Bilmeyenler için belirtelim; 4-C (memurların sigortası, eski adı Emekli Sandığı), 4-A (işçilerin sigortası eski adı SSK), 4-B de (bağımsız çalışanların sigortası eski adı Bağ-Kur’u) ifade ediyor.

BAŞLIK bazılarına bilmece gibi gelebilir.

ÖNCE NİÇİN 4-C?

Torba Yasa ile yeni bir düzenleme yapıldı. Buna göre, 4-C statüsüne tabi olan bir kamu görevlisi, aynı dönemde Bağ-Kur ve SSK’ya tabi olacak şekilde çalışıp prim ödemişse,4-C’ ye ödediği prim ve hizmeti geçerli sayılacak.

4-B ve 4-A’ ya ödediği prim ve hizmetleri, yersiz ödenmiş prim olarak kabul edilecek.

Emeklilikle ilgili hizmet süresi olarak dikkate alınmayacak.

Talebi halinde 4-A ve 4-B’ ye ödediği primler, kendine iade edilecek.

İKİNCİ SIRADA 4-A

Yukarıdaki örnek, uygulamada çok nadir rastlanacak bir durum.

Ancak hem 4-B’ li olarak kendi nam ve hesabına çalışan hem de SSK sigortalısı olan, yüz binlerce kişi var.

Torba Yasa ile getirilen uygulamaya göre, bu durumda olanlara kesin çözüm getiriliyor.

Aynı süre içerisinde hem 4-A’ ya hem de 4-A’ ye prim ödendiği durumlarda, 4-A sigortalılığı(yani SSK sigortalılığı) geçerli olacak. 4-B’ ye (Bağ-Kur’a) ödediği primler talebi halinde iade edilecek.

BAĞ-KUR’U İSTEMEYENLER

Uygulamada birçok kişi, Bağ-Kur sigortalısı olması gerektiği halde, Bağ-Kur’a prim ödeme yerine, kendisini ücretli göstererek 4-A’ ya (SSK’ya) prim ödüyor.

Günümüz uygulamasında, bu durumda olanların 4-A’ ya ödediği primler geçersiz sayılıyor ve 4-B’ ye prim ödemeleri isteniyordu (Bunun tek istisnası, Bağ-Kur yükümlülüğü öncesi SSK’lı olup, Bağ-Kur’a tabi olmayı gerektiren faaliyete başladıklarında, hiç ara vermeden SSK sigortalılığını kesintisiz devam ettirenlerdi).

Torba Yasa bu tartışmayı ortadan kaldırıyor. 4-B’ li olmayı gerektiren bir faaliyette bulunanlar, 4-A sigortasına prim ödeyebilecek ve 4-A’ lı (yani SSK’lı) olarak emekli olabilecekler.

Tarımda süreksiz çalışanlara sigortalılık hakkı tekrar geliyor

TORBA Yasa ile yapılan düzenlemeyle; tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar, 4-A (SSK) sigortalısı olma hakkına kavuşuyor.

Tarım işçileri; kendilerince prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında belirlenecek kazanç tutarı üstünden, yüzde 20 yaşlılık, malûllük ve yaşlılık sigortası, yüzde 12,5 Genel Sağlık Sigortası ve yüzde 2’de iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına olmak üzere toplam yüzde 34,5 prim ödeyecekler.

Tarım sigortalıları günlük prime esas kazancın 17 katı üstüden başlayarak, takip eden her yıl bir puan artırılmak suretiyle (30 katını geçmemek üzere) prim ödeyerek, 30 gün sigortalılık süresi kazanacaklar.

Kıdem tazminatı kalkıyor mu?

BUGÜNLERDE en çok aldığımız sorular şöyle:

• Torba Yasa ile kıdem tazminatının kaldırılacağı söyleniyor. Ne dersiniz 15 yılın üzerinde hizmetimiz var. Bir an önce, işi bırakıp, kıdem tazminatımızı alalım mı?

• Emekliliğe hak kazandık, yakında çıkacak yasa ile kıdem tazminatı kaldırılacakmış. Şimdiden emekliye ayrılıp kıdem tazminatımızı alalım mı?

Şu aşamada kimsenin işini bırakmasına ve düzenini bozmasına gerek yok.

Torba Yasa ya da başka bir yasa ile en azından seçime kadar, kıdem tazminatı konusunda çalışanların aleyhine herhangi bir yasal düzenleme yapılması ya da kaldırılması söz konusu değil.

Kısmi süreli çalışanlara borçlanma hakkı tanındı

TORBA Yasa’nın yürürlüğe girdiği tarihten sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanun’a göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılar, kısmi süreli çalıştıkları aylardaki 30 günden eksik süreleri borçlanabilecekler. Borçlanılan süreler 4-A sigortalılık süresi olarak dikkate alınacak.

Kısmi süreli çalışması sırasında genel sağlık sigortası primini 30 güne tamamlayanlar borçlanmada yüzde 20 prim ödeyecek.

Kısmi süreli çalışanların, ayda 30 günden az olan çalışma sürelerini borçlanarak 30 güne tamamlamalarına olanak sağlanması kuşkusuz yerinde bir düzenleme. Ancak, yürürlük tarihi Torba Yasa’nın yayımlandığı tarih yerine, kısmi çalışma usulünün getirildiği 10Haziran 2003 olsaydı daha anlamlı olurdu.

SSK ile Bağ-Kur hizmet çakışması bitti

TORBA Yasa ile yıllardır kanayan bir yara olan SSK ile Bağ-Kur hizmetlerinin çakışması problemi sona erdi.

Torba Yasa ile yapılan düzenlemeye göre, aynı zamanda hem SSK hem de Bağ-Kur’a prim ödemiş olanların, SSK’ya ödedikleri primlerle ilgili süreler geçerli olacak.

Kısmi süreli çalışan isteğe bağlı SSK’lı sayılacak

KISMİ süreli çalışanlar bir ay içinde 30 günden az olan çalışma sürelerini isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek 30 güne tamamlayabiliyorlar. Ancak, isteğe bağlı sigortaya ödedikleri primler 4-B sigortasına (eski adıyla Bağ-Kur’a) sayılıyor, bu durum da sigortalı çalışan birinin ayın bazı günleri işçi, bazı günleri de işveren gibi prim ödeme gibi anlamsız bir uygulamaya yol açıyordu. Çok eleştiri alan bu çarpıklık, Torba Yasa ile giderildi.

Bundan böyle kısmi süreli çalışanın isteğe bağlı sigortaya ödediği prim 4-B (Bağ-Kur)sigortasına değil, 4-A (SSK) sigortasına sayılacak.

Düzenleme son derece isabetli. Ancak, teknik alt yapısı hala oluşturulamadığından kısmi süreli çalışanların 30 günden eksik süreleri için her ay isteğe bağlı sigorta için SGK il müdürlüklerine gitmelerinin de önüne geçilmeli. Kısmi süreli çalışanlara da işverenlerde olduğu gibi, isteğe bağlı sigortalılık işlemlerinde kullanmak üzere e-Bildirge şifresi verilerek sorun çözülebilir.

Şükrü Kızılot

Hürriyet