13.02.2011 tarih ve 6111 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 25.02.2011 tarihli 27857 sayılı (mükerrer) Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Kanun’da, kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması ile ilgili düzenlemeler yanında, çok sayıda başka düzenlemeyle birlikte, çeşitli vergi kanununda değişiklik yapan madde bulunmaktadır.

Kanun’un kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması maddeleri dışındaki vergi düzenlemeleri aşağıda özetlenmiştir.

1. Gelir Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler

a) Jokey, jokey yamağı ve antrenör ücretlerinin vergilendirilmesi

Kanun’un 89. maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 68. maddesinde yapılan değişiklikle, Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden % 20 oranında gelir vergisi stopajı yapılmasına ve bu gelirler için beyanname verilmemesine ilişkin düzenlemenin uygulama süresi 31.12.2015 tarihine kadar uzatılmıştır.

b) Varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler

Kanun’un 83. maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yapılan değişiklikle, varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirler menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır.

c) Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan kazançlar

Kanun’un 84. maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67. maddesinin (7) numaralı fıkrasında yapılan değişiklikle, tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan kazanç ve iratlar için münferit veya özel beyanname verilmemesi öngörülmüştür. Kazanç üzerinden bu madde kapsamında stopaj yapılıp yapılmamasının uygulamaya etkisi yoktur.

2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler

a) Varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirlerde stopaj

Kanun’un 94. maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yapılan değişiklikle, varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirlerin, bu bentte yer alan tahvil faizleri gibi stopaja tabi tutulması öngörülmüştür.

b) Taşınmazların varlık kiralama şirketlerine veya varlık kiralama şirketlerince taşınmazın devralındığı kuruma satışında kurumlar vergisi istisnası

Kanun’un 93. maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yapılan değişiklikle;

- Taşınmazların kaynak kuruluşlarca kira sertifikası ihracı amacıyla varlık kiralama şirketlerine,

- Söz konusu varlıkların, varlık kiralama şirketlerince taşınmazın devralındığı kuruma,

satışından doğan kazançların;

- Taşınmazın elde tutma süresine bakılmaksızın,

- Tamamının kurumlar vergisinden istisna tutulması,

öngörülmüştür.

c) İndirimli kurumlar vergisi teşvikinde Bakanlar Kurulu yetkilerinin genişletilmesi

Kanun’un 95. maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde yapılan değişiklikle, indirimli kurumlar vergisi teşvikinde Bakanlar Kurulunun yetkileri genişletilmiştir.

Yapılan değişiklikle, yatırıma katkı oranı ile ilgili yetki sınırı;

- Bölgesel/Sektörel yatırımlarda % 25’den % 55’e

- Büyük ölçekli yatırımlarda % 45’den % 65’e

çıkartılmıştır.

Öte yandan yukarıda belirtilen % 25 ve % 45 oranları 31.12.2010 tarihine kadar fiilen uygulanmamıştır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A. maddesinde yer alan bu oranlar yerine, 16.06.2009 tarih ve 5904 sayılı Kanun’la 31.12.2010 tarihine kadar uygulanmak üzere belirlenen oranlar uygulanmıştır. Bu oranlar;

- Bölgesel/Sektörel yatırımlarda % 60

- Büyük ölçekli yatırımlarda % 70’dir.

Bakanlar Kurulu bu sınırlar içinde yetkisini kullanarak yatırıma katkı oranlarını belirlemiş olup 31.12.2010 tarihine kadar başlanan yatırımlar için uygulanan oranlar aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Bakanlar Kurulunun yeni yetkisini kullanmaması durumunda 01.01.2011 tarihinden itibaren başlanan yatırımlar için uygulanan oranlar ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Bakanlar Kurulunun kısa zamanda yeni yetkiyi kullanacağı ve teşvik oranını (yatırıma katkı oranını) yeniden belirleyeceği beklenmektedir.

3. Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun, 13 ve 17. maddelerinde yapılan değişikliklerle;

- Faaliyetleri deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçların imal ve inşası olanlara bu araçların imal ve inşası ile ilgili olarak yapılan teslim ve hizmetler,

- Menkul, gayrimenkul ve maddi olmayan varlıkların, varlık kiralama şirketlerine devri ile bu varlıkların varlık kiralama şirketlerince kiralanması ve devralınan kuruma devri,

katma değer vergisinden istisna edilmiş, geçici 17 ve geçici 23. maddelerde yapılan değişikliklerle de;

- İhraç edilecek malların üretiminde kullanılacak girdilerin tecil-terkin uygulaması kapsamında yurt içinden temin edilebilmesine olanak veren düzenlemenin ve

- Milli Eğitim Bakanlığına bilgisayar, donanımları ve yazılımlarının bağışı ile bağışı yapacak olanların bunları temininde katma değer vergisi istisnası uygulanmasına yönelik düzenlemenin,

yürürlük süresi 31.12.2015 tarihine kadar uzatılmıştır.

4. Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler

Özel Tüketim Vergisi Kanununda yapılan değişikliklerle;

- Kanun’a ekli listeler güncellenmiş, bazı vergi oran ve tutarları da değiştirilmiştir.

- Sadece elektrik motorlu araçların diğer araçlardan farklı oranlarda vergilendirilebilmesine olanak sağlamak üzere, bu araçlar diğerlerinden ayrılmıştır.

Kanun’la bazı oran ve tutarlar değişmekle birlikte, bu oranların fiilen uygulanmayacağı, uygulanacak oran ve tutarların, yasal değişiklikten sonra Bakanlar Kurulu tarafından belirleneceği beklenmektedir.

5. Damga Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler

Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tabloya eklenen iki ayrı fıkra hükmüyle;

- Menkul, gayrimenkul ve maddi olmayan varlıkların, varlık kiralama şirketlerine devri, bunların varlık kiralama şirketlerince devralınan kuruma devri, bu devre bağlı olarak yapılan ipotek işlemleri ile bunların varlık kiralama şirketlerince kiralanması nedeniyle düzenlenen kağıtlar ve kira sertifikaları,

- Kamu kurum ve kuruluşları için, sözleşmeli personel ile kurumları tarafından imzalanan hizmet sözleşmeleri,

damga vergisinden istisna tutulmuştur.

6. Harçlar Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler

Harçlar Kanunu’nun 123. maddesinde yapılan değişiklikle; menkul, gayrimenkul ve maddi olmayan varlıkların, varlık kiralama şirketlerine devri ile bunların varlık kiralama şirketlerince devralınan kuruma devri ve bu devirlere bağlı olarak yapılan ipotek işlemleri harçtan istisna tutulmuştur.

7. Vergi Usul Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler

Kanun’un 85. maddesiyle Vergi Usul Kanunu’nun 5. maddesinin beşinci fıkrasında yapılan değişiklikle, vergi levhası asma zorunluluğu kaldırılmıştır.

Yapılan değişiklik sonrasında da daha önce olduğu gibi, her yıl Mayıs ayının son gününe kadar vergi levhası alınacak, ancak işyerlerine asılmayacaktır.

8. Gümrük Vergisinde Uzlaşma Düzenlemesi

Kanun’un 141. maddesiyle Gümrük Kanunu’nun mülga 244. maddesi yeniden düzenlenerek Vergi Usul Kanunu’nda yer alan uzlaşma müessesesinin benzeri düzenlemeye Gümrük Kanunu’nda da yer verilmiştir.

Yapılan düzenlemeyle ilgili dikkat çekici bazı konular özetle şunlardır:

- Uzlaşmanın kapsamına; gümrük vergisi ve cezaları girmektedir. Ancak 65607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3. maddesinde sayılan kaçakçılık suçlarına ve kabahatlerine ilişkin vergi ve cezalar uzlaşma konusu olmamaktadır.

- Uzlaşma talebi, tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde, henüz itiraz başvurusu yapılmamış gümrük vergileri ve cezalar için yapılır.

- Uzlaşma talebinde bulunulması halinde, itiraz veya dava açma süresi durur, uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde süre kaldığı yerden işlemeye başlar, ancak sürenin bitimine üç günden az kalmış olması halinde süre üç gün uzar.

- Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde yeniden uzlaşma talebinde bulunulamaz.

- Uzlaşma talepleri, gümrük uzlaşma komisyonları tarafından değerlendirilir. Gümrük uzlaşma komisyonlarının kurulması, çalışması ile bu madde kapsamında yapılacak başvurulara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

- Uzlaşma tutanakları kesindir. Üzerinde uzlaşılan hususlar hakkında dava açılamaz ve hiçbir mercie şikâyette bulunulamaz.

- Uzlaşılan vergi ve cezalar, uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.

- Uzlaşılan vergilerin alınması gerektiği tarihten uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır.

9. 6183 Sayılı Kanunu’nda Yapılan Düzenleme

Anayasanın değişmesiyle birlikte zımnen ilga olduğu kabul edilen 6183 sayılı Kanun’un yurt dışı çıkış yasağına ilişkin 36/A maddesin yürürlükten kaldırılmıştır.

10. Diğer Düzenlemeler

Kanun’la vergi dışı birçok konuda da düzenleme yapılmış olup, aşağıda vergi benzeri bazı düzenlemelere yer verilmiştir.

a) Sigorta primi alt sınırı

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 82. maddesinde yapılan düzenlemeyle, 18 yaşından küçük sigortalılar için prime esas aylık kazanç alt sınırı değiştirilmiştir. Yapılan düzenlemeyle, 18 yaşından küçük sigortalılar için sigorta primi alt sınırı, yaşlarına uygun asgari ücret tutarına çekilmektedir. Böylece bu sigortalılar yönünden, asgari ücret ile sigorta primine esas kazanç arasındaki farklılık ortadan kaldırılmakta ve dolayısıyla işverenler üzerindeki prim yükü az da olsa hafifletilmektedir.

Bugün itibariyle, 18 yaşından küçük sigortalılar için prime esas aylık kazanç alt sınırı 750,50 TL, bu tutara göre hesaplanan sigorta primi işveren katkısı ise 148,30 TL’dir. Kanun’la yapılan düzenleme sonucunda; prime esas aylık kazanç alt sınırı 648,00 TL, hesaplanan sigorta primi işveren katkısı ise 126,36 TL olacaktır. Bu tutarlara göre yapılan değişikliğin işverene katkısı, istihdam edilen 18 yaşından küçük her bir çalışan için ayda 21,94 TL olmaktadır.

b) Ek istihdam desteği

Kanun’un 74. maddesiyle İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 10. maddeyle, daha önce geçici 7 ve 9. maddeler kapsamında uygulanan istihdam desteği benzeri bir destek düzenlemesi yapılmıştır.

Yapılan düzenlemeyle, kadınların ve gençlerin işgücüne katılımı ve istihdamının artırılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, 31.12.2015 tarihine kadar;

- Her bir sigortalı için geçerli olmak,

- İşe alındıkları tarihten itibaren ve koşulların devamı süresince uygulanmak,

- Kanun’un yayımı tarihinden itibaren özel sektör işverenlerince işe alınmak ve fiilen çalıştırılmak,

- İşe alındıkları tarihten önceki altı aya ilişkin prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalı sayısının ortalamasına ilave olmak,

- Aynı döneme ilişkin işe alındıkları işyerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olmak,

koşullarıyla, 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinde sayılan ve 82. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarın, koşulların devamı süresince İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması öngörülmüştür.

Bu şartların sağlanması durumunda;

- 18-29 yaş arası erkekler ile 18 yaşından büyük kadınlar 24 ay süreyle, meslek belgesi sahiplerinin belgelerinin niteliğine göre 48 ay veya 36 ay süreyle,

- 29 yaşından büyük erkeklerden istenen meslek belgelerine sahip olanlar 24 ay süreyle,

- Bunların Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından temin edilmeleri halinde ilave olarak altı ay süreyle,

- Çalışmakta iken, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten sonra mesleki yeterlik belgesi alanlar, mesleki ve teknik eğitimi tamamlayanlar veya işgücü yetiştirme kurslarını bitirenler için 12 ay süreyle,

desteklenecektir.

Düzenlemeyle ayrıca; İşsizlik Sigortası Kanunu’nun geçici 7. ve 9. maddelerinde yer alan, kadınlar ile 18-29 yaş arası genç erkeklere yönelik uygulanan sigorta prim teşviklerinin, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinde yer alan 5 puanlık indirim ile birlikte uygulanabilmesi sağlanmaktadır. PwC Türkiye