12 Nisan 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6215 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 1 Temmuz 2012 tarihine kadar yürürlükte kalacak olan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na; ticaret sicil kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasına ilişkin usul ve esaslar, ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması, devlet ve diğer  kamu tüzel kişileri lehine imtiyaz tesis etme yasağı ve işlemlerin elektronik imza ile yapılmasına ilişkin hükümler eklenmiştir.

Yeni düzenlemeler hakkındaki açıklamalarımız aşağıda dikkatinize sunulmaktadır.

I. Ticaret sicil kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasına ilişkin usul ve esaslar

Kanun’un 13. maddesi ile Türk Ticaret Kanunu’nun “Nizamname” başlıklı 28. maddesine yeni bir fıkra eklenmiştir. Bu fıkra ile ticaret sicili kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasına ilişkin usul ve esasların Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği belirtildikten sonra, bu kayıtlar ile tescil ve ilan edilmesi gerekli içeriklerin düzenli olarak elektronik ortamda depolanan ve sunulabilen merkezi ortak veri tabanının, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nezdinde oluşturulacağı düzenlemesine yer verilmiştir.

Ayrıca maddeye eklenen diğer bir fıkra ile de ticaret sicili kayıt işlemlerinin elektronik ortamda yapılması için toplanması ve işlenmesi gerekli olan verilerin, kişisel verilerin korunması ve bilgi güvenliğinin sağlanmasına ilişkin tedbirlerin mevzuata uygun bir şekilde alınarak korunacağı belirtilmiştir.

Kanun gerekçesinde de belirtildiği üzere, e-devletin temel bilgi sistemlerinden biri olan merkezi ticaret sicil veri tabanının oluşturulması; ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşımı, internet üzerinden bilgi ve hizmet sunumunun gerçekleştirilmesi bakımından önem arz etmektedir.

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (Yeni Türk Ticaret Kanunu) yürürlüğe girmesine kadar geçecek süre içerisinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen Merkezi Ticaret Sicil Kayıt Sistemi’nin (MERSİS) kuruluş ve yaygınlaştırma aşamasının hızlandırılması amacıyla, Türk Ticaret Kanunu’nun 28. maddesinin birinci fıkrasından sonra gelmek üzere; ticaret sicil kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasına yönelik esasların yönetmelikle düzenlenmesi, merkezi ortak veri tabanının Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Odalar Borsalar Birliği nezdinde oluşturulacağı, ticaret sicili kapsamında toplanması ve işlenmesi gerekli olan kişisel verilerin korunmasına ve bilgi güvenliğinin sağlanmasına ilişkin tedbirlerin alınmasına yönelik düzenlemeler yapılmıştır.

II. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması

Kanun’un 14. maddesi ile Türk Ticaret Kanunu’nun defter tutma mükellefiyetini düzenleyen 66. maddesine; ticari defterlerin elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabileceği ve tacirlerin belgeleri elektronik ortamda saklama yükümlülüğüne ilişkin fıkralar eklenmiştir.

Nitekim, Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 64. maddesinde de; ticari defterlerin elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabileceği düzenlenmiştir.

Getirilen düzenleme ile Türk Ticaret Kanunu’na, yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesine kadar geçecek süre içerisinde, e-devlet hizmetlerinin yürütülmesine imkan sağlayacak geçiş hükümlerinin uyarlanması amacıyla elektronik defter ve kayıtların saklanması yükümlülüğü getirilmiştir.

Anılan düzenlemeye göre; ticari defterlerin elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabileceği, bu defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağının Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı’nca çıkarılacak müşterek bir tebliğ ile belirleneceği belirtilmiştir.

Ayrıca tacirin, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekilde bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlü olduğuna ilişkin düzenlemeye yer verilmiştir.

III. İmtiyazlı hisse senedi yasağı

Kanun’un 15. maddesi ile Türk Ticaret Kanunu’nun “imtiyazlı hisse senetleri” başlıklı 401. maddesine eklenen fıkralar ile; pay sahipleri arasında Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri ve bunların üst kuruluşları bulunan anonim şirketlerde, diğer pay sahiplerinden biri veya birkaçı lehine bu Kanun’da düzenlenen herhangi bir imtiyaz tesis edilemeyeceğine dair düzenleme yapılmıştır.

Türk Ticaret Kanunu’nun 401. maddesine göre, esas mukavele ile bazı nev’i hisse senetlerine kar payı veya tasfiye halindeki şirket mevcudunun dağıtılması ve sair hususlarda imtiyaz hakkı tanınabilmektedir.

Maddenin devamına getirilen düzenleme ile devlet, il özel idaresi, belediye ve diğer kamu tüzel kişileri, sendikalar, dernekler, vakıflar, kooperatifler ve bunların üst kuruluşları bulunan anonim şirketlerde ve iştiraklerinde; kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflar lehine tesis edilebilecek imtiyazlar hariç olmak üzere, diğer pay sahiplerinden biri veya birkaçı lehine bu Kanun’da düzenlenen herhangi bir imtiyaz tesis edilemeyeceği hükmü getirilmiştir.

Bu düzenleme ile yukarıda belirtilen kurumların kaynaklarıyla kurulan şirketlerde düşük pay sahibi olan diğer bazı hissedarlar lehine şirket esas sözleşmesinde tesis edilebilen çeşitli imtiyazlarla şirket yönetiminde hakimiyet sağlanmasının ve uzaklaştırılabilmesinin engellenmesi, böylece büyük pay sahibi olan, özellikle kamu kurum ve kuruluşları ile maddede sayılan diğer kuruluşların kaynaklarının kötüye kullanımının önlenmesi ve Türk Medeni Kanunu ile Borçlar Kanunu’nda yer alan hükümler çerçevesinde diğer ortakların, üçüncü kişilerin ve şirket tüzel kişilerinin, kanunun amacını aşarak tanınacak imtiyazlar nedeniyle zarara uğramalarının engellenmesi amaçlanmıştır.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde (12 Ekim 2011 tarihine kadar), yeni düzenlemeye aykırı esas mukavelelerdeki imtiyazların kaldırılması ve mukavelelerin yeni düzenlemeye uygun hale getirilmesi zorunludur. Gerekli ana sözleşme değişikliğinin ve uyarlamaların 6 aylık süre içerisinde yapılmaması halinde, ilgili esas sözleşme hükümleri 12 Ekim 2011 tarihinde kendiliğinden geçersiz hale gelir ve esas mukavelede öngörülen imtiyazların tümü kanunen sona erer.

IV. Çevrimiçi işlemler

6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na, “Çevrimiçi İşlemler” başlığı altında getirilen ek madde uyarınca; ticaret şirketleri ile gerçek ve tüzel kişi diğer tacirlere ilişkin olarak, Kanun’un zorunlu tuttuğu bütün işlemler elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile yapılabilecektir.

Ancak, anılan hükümde poliçe, bono, çek, makbuz senedi, varant ve kambiyo senetlerine benzeyen senetlerin güvenli elektronik imza ile düzenlenemeyeceği açıkça belirtilmiştir.

Öte yandan konşimentonun, taşıma senedinin ve sigorta poliçesinin imzasının elle, faksimile baskı, zımba, ıstampa, sembol şeklinde mekanik veya elektronik herhangi bir araçla da atılabileceği ve düzenlendikleri ülke kanunlarının izin verdiği ölçüde bu senetlerde yer alacak kayıtların el yazısı, telgraf, teleks, faks ve elektronik diğer araçlarla yazılabileceği oluşturulabileceği ve gönderileceği hükme bağlanmıştır. Kanun uyarınca söz konusu belgeler, şirket adına imza yetkisine haiz kişiler tarafından şirket adına ve fakat kendi namlarına tesis edilen elektronik imzayla imzalanabilecektir. Ancak şirket adına imzaya yetkili kişiler tarafından edinilecek elektronik imza sertifikalarına sertifika sahibinin adı ile beraber temsil ettiği şirketin unvanı da yazılmalı ve bu husus tescil ve ilan ettirilmelidir.

Yukarıda belirtilen düzenlemeyle, Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesine kadar geçecek süre içerisinde, Türk Ticaret Kanunu’nda e-devlet hizmetlerinin yürütülmesine imkan sağlayacak hükümler uyarlanmıştır. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 1526. maddesinde yer alan hükümlere paralel düzenlemeler getirilmiştir.

Ayrıca, bu maddenin uygulanmasına dair usul ve esaslar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca çıkarılan yönetmelikle düzenlenecektir.

Yukarıda belirtilen hükümler, Kanun’un yayımı tarihi olan 12 Nisan 2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. E&Y Türkiye