Gelişen teknoloji ve diğer etkenler tüketim alışkanlıklarını da değiştirmiş durumda. Özellikle teknolojik ürünlerde her geçen gün piyasaya sürülen yeni ürünler ya da modeller tüketimdeki artışı 'çılgınlık' noktasına yaklaştırdı. Bunun sonucunda da kaçınılmaz olarak bazı sorunlar ortaya çıktı. Sıklıkla karşılaşılan sorunlardan birisi de, satın alınan ürünün sorunlu çıkması.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un (TKHK) 4. maddesine göre;

'Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar' 'ayıplı mal' olarak kabul ediliyor.

Aldığı malın ayıplı olması halinde tüketicinin, bu ayıbı malın kendisine teslim edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde satıcıya bildirmesi gerekiyor. Böyle bir durumda tüketici;

- Bedelin iadesini,
- Malın ayıpsız olanıyla değiştirilmesini,
- Ayıp oranında indirim,
- Ücretsiz onarım haklarına sahiptir.

Tüketici bu haklardan dilediğini kendi serbest iradesiyle seçebilir. Yani, ayıplı mal alan tüketici süresinde bildirim yaptığı takdirde, satıcının 'dayattığı' seçeneklerle bağlı değildir. Bunların dışında, tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki diğer mallarda 'zarara neden olan hallerde' imalatçı-üreticiden 'tazminat' isteme hakkına da sahiptir.

SEÇENEK DARALTICI DUYURULAR
Bazı işletmeler, işyerlerinin çeşitli yerlerine astıkları duyurularla tüketiciye kanunla verilen hakları daraltma çabası içine girmiş durumda. Çoğunun fark edilmesi bile mümkün olmayan bu duyurular, sorunla karşılaşıldığında müşteriye 'işletme prensibi' adı altında mazeret olarak sunuluyor. Bu durumda müşterilerin çoğu çaresizlik ve bilgisizlikten boynunu büküyor.

Hemen belirtelim, bu tür duyuruların hiçbir bağlayıcılığı bulunmuyor. TKHK'ya göre; 'Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir.'

KULLANICI HATASI JOKERİ
TKHK'da ayıplı mallarla ilgili düzenleme yeterince açık olmasına karşın, uygulamada ortaya çıkan sorunlar hiç de az değil. Özellikle, elektronik ürünlerde satıcı 'kullanıcı hatası' jokerini kullanıyor.

Satın alınan ürünün arızalı olması halinde, alıcı bu hatayı bildirdiğinde satıcı öncelikle teknik servise kontrol ettireceğini söylüyor. İşletme bünyesinde teknik servis olmaması halinde bazen ürünün başka şehirlere gönderilmesi de söz konusu olabiliyor.

Teknik servisin yapmış olduğu kontrol, genellikle 'kullanıcı hatası' teşhisiyle sonuçlanıyor. Bu durumda tüketici ya olayı sineye çekmek ya da yasal yollara başvurmak durumunda. Tüketiciler genellikle olayı sineye çekmeyi tercih ediyorlar. Biraz daha hırslıları ise konuyu gazetelerdeki tüketici köşelerine aktararak rahatlama yolunu seçiyorlar.

Bu tür durumlarla karşılaşmamak için öncelikle, mağazadan çıkmadan ürünün çalıştığından emin olmak gerekiyor. Bunu sağlamanın yolu ise bünyesinde teknik servis olan yerlerden alış veriş yaparak satışın hemen sonrasında kontrol işlemini yaptırmak.

Metin Taş/Sezgin Özcan

http://www.aksam.com.tr/ayipli-mallarda-karsilasilan-sorunla...