|
Sosyal Güvenlik Kurumu sigortalılarının sağlık sigortası kapsamında ilaçlarının serbest eczanelerden teminine ilişkin olarak, Türk Eczacıları Birliği ile Kurum arasında belirli sürelerle protokol akdedilmektedir.
I- GİRİŞ Söz konusu protokol hükümleri kabul eden eczaneler, faaliyet gösterdikleri yerlerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleriyle karşılıklı olarak bu protokolü imzalar ve sözleşmeli eczane statüsüyle Kurum sigortalılarının reçeteli ilaçlarını (bedelini Kurumdan tahsil etmek üzere) sigortalılara teslim ederler. Bu uygulamalar sırasında ortaya çıkan sözleşmeye aykırı fiillere karşın Kurumca ne gibi işlemler yapılacağı ve ne tür müeyyideler uygulanacağı sözleşmede hüküm altına alınmaktaysa da, bu konularda ortaya çıkan tereddütlü bir konuyu yargı kararları ışığında makalemizde değerlendireceğiz. II- ECZANEDE BULUNDURULMASI YASAK OLAN KARNE, SAĞLIK RAPORU, KUPÜR VE KUPÜRÜ KESİLMİŞ İLAÇLAR Eczane Sözleşmesinin “Sözleşmenin Feshi ve Cezai Şartlar” başlıklı 6. bölümünde, eczanede bulundurulması yasak olan materyallerin neler olduğuna ilişkin aşağıdaki hükümler mevcuttur. “6.3.2. Eczanede yapılan denetimlerde, eczacı, eczane çalışanları ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler hariç, bu protokol kapsamındaki kişilere ve TEB ile ilaç hizmeti sunumuna yönelik olarak protokol imzalamış diğer kurum mensuplarına ait sağlık karneleri ve/veya sağlık raporu (aslı veya fotokopisi) bulundurulduğunun tespiti halinde 250 YTL cezai şart uygulanarak eczane yazılı olarak uyarılır, tekrarı halinde 250 YTL cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 2 (iki) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak eczanede bulunan karne veya sağlık raporu sayısının (aslı veya fotokopisi) 10 (on) un üzerinde olması halinde uyarı yapılmaksızın sözleşme feshedilir ve 3 ay süreyle sözleşme yapılmaz.” Sözleşmenin bu maddesi, sigortalılara ait sağlık karnesi, sağlık raporlarının eczanede bulundurulmaması, aksi takdirde gerek idari para cezası gerekse fesih işlemlerinin uygulanacağı konusunda hükümler içermektedir. Örneğin; (A) Eczanesinde 12 adet sağlık karnesinin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, (A) Eczanesinin Kurum ile imzaladığı sözleşme 3 ay süreyle feshedilmektedir. Fesih işlemi gereğince, (A) eczanenin, Sosyal Güvenlik Kurumu sigortalılarına ilaç satışı 3 ay boyunca durdurulmuş olmaktadır. Bu uygulama, ilaç satışından neredeyse durması nedeniyle eczanelerin ciddi oranda ciro kaybına neden olabilecek bir müeyyidedir. Diğer bir hüküm ise; “6.3.7. Eczanede yapılan incelemeler sonucunda reçete karşılığı bulunmayan ve kime ait olduğu ispatlanamayan ve bedeli en fazla 1000() YTL olan, ilaç kupürlerinin veya kupürü kesilmiş ilaçların bulunması durumunda, yazılı uyarı yapılır. Belirtilen bedelin üstünde kupür veya kupürü kesilmiş ilaç tespit edilmesi halinde kupür bedelinin/kupürü kesilmiş ilaç bedelinin 5 katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 6 ay süreyle sözleşme yapılmaz. Bu fiilin/fiillerin tekrarı halinde kupür bedelinin/kupürü kesilmiş ilaç bedelinin 5 katı tutarında cezai şart uygulanır ve sözleşme feshedilerek 1 (bir) yıl süreyle sözleşme yapılmaz. Maddeye ilişkin yapılan tespitlerde hastanın adı soyadı, adresi, varsa tel bilgilerinin bulunmaması veya doğru olmadığının Kurum tarafından belirlenmesi halinde Kurum tarafından işlem yapılır.” şeklindedir. Eczane Sözleşmesinin bu maddesinde ise, reçetesi bulunmayan ve kime ait olduğu ispatlanamayan ilaç kupürleri, kupürü kesilmiş ilaçların bulunması halinde uygulanacak cezai şartlar ve fesih işlemleri hükme bağlanmaktadır. Örneğin; (B) eczanesinde, kime ait olduğu belli olmayan ve değeri 15.000 TL olan ilaç kupürü ve kupürü kesilmiş ilaç bulunduğunun tespit edilmesi halinde, eczaneye (15.000 x 5=) 75.000 TL para cezası uygulanacak ve (B) eczanesinin SGK ile akdettiği sözleşme 6 ay süreyle feshedilecektir. Bu fiilin tekrarı halinde() ise fesih süresi bir yıl olarak uygulanmaktadır. III- ECZANEDE BULUNDURULMASI YASAKLANAN UNSURLARIN ECZANE DIŞINDA MUHAFAZA EDİLMESİ Yukarıda sayılan sağlık karnesi, sağlık raporu, ilaç kupürü ve kupürü kesilmiş ilaçların eczanede muhafaza edilmesinin eczane sözleşmesiyle yasak edilmesi ve tespiti halinde ciddi yaptırımların uygulanacak olması karşında, kimi eczane sahipleri bu yasağı aşabilmek için söz konusu materyalleri eczane dışında muhafaza etme veya çalışanlarına muhafaza ettirme yolunu tercih etmektedirler. Bu suretle, eczanede bulundurulması yasak olan materyaller, gerek eczacılar gerekse çalışanları tarafından, evlerinde, araçlarında, komşu esnafın dükkanlarında veya ayrı bir yerde bulundurulmakta, bu şekilde sözleşme hükümlerinin çiğnenmediği düşünülmektedir. IV- ECZANEDE BULUNDURULMASI YASAKLANAN MATERYALLERİN ECZANE DIŞINDA MUHAFAZA EDİLMESİNDE SORUMLULUK Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nce alınan kararda(); “…ilaç kupürleri ve 6 adet sağlık karnesi eczanenin önünde bulunan ve eczanede kalfa olarak çalışan Abdullah 'a ait araçta yapılan aramada bulunmuştur…. Kalfaya ait aracın eczanenin önünde aranması ve bu araçta sözleşmenin feshine sebep olan sağlık karneleriyle ilaç kupürlerinin bulunması ve bunun araştırılması tarzı davacıyı sorumluluktan kurtarmaz. Aksi halin kabulü eczacı kalfası ve diğer yardımcıların eczane önündeki özel vasıtalarında benzer sağlık karneleri ile kupürlerinin bulunmasının teşvik edebilir.” açıklamalarına yer verilmiştir. Eczane Sözleşmesinde, bazı materyallerin eczanede bulundurulmasının ceza nedeni olacağı belirtilmişse de, bu gerekçeli karardan anlaşılacağı üzere, söz konusu yasaklanmış unsurlar eczane dışında da muhafaza edilse eczanenin sorumlu tutulabileceği yönünde açıklamalarda bulunulmaktadır. Örneğin; (A) eczanesinin sahibinin aracında, evinde, komşu esnafın dükkanında veya başka herhangi bir mahalde, eczane ile irtibatı ortaya konulan ve sözleşmede yasaklanmış herhangi bir materyal bulunması halinde, bu materyaller eczanede bulunmuş gibi uyarı, para cezası ve sözleşme feshi gibi müeyyideler uygulanabileceğini kabul etmek gerekir. V- ECZANEDE BULUNDURULMASI YASAKLANAN MATERYALLERİN ECZANE ÇALIŞANLARI TARAFINDAN MUHAFAZA EDİLMESİNDE SORUMLULUK Yukarıda belirtilen Yargıtay kararı, sadece eczacının değil, eczacı tarafından istihdam edilen kişilerce sağlık karnesi, ilaç kupürü, kupürü kesilmiş ilaçların muhafaza ediliyor olmasında da eczanenin sorumluluğu olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle, eczane sözleşmesinin yukarıda belirtilen maddeleri uyarınca, eczanede bulundurulması yasaklanan unsurların, eczane çalışanlarınca eczane dışındaki herhangi bir yerde muhafaza ediliyor olmasının, eczanenin müeyyidelere muhatap olmasının önünde bir engel teşkil etmediği değerlendirilmektedir. VI- SONUÇ Sosyal Güvenlik Kurumu ile eczaneler arasında akdedilen protokolde, sağlık karnelerinin, ilaç kupürlerinin, kupürü kesilmiş ilaçların, sağlık raporlarının eczanede bulundurulamayacağı, aksi halde uyarı, para cezası ve sözleşme feshi gibi cezai müeyyidelerin uygulanacağı yönünde hükümler mevcuttur. Eczaneler, sözleşmede yer alan bu hükümler nedeniyle, eczanede bulundurulması yasaklanan materyalleri gerek kendileri gerek çalışanları tarafından araçlarda, evlerde veya başka herhangi bir yerde muhafaza etmek suretiyle, sözleşmeye aykırı hareket etmediklerini ve bu fillerine karşın kendilerine sözleşmede belirtilen müeyyidelerin uygulanamayacağını düşünmektedirler. Ancak yukarıda ayrıntılı bir şekilde izah edildiği üzere; yargı kararları ışığında konu değerlendirildiğinde, eczanede bulundurulması sözleşmeyle yasaklanmış sağlık karnesi, ilaç kupürü, kupürü kesilmiş ilaç, sağlık raporu gibi unsurların, gerek eczacı gerekse çalışanları tarafından, eczane dışında herhangi bir yerde de muhafaza edilse, bu unsurların eczane ile bağlantısının sabit olması halinde, eczanenin sorumluluktan kurtulamayacağını, bu hususların tespiti halinde eczanelere uyarı, para cezası, sözleşme feshi gibi yaptırımların uygulanabileceğini kabul etmekteyiz. Fazıl KARA Yaklaşım |
