı tespit edilen mükellefler içinde matrah artırım imkânı getiriliyor. 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin basit usulde ticari kazancı tespit edilen mükelleflerin ileride herhangi bir vergi incelemesi sonucu vergi ve cezaya muhatap olmamaları için matrah artırımından faydalanmaları gerekiyor. Matrah artımı dolayısıyla beyan edecekleri tutar yıllar itibariyle kendi beyanları üzerinden hesaplanan kazançlarının 2006 takvim yılı için % 30, 2007 takvim yılı için % 25, 2008 takvim yılı için % 20, 2009 takvim yılı için % 15 oranlarından az olmayacak. Diğer taraftan basit usulde Gelir Vergisi beyanında bulunan mükellefler 2006 yılı için 955 liradan, 2007 yılı için 1.032 liradan, 2008 yılı için 1.122 liradan, 2009 yılı için 1.223 liradan az matrah artımında bulunamayacaklar.

İsmail Kökbulut

http://www.bugun.com.tr/kose-yazisi/141585-basit-usul-icin-v...