Maliye Bakanlığı, örtülü kazanç dağıtımı yolu ile oluşabilecek vergi kaçağını izlemek üzere adeta "radar" gibi denetleme mekanizması kurdu.

Bakanlık, Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu'nun "Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı" olarak kabul edilen işlemlere tebliğ ile açıklık getirdi. Aynı konuda bir de Bakanlar Kurulu kararı yayınlandı. Bu düzenlemelerle ilişkili şirketlerin, emsallere uygunluk ilkesine aykırı fiyattan mal-hizmet alım satımı yoluyla vergi matrahlarını düşük göstermeleri sonucu yaşanan vergi kayıpları önlenmeye çalışılacak.

Düzenlemeye göre mükellefler, yurtdışında faturalaştıkları şirketlerle yaptıkları mal veya hizmet alım ya da satımında emsallere uygunluk ilkesi ile tutarlı fiyat veya bedel uyguladıklarını göstermek zorunda.

Tebliği ile ilişkili bütün (faturalaşan) şirketler form dolduracak ve bu formu

kurumlar vergisi beyannamesi ile birlikte verecekler. Form ile şirketler, ilişkili olduğu ne kadar kişi ve kurum varsa onlara ait bilgileri, yaptıkları her türlü faturalaşma miktarını ve kullanılan yöntemi belirtecek. Hangi şirketle ne oranda ortak olduğunu da bildirecek. Ortak şirketlerden (iştirak) temin edilen borç bilgileri de Maliye Bakanlığı'na bildirilecek.

Şirketler üç kategoride

Yine tebliğ ile şirketler iliskili islemleri olan Büyük Mükellefler Vergi Dairesi mükellefleri, yurtdışındaki ilişkili şirketlerle faturalaşan diğer şirketler ve yurtiçindeki ilişkili şirketler olmak üzere üç kategoriye ayrılıyor.

Düzenleme ile "Büyük Mükellefler" ve yurtdışında başka bir şirketle faturalaşan şirketler, bakanlığa verilmek üzere hem form dolduracak; hem de istenen bilgileri içeren bir rapor düzenleyecek ve saklayacak. Küçük mükellefler ve sadece yurtiçindeki ilişkili şirketlerle işlem yapan şirketler ise sadece form dolduracak. Ancak bu gruba dahil şirketler de tebliğde listelenen çok sayıda belge ve bilgiyi, istendiğinde Maliye'ye verecek.

Böylece ilişkili bütün şirketler, malı kaça aldığını, kaça sattığını, piyasa fiyatını nasıl belirlediğini. Hangi yöntemleri izlediğini ve iştirakler ile ortaklık oranlarını detaylı anlatarak, bakanlığın yıl sonunda ne yaptığını anlatmış olacak. Tüm bu düzenlemeler, birden fazla ülkede faaliyet gösteren şirketlerin yarattığı katma değerlerin ne kadarının hangi ülkede vergileneceği genel kurallarını ortaya koyuyor. Ülkeler bu kurallar çerçevesinde vergiyi centilmence kavga etmeden paylaşıyorlar.

100 kâr eden, 80 kâr ettim diyemeyecek

Yeni tebliğ ile Türkiye topraklarında da vergi paylaşımı uluslararası kurallara göre olacak. Buna göre örneğin, Almanya'dan hammadde alan, Fransa'dan lisans alan ve Türkiye'de satan bir firma, bu işlemleri yapmadan önce üç ülkedeki vergiyi toplayan kurumla görüşüp, anlaşma yapabilecek. Bu anlaşma üç yıl yürürlükte kalacak.

Anlaşmaya uyan şirkete kârı başka ülkede oluşturduğu iddiası ile ceza kesilemeyecek. Böylece bir şirketin, 100 kâr edecekken, 80 göstererek, kazancı başka ülkeye kaydırması engellenecek. Transfer fiyat düzenlemesi devletler, birbirleri ile kavga etmeden, centilmenlik anlaşması ile vergiyi paylaşmış olacak.

Gündüz: Şirketler zorlanacak

18 Kasım'da yayınlanan ve 6 Aralık 2007'de Bakanlar Kurulu kararı çıkan tebliğ ile ilk defa karşılaşan şirketlerin zorlanabileceğini söyleyen Price Waterhouse Coopers (PwC) Vergi Hizmetleri Ortağı Zeki Gündüz, şu değerlendirmede bulundu:

"Düzenleme, şirketler 2007'de hangi yöntemi uyguladığını belirtecek diyor. Yöntem seçimi, emsal araştırma ve fiyatlandırma aslında yıl öncesinde yapılması gereken konular. Yıl bitiminde değil. 'Ben şu yönteme göre yaptım' dersiniz. Ancak şimdi ilk defa bu konu ile karşılaşan şirketler, yöntem nedir, ne uygulanacak, nasıl uygulanacak ve hangi yöntemi seçtiğini bana söyle diyen bir formla karşılaştılar."

"Belge veremeyen 1-0 yenik düşer"

Yeni düzenleme ile istenen belgeleri bulundurmayan şirketlerin, usulsüzlük cezası ile karşılaşabileceği uyarısında bulunan Gündüz, "Bu herhangi bir belge değil. Bunları doldurmayan, bakanlığın istediği tarzda hazırlamayan ve yaptıkları işlemleri açıklayamayan mükellefler, vergi incelemesi olduğunda zayıf durumda kalacaklar. Gerek idari aşamalarda, gerek uzlaşma ve yargıda tartışılırken 1-0 yenik duruma düşecekler. Bütün bunlar mükellefler tarafından iyi algılanmalı" dedi.

"Devletler vergiyi centilmence paylaşacak"

Tüm bu düzenlemelerde temel amacın, devletin kendi topraklarında oluşan iktisadi faaliyetlerden hak ettiği vergiyi alma çabası olduğunu belirten Gündüz, şöyle devam etti:

"Bir şirket Türkiye'de faaliyeti varsa, o faaliyetin getirdiği verginin doğru yerde oluşmasını sağlamak. Çünkü dünya ticaretinin yüzde 80'inden fazlası ilişkili şirketler arasında sürdürülüyor. O nedenle ülkeler, 'Acaba bende oluşması gereken vergi, başka ülkede mi oluyor" kaygısı ile doğru matrahı tespit etmeye çalışıyor. Her ülke, kendi topraklarında sürdürülen iktisadi faaliyetten doğru vergi almak istiyor. Ülkelerin temel kaygısı budur."

http://www.dunyagazetesi.com.tr/news_display.asp?upsale_id=338213&dept_id=30